Η αρχή του άμεσου αποτελέσματος (effect direct) μέσα από τη νομολογία του ΔΕΕ
Τίτλος:
The principle of the direct effect through the case law of the CJEU
Κύρια Υπευθυνότητα:
Παντέχη, Ιωάννα Ν.
Επιβλέπων:
Χάνος, Αντώνιος
Θέματα:
Keywords:
Νομολογία, Ευρωπαϊκό δίκιο, ΔΕΕ, Αρχή Άμεσου Αποτελέσματος Case law, European law, CJEU, Direct effect
Ημερομηνία Έκδοσης:
2020
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Οι σχέσεις ανάμεσα στο ενωσιακό δίκαιο και το δίκαιο των εθνικών δικαίων αποτελούν ζήτημα και προβληματική αναφυόμενα άμα τη γενέσει της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Προβληματική, η οποία εμφανίζει δυσκολίες για πολλούς λόγους. Αφενός, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αποτελεί ένα φαινόμενο το οποίο χαρακτηρίζεται από μία δυναμική εξελικτική πορεία. Αφετέρου, κάθε δίκαιο κράτους μέλους, ομοίως εξελίσσεται και χαρακτηρίζεται από μία συνεχή μεταβολή κανόνων, θεσμών και διαδικασιών με σκοπό την προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Αυτό όμως που ξεχωρίζει το δίκαιο της Ένωσης είναι ο ταχύς ρυθμός μεταβολής όχι μόνο ως προς τις επουσιώδεις λεπτομέρειες αλλά και ως προς τα θεμελιώδη και βασικά χαρακτηριστικά του. Το περιεχόμενο και τα όρια των πολιτικών και αρμοδιοτήτων αναδιαμορφώνεται συνεχώς, μέσα από τις εσωτερικές διεργασίες και τη νομολογία του ΔΕΕ με προφανή την επίδραση στις σχέσεις ευρωπαϊκού δικαίου και εθνικών εννόμων τάξεων. Αν και είναι, πράγματι, δύσκολο να φανταστούμε τις σχέσεις μεταξύ δικαίου της Ένωσης και εθνικών δικαίων λόγω της κυρίαρχης τυπικά και εδαφικά αντίληψης των θεσμικών φαινομένων αλλά και της αντίληψης ότι κάθε έννομη τάξη είναι ένας χώρος στεγανός, ο οποίος καταλαμβάνει το δίκαιο που του αρμόζει, το φαινόμενο της Ένωσης χαρακτηρίζεται καθοριστικά από τη συνύπαρξη και την αλληλοδιείσδυση των εννόμων τάξεων. Οι βασικές αρχές οι οποίες κωδικοποιούν τις σχέσεις αυτές είναι οι εξής : Η αρχή της υπεροχής, η οποία αφορά την κυριαρχική σχέση μεταξύ ενωσιακού δικαίου και του εθνικού, η αρχή του αμέσου αποτελέσματος, ήτοι η ικανότητα των κανόνων της Ένωσης να θεμελιώσουν δικαιώματα υπέρ των ιδιωτών προστατεύσιμα ενώπιον των εθνικών δικαστικών αρχών και, τέλος, η αρχή της ευθύνης των κρατών μελών για παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης. Η αρχή του αμέσου αποτελέσματος, η οποία αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας εργασίας, όπως και οι υπόλοιπες σχετικές αρχές, έχει θεμελιωθεί και αναπτυχθεί νομολογιακά, μέσα από τις διαδοχικές αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη το τελευταίο τους στόχους που έχουν τεθεί από τις Συνθήκες και τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Πράγματι, οι διατάξεις των ιδρυτικών Συνθηκών δεν προβλέπουν ρητά σε μεγάλο βαθμό τις αρχές και τους κανόνες που διέπουν τη σχέση ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου. Έτσι το Δικαστήριο ήταν και είναι αυτό το οποίο διατυπώνει και διαμορφώνει τις αρχές και τους κανόνες, στοιχεία απαραίτητα για τη λειτουργία της έννομης τάξης της Ένωσης. Εν προκειμένω, όπως θα εκτεθεί αναλυτικά στη συνέχεια, το Δικαστήριο ανέπτυξε, διαμόρφωσε και πραγμάτωσε την αρχή του αμέσου αποτελέσματος σε βάθος χρόνου, αλλάζοντας ριζικά τη θέση του πολίτη της Ένωσης στην έννομη τάξη της, επηρεάζοντας καθοριστικά την έκταση και το περιεχόμενο της ολοκλήρωσης.
Abstract:
The subject of the study of this dissertation is the principle of the direct effect of European law. This is one of the most important principles of the EU law, which has been formed by the case law of the Court of Justice of the European Union (CJEU), radically changing the role of the individual in the legal order of the European Union. In particular, this principle enables individuals to immediately invoke a European provision before a national or European court. This principle relates only to certain European acts. Furthermore, it is subject to several conditions. It can apply in relation to regulations, directives, treaty provisions and decisions. The term “direct effect” was first used by the (CJEU) in a judgement on 5 February 1963 when it attributed, to specific treaty articles, the legal quality of direct effect in the case of NV Algemene Transporten Expeditie Onderneming van Gend en Loos v. Nederlandse Administratie der Belastingen (Case 26/62). In this case, the CJEU identified three situations necessary to establish the direct effect of primary EU law : the provision must be sufficiently clear and precisely stated, it must be unconditional and not dependent on any other legal provision and, finally, it must confer a specific right upon which a citizen can base a claim. If these conditions are met, the provisions of the treaties can be given the same legal effect as regulations under Article 288 of the Treaty on the Functioning of the European Union (TFEU). Τhe consequences of the Van Gend case have been almost incalculable. If a provision of European law is able to develop a direct effect, the national court must leave the national provision, which conflicts with that of European law, unenforceable. In this way, European Union Law has become the subject of daily appeals before national courts, under the same conditions as national law. The vigilance to safeguard European law has been entrusted not only to the competent body of the Union or to the Member States but primarily to the affected individuals and the national courts to which the interested parties turn. European law has become a living part of the legal reality of every Member State.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Δίκαιο, Τεχνολογία και Οικονομία, 2020
