Ο ρόλος των μουσείων στη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς: η περίπτωση του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος
Τίτλος:
The role of museums in the safeguarding of the intangible cultural heritage: the case of the Jewish Museum of Athens
Κύρια Υπευθυνότητα:
Φλώρου, Καλλιρρόη Γ.
Επιβλέπων:
Γκαζή, Ανδρομάχη
Θέματα:
Keywords:
Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, Συμμετοχικό Μουσείο, Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, Μοντέλα πολιτιστικής διαχείρισης, κοινή εξουσία Intangible Cultural Heritage, Participatory Museum, Jewish Museum of Greece, Models of cultural management, shared authority
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό τη μελέτη του νομικού και θεσμικού πλαισίου που αφορά τον πολιτισμό και ιδιαίτερα την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, η οποία τις τελευταίες δεκαετίες έχει εισαγάγει νέα μοντέλα πολιτιστικής διαχείρισης σε διεθνές πλαίσιο. Παράλληλα, η μελέτη εστιάζει στους νέους ρόλους που αναλαμβάνουν τα μουσεία, όπως και στις δυναμικές και τις προκλήσεις που προκύπτουν από τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα από σύγχρονες μουσειολογικές προσεγγίσεις. Ως μελέτη περίπτωσης επιλέχθηκε το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, προκειμένου να διερευνηθούν οι προσεγγίσεις των επαγγελματιών του μουσείου απέναντι στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά και να προταθούν τρόποι ενίσχυσης των συμμετοχικών δράσεων που αφορούν αυτόν τον τομέα. Για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων, πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική και εμπειρική έρευνα. Η βιβλιογραφική έρευνα καλύπτει το νομικό και θεσμικό πλαίσιο του πολιτισμού αναφορικά με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, τα κυριότερα μοντέλα πολιτιστικής διαχείρισης και τις μουσειολογικές προσεγγίσεις απέναντι στην πολιτισμική κληρονομιά διαχρονικά. Η εμπειρική έρευνα, μέσα από ευέλικτες μεθόδους συλλογής δεδομένων, εστιάζει στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά στην Ελλάδα και εξετάζει αναλυτικότερα τους τρόπους με τους οποίους το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος προσεγγίζει τις άυλες πολιτιστικές εκφράσεις των ελληνοεβραϊκών κοινοτήτων. Μέσα από την έρευνα γίνεται αντιληπτή η ανάγκη για ολιστική προσέγγιση της πολιτισμικής κληρονομιάς από τους θεσμικούς φορείς, καθώς ο υλικός πολιτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον άυλο. Επιπλέον, τα μουσεία αναδεικνύονται σε σημαντικούς δρώντες στον τομέα της διαφύλαξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς με την εφαρμογή του συμμετοχικού μοντέλου και της «κοινής εξουσίας» μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία πολυφωνικών δικτύων για την ανάδειξη και τη μετάδοση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, προωθώντας τις αξίες της πολιτισμικής δημοκρατίας, της μάθησης ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό και της βιώσιμης ανάπτυξης μέσα από την ενδυνάμωση των τοπικών κοινοτήτων.
Abstract:
The purpose of this paper is to study the legal and institutional framework concerning culture, and more specifically the Intangible Cultural Heritage, which in the past few decades, has introduced new models of cultural management in an international context. At the same time, the study focuses on the new roles undertaken by museums, as well as on the dynamics and challenges that arise from the preservation of the Intangible Cultural Heritage through modern museological approaches. The Jewish Museum of Greece was selected as a case study, in order to explore the approaches of the museum professionals towards the Intangible Cultural Heritage and to propose ways of strengthening the participatory actions concerning this field. To achieve the aforementioned objectives, both bibliographic and empirical research were conducted. The bibliographic research covers the legal and institutional framework of culture regarding the Intangible cultural heritage at international and national level, the main models of cultural management, as well as the museological approaches to cultural heritage over time. Empirical research, through flexible data collection methods, focuses on the current institutional framework for Intangible Cultural Heritage in Greece and examines in more detail the ways in which the Jewish Museum of Greece approaches the intangible cultural expressions of the Greek-Jewish communities. Via this research the need for a holistic approach to cultural heritage by the institutions manifests itself, as material culture is inextricably linked to the intangible. In addition, museums are becoming important players in the field of the preservation of the Intangible Cultural Heritage, as by applying the participatory model and "shared authority" approach, they can contribute to the creation of pluralistic networks for the promotion and transmission of the Intangible Cultural Heritage, fostering the values of cultural democracy, learning against social exclusion and sustainable development through the empowerment of local communities.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, ΠΜΣ, κατεύθυνση Πολιτιστική Διαχείριση, 2021
