Library SitePandemos Repository
Pandemos Record
 

Προβολή στοιχείων εγγραφής

Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού  

Μεταπτυχιακές εργασίες  

 
Τίτλος:Η αρχαιολογία της γνώσης και τα όρια της γλώσσας:η φουκωική σκέψη για το υποκείμενο, την εξουσία και τον λόγο
Τίτλος:The archeology of knowledge and the boundaries of language: the foucauldian thought on subject, power and discourse
Κύρια Υπευθυνότητα:Αρβανιτάκης, Χαράλαμπος-Ιωάννης Δ.
Επιβλέπων:Καββαθάς, Διονύσιος
Θέματα:
Keywords:Αρχαιολογική-γενεαλογική μέθοδος, πρακτικές λόγου, πειθαρχικές τεχνικές, στάδια υποκειμενοποίησης, παρεκκλίνουσα λογοτεχνία
Archaeological-genealogical method, speech practices, disciplinary techniques, subjectification stages, divergent literature
Ημερομηνία Έκδοσης:2019
Εκδότης:Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:Το έργο του Μισέλ Φουκώ έχει τη δυνατότητα και την ευχέρεια να λάβει πολλές ερμηνείες και να αξιολογηθεί σε αρκετούς τομείς. Οι επιστημολογικές έρευνες και τα ιστορικά του ενδιαφέροντα δεν περιορίστηκαν σε κάποιο συγκεκριμένο κλάδο, αντιθέτως επεκτάθηκαν σε ευρύ πεδίο θεμάτων. Το αντικείμενο με το οποίο θα ασχοληθεί η παρούσα εργασία είναι η σταδιακή εγγραφή του λόγου σε καθορισμένα συστήματα γνώσης και η άμεση εμπλοκή του στους νόμους και στις απαιτήσεις των κοινωνικών πρακτικών. Με αφορμή τα συστήματα αυτά, θα εξεταστεί σε βάθος η δόμηση της υποκειμενικότητας και η πρόσβαση του υποκειμένου στον λόγο και στη γνώση εν γένει. Η συνεισφορά του Φουκώ σε αυτό το ζήτημα υπήρξε καθοριστική, καθώς στο επίκεντρο των μελετών τοποθετείται είτε άμεσα είτε έμμεσα αυτός ο προβληματισμός. Σε πρώτο επίπεδο, θα γίνει μια απόπειρα μέσω της αρχαιολογικής του μεθόδου να εντοπιστούν και να αναλυθούν οι προϋποθέσεις της συγκρότησης της γνώσης και των επιστημονικών κλάδων και, έπειτα, η αξιοποίηση και η συμμετοχή του υποκείμενου σε αυτούς. Θα ακολουθήσει η γενεαλογική ανάλυση, στην οποία ο προσανατολισμός θα μετατοπιστεί κυρίως στις εστίες της εξουσίας, στους τρόπους άσκησής της και στα αποτελέσματα που επιφέρουν οι κατασταλτικές της μορφές στο υποκείμενο. Αυτές οι δύο αναλύσεις δεν τοποθετούνται σε απόλυτα ξεχωριστό πλαίσιο, καθόσον η αρχαιολογική μέθοδος δίνει το έναυσμα και κατά κάποιο τρόπο προετοιμάζει το έδαφος για τη μέθοδο που ακολουθεί, τη γενεαλογική, η οποία και παρουσιάζεται ως συμπληρωματική της αρχαιολογικής. Η γενεαλογική ανάλυση εμπεριέχει στοιχεία της αρχαιολογικής καθόσον εξετάζει ιστορικά τον τρόπο δράσης του μηχανισμού της εξουσίας στο υποκείμενο με σκοπό τη διαμόρφωση και τη διέλευσή του στη γνώση. Σε αυτό το σημείο θα γίνει μια αναφορά στον λόγο για τον οποίο ο Φουκώ χρησιμοποιεί τον νιτσεϊκής προέλευσης όρο γενεαλογία, αναδεικνύοντας τα κοινά στοιχεία παράλληλα με τις εννοιολογικές μετατοπίσεις που παρουσιάζει η χρήση της έννοιας αυτής τόσο στον Φουκώ όσο και στον Νίτσε. Τέλος, η εργασία θα στοχεύσει στο είδος λογοτεχνικής γραφής με το οποίο ασχολήθηκε ο Φουκώ, με αφετηρία συγκεκριμένους λογοτέχνες, ανιχνεύοντας την αποτύπωση και τη συμβολή του φουκωικού στοχασμού στη θεωρία της λογοτεχνίας. Στις λογοτεχνικές αυτές μελέτες θα παρουσιαστεί η σκιαγράφηση και αξιοποίηση της έννοιας του υποκειμένου, το πώς βιώνεται μέσα από τα έργα τους αυτό που ο ίδιος περιγράφει ως οριακή εμπειρία, καθώς και η αντιμετώπιση της εμπειρίας αυτής ως αναγκαίας προϋπόθεσης για την κατεύθυνση της γλώσσας προς τα πιο απομακρυσμένα όριά της, στις παρυφές όπου κορυφώνεται και αναβλύζει η αληθινή της ύπαρξη.
Abstract:In Michel Foucault's work there is room for interpretation and assessment in several areas. His epistemological research and historical interests were not limited to a specific field, but expanded to a wide range of topics. The subject to be dealt with in this paper is the analytical examination of the gradual development of written speech in defined systems of knowledge, and its direct involvement in the laws and requirements of social practices. On the basis of these systems, the structure of subjectivity and the access of the subject to speech and knowledge in general will be examined in depth. Foucault's contribution to this issue has been decisive since the focus of studies is either directly or indirectly concerned with this matter. At a first level, an attempt will be made through his archaeological method to identify and analyze the conditions for the formation of knowledge, scientific fields and the subject's involvement in them. Then, there will be a genealogical analysis in which the focus will shift mainly to the centers of power, the ways of exercising it and the effects of its repressive forms on the subject. These two analyses will not be placed in a completely separate context, as the archaeological method initiates and, in some way, prepares the ground for the method that follows, the genealogical method, which is complementary to the archaeological one. The genealogical analysis involves elements of the archaeological one since it examines, in a historical perspective, the mode of action of the mechanism of power and its impact on the subject, with a view to its formation and passing on to knowledge. At this point a reference will be made to the reason that Foucault uses the term genealogy, of Nietzschean origin, by highlighting the common elements alongside the conceptual shifts of this concept in both Foucault and Nietzsche. Finally, the paper will focus on the literary genre that Foucault deals with, and, from the point of view of specific writers, the impact and contribution of Foucault’s reflection will be detected in the theory of literature. His literary studies will be a showcase of the outline and use of the concept of the subject. The paper is set to present how what is described as a marginal experience is experienced in the works studied by Foucault, as well as his consideration of this experience as a necessary condition for directing language to its furthest limits, on the very edge where the true existence of language wells up and comes to a head.
Περιγραφή:Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, ΠΜΣ, κατεύθυνση Επικοινωνία και Ρητορική των Μέσων, 2019
Περιγραφή:Βιβλιογραφία: σ. 109-111
 
 
Αρχεία σε Αυτό το Τεκμήριο:
Αρχείο Τύπος
41PMS_POL_DIA_ArvanitakisCh.pdf application/pdf
 
FedoraCommons OAI Βιβλιοθήκη - Υπηρεσία Πληροφόρησης, Πάντειον Πανεπιστήμιο