Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η οικονομική ύφεση η οποία εντάθηκε το 2010 κατέδειξε τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και τις αδυναμίες της. Βασικοί στόχοι αποτέλεσαν και αποτελούν ο δημοσιονομικός και οικονομικός επαναπροσανατολισμός βασιζόμενος σε διαρθρωτικές δομικές αλλαγές. Στα πλαίσια ενός Κράτος Δικαίου η φορολογική πολιτική που έχει σκοπό την κάλυψη των δημοσίων δαπανών του κράτους και την ενίσχυση του δημόσιου ταμείου του, θα πρέπει να εμπνέεται από την ιδέα της κοινωνικής δικαιοσύνης και της κοινωνικής ευημερίας. Απώτερος σκοπός είναι η δημιουργία ενός φορολογικού συστήματος το οποίο θα έχει κυρίως τα χαρακτηριστικά της σταθερότητας, της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας και της δικαιοσύνης. Ωστόσο, στη σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης, αμφισβητείται εάν ακολουθούνται δίκαιες φορολογικές πολιτικές. Θεωρείται πως η νομοθετική προσπάθεια δεν επιφέρει τα αναμενόμενα επιθυμητά αποτελέσματα αναφορικά με τον περιορισμό των οικονομικών εγκλημάτων συνολικά αλλά και συγκεκριμένα της φοροδιαφυγής. Τα οικονομικά εγκλήματα και συγκεκριμένα το εξεταζόμενο αδίκημα της φοροδιαφυγής αποτελεί ένα διαχρονικό φαινόμενο το οποίο συνιστά μέρος της παγκόσμιας και της ελληνικής πραγματικότητας. Η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, τα χαρακτηριστικά των αγορών της οικονομίας καθώς και οι εκάστοτε συνθήκες διαφοροποιούν την εμφάνιση, την έκταση και την ένταση του φαινομένου. Στη σύγχρονη εποχή η πάταξη της φοροδιαφυγής αποτελεί αντικείμενο προς συζήτηση όχι μόνο του κάθε κράτους ξεχωριστά αλλά αποτελεί μέρος μιας συλλογικής προσπάθειας και συνεργασίας παγκόσμιας εμβέλειας. Ο ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) και η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσουν ανάλογες δράσεις. Ανέκαθεν βρισκόταν στις πολιτικές ατζέντες των πολιτικών κομμάτων με αμφισβητήσιμα αποτελέσματα παρά τις πληθώρα πολιτικών πρωτοβουλιών και νομοθετικών προσπαθειών. Η παρούσα διπλωματική αποσκοπεί στην προσέγγιση του φαινομένου της φοροδιαφυγής, ο προσδιορισμός του οποίου καθίσταται δύσκολος εξαιτίας των συνεχών νομοθετικών μεταβολών και της ασάφειας των εννοιών. Γίνεται μια προσπάθεια διατύπωσης των τρόπων αντιμετώπισης του φαινομένου κατά τα χρόνια της δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα με άξονα τις νομοθετικές προβλέψεις. Στο πρώτο κεφάλαιο λοιπόν της διπλωματικής επισημαίνεται η έννοια της φοροδιαφυγής, οι παράγοντες που την επηρεάζουν, οι συνέπειες και το μέγεθός της. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μνεία στο νομοθετικό φορολογικό πλαίσιο κατά την περίοδο της δημοσιονομικής αναπροσαρμογής στην Ελλάδα σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των δημόσιων εσόδων και περιστολής της φοροδιαφυγής. Στο επόμενο κεφάλαιο αναφέρονται ενδεικτικά τα αποτελέσματα των φορολογικών ελέγχων και λοιπών μέτρων. Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής στα πλαίσια της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και άλλων φορολογικών αδικημάτων.
Abstract:
The economic recession which has been intensified in Greece since 2010 revealed the country’s actual economic situation along with its weaknesses. The main goals that were set and are currently into force focus on a new fiscal and financial approach based on structural changes. For the implementation of this financial restructuring it is necessary to adopt a tax policy aiming, among other things, to the coverage of government expenditure, the increase of public revenues, the tackling of tax evasion and other economic offences, as well as the creation of a tax system that will bring stability, efficiency, transparency and justice. However, despite the legislative effort that has been made so far, there are serious doubts as to whether or not the tax policies adopted are inspired by the feeling of social justice and prosperity and whether or not they deliver the desired results. Economic offences, and more specifically the underlying offence of tax evasion, represent a persistent phenomenon and an integral part of the global and Greek reality. The financial and economic crisis, the characteristics of market economies and the prevailing conditions diversify the emergence, the extent and the intensity of the phenomenon. The tackling of tax evasion should be not only the subject of a state level debate, but also the object of a collective effort and cooperation of a global scope, within whose framework the OECD (Organization for Economic Co-operation and Development) and the European Union undertake relevant actions. The present thesis intends to approach the tax evasion phenomenon, the determination of which has become excessively difficult due to constant legislative amendments and to concept ambiguities. Based on the current legislative provisions, this is the attempt of an approach of the tax evasion phenomenon and the relevant treatment policies adopted during the years of the Greek fiscal crisis, in particular from 2010 until today. More specifically: The first chapter analyses the concept of tax evasion, the factors influencing it, the consequences and the extent of its occurrence in Greece. The second chapter refers to the legislative tax framework in force during the implementation of fiscal adjustments in an attempt to increase public revenues and reduce tax evasion. The third chapter indicatively presents cases of tax audits performed in Greece, their results and their impact on public revenues. Last but not least, the fourth chapter concentrates on the policies adopted by the European Union against tax evasion, within the framework of tackling tax fraud and other tax offences.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Εφηρμοσμένων Οικονομικών και Διοίκησης, 2018