Ζητήματα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στον χώρο της εκπαίδευσης: η περίπτωση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών
Κύρια Υπευθυνότητα:
Νικολόπουλος, Άγγελος Η.
Επιβλέπων:
Παναγοπούλου-Κουτνατζή, Φερενίκη
Θέματα:
Keywords:
Πανδημική κρίση, εκπαίδευση, Παιδεία, δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αρχή της αναλογικότητας, δημόσιο συμφέρον, Μελέτη εκτίμησης αντικτύπου, ΑΠΔΠΧ, Θρησκευτικά, απαλλαγή από το ΜτΘ, ΥΠΑΙΘ, Διόφαντος, Myschool, Big Data, DPO, ΥΠΔ, ΓΚΠΔ, GDPR GDPR, Distance learning, DPO, Myschool, Ministry of Education, Big Data, DPA, RS
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Με την παρούσα εργασία επιδιώκουμε τη μελέτη του νέου πεδίου της προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, μετά την έναρξη εφαρμογής (25.5.2018) του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΕΕ) 2016/679 (εφεξής ΓΚΠΔ ή GDPR) και του ν. 4624/2019 (Α΄137 ), στο χώρο της εκπαίδευσης. Ο ΓΚΠΔ θέτει νέες αυστηρότερες προϋποθέσεις για την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ανηλίκων μαθητών παρέχοντας ειδική προστασία, κατά την περίοδο φοίτησης στις ψηφιακές σχολικές τάξεις, καθώς τα παιδιά έχουν μικρότερη επίγνωση των δικαιωμάτων τους και των κινδύνων του ψηφιακού κόσμου . Το προϊσχύον νομικό πλαίσιο προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (ήδη καταργηθείσα Οδηγία 95/46/EC και ν. 2472/1997 (Α΄ 50) δεν προέβαινε σε κάποια διαφοροποίηση αναφορικά με την ηλικία των υποκειμένων των δεδομένων με αποτέλεσμα να μην απαιτείται κάποια ιδιαίτερη διαδικασία συμμόρφωσης των Υπευθύνων Επεξεργασίας (εφεξής ΥΕ). Αντιθέτως, οι ανήλικοι χρήστες (υποκείμενα των δεδομένων) απολαμβάνουν ιδιαίτερης προστασίας από τον ΓΚΠΔ όταν πρόκειται να τύχουν επεξεργασίας τα δεδομένα τους π.χ. για εμπορικούς σκοπούς. Καθώς το πεδίο είναι ευρύτατο θα επικεντρωθούμε σε δύο περιοχές: α) στο πρώτο μέρος, στη μελέτη των ζητημάτων προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κατά την υλοποίηση του νεοεισαχθέντος θεσμού της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (εφεξής ΕξΑΕ) και β) στο δεύτερο μέρος στην ανορθόδοξη και ανολοκλήρωτη πορεία που ακολούθησε η καθιέρωση του δικαιώματος απαλλαγής των μαθητών, των σχολικών μονάδων Α΄/βαθμιας και Β΄/βάθμιας εκπαίδευσης, από το μάθημα των θρησκευτικών από το έτος 2015 (Αριθ. Πρωτ 12773/Δ2-23.01.2015 εγκύκλιος Υ.ΠΑΙ.Θ.) μέχρι και σήμερα, υπό το πρίσμα του ΓΚΠΔ. Αναφορικά με το α΄ μέρος της εργασίας υποστηρίζουμε ότι κατά την περίοδο της πανδημικής κρίσης, κατά την υλοποίηση της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (εφεξής ΕξΑΕ ) και της εξ αποστάσεως εργασίας για τους εκπαιδευτικούς, μαζί με ένα μεγάλο αριθμό συνταγματικών διατάξεων, οι οποίες θα αναλυθούν κατωτέρω, τέθηκε υπό δοκιμή η αντοχή́, η αξιοπιστία αλλά και η ουσία των εθνικών και ενωσιακών διατάξεων για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η ΕξΑΕ εισήχθη απότομα, στην εκπαιδευτική καθημερινότητα, προκειμένου να αποφευχθούν ανεξέλεγκτες καταστάσεις μαζικής νόσησης μαθητών και συγγενικών τους προσώπων, συνεπεία της πανδημίας που προκλήθηκε από τον ιό (SARS-CoV-2) ο οποίος και επηρέασε πολυεπίπεδα την ελληνική κοινωνία. Της έναρξης εφαρμογής, της ΕξΑΕ, προηγήθηκε η αναστολή της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε όλες τις βαθμίδες και μορφές της τυπικής, μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης ενώ μέχρι και τη στιγμή που γράφεται η παρούσα εργασία είναι αβέβαιη η συνέχιση και αν ναι, σε ποιο βαθμό και για πόσο χρονικό διάστημα, της δια ζώσης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Παρά ταύτα η ΕξΑΕ αναδείχθηκε σε απολύτως αναγκαία μορφή υλοποίησης των υποχρεώσεων που απορρέουν από το 16ο άρθρο του Συντάγματος, συμβατή, υπό προϋποθέσεις, με το νέο Δίκαιο προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η οποία θα εξακολουθεί να υφίσταται και μετά την πανδημία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε η, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, εφαρμογή της ΕξΑΕ στις περιπτώσεις όπου σχολικές μονάδες τελούσαν υπό κατάληψη ή η πρόσβαση ήταν αδύνατη λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων . Το αυτό προβλέφθηκε και για τις εξ αποστάσεως συνεδριάσεις του συλλόγου των διδασκόντων εκπαιδευτικών με ευθύνη του Διευθυντή/τριας της σχολικής μονάδας. Αναφορικά με το β΄ μέρος της εργασίας υποστηρίζουμε ότι η προσέγγιση του Υ.ΠΑΙ.Θ. στον τρόπο διδασκαλίας αλλά και απαλλαγής των μαθητών από το μάθημα των θρησκευτικών (εφεξής ΜτΘ) αγνοεί το γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία είναι πλέον μια πολυπολιτισμική κοινωνία, η δε, κατάρτιση και τήρηση ενός τέτοιου αρχείου, δεδομένων ειδικών κατηγοριών, εντός των σχολικών μονάδων και των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης καθώς και στο Πληροφοριακό Σύστημα Myschool αναφορικά με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των μαθητών είναι ασύμβατη με τον ΓΚΠΔ. Η πρακτική των σχολικών μονάδων να απαιτούν από τους ασκούντες τη γονική μέριμνα να προβούν σε αρνητική δήλωση, αναφορικά με τις πεποιθήσεις των τέκνων τους, καίτοι βρίσκει έρεισμα στις υπ΄ αριθμούς 1749 και 1750/2019 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (εφεξής ΣτΕ) είναι αντίθετη την υπ΄αρ. 33/2020 απόφαση της ελληνικής Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (εφεξής ΑΠΔΠΧ). Η πάγια πρακτική, στις σχολικές μονάδες, να περιφέρονται άσκοπα οι απαλλασσόμενοι μαθητές, αφενός τους στιγματίζει – «δημιουργεί στεγανά μεταξύ των μαθητών και ενισχύει το αίσθημα του αποκλεισμού εις βάρος του ομαδικού πνεύματος που πρέπει να καλλιεργεί το σχολείο, της ενσωμάτωσης στο σχολικό περιβάλλον και της κοινωνικοποίησης του παιδιού » - αφετέρου, «καθώς δεν προβλέπεται εναλλακτικό μάθημα, όπως στην Ελλάδα, ο μαθητής αποστερείται της θρησκευτικής εκπαίδευσης κατά παράβαση του άρ. 16 παρ. 2 Συντ».
Abstract:
This thesis will explore the introduction of two pivotal developments in Greek society relevant to personal data protection. Firstly, the research will outline the introduction of online learning in primary and secondary schools in Greece due to the Covid-19 lockdown in April 2020. Secondly, this study will detail the process established by the Greek Ministry of Education to enable students to become exempt from religious education classes on personal grounds. Both of these initiatives occur within the scope of the General Data Protection Regulation (GDPR - (ΕU) 2016/679) and the subsequent bill of the Greek parliament n. 4624/2019 (Α΄137 – Greek Gazzete), decisions of the Greek Data Protection Authority, numerous Greek and EU court decisions, and ministerial decisions and circulars issued by the Greek Ministry of Education.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Δίκαιο, Τεχνολογία και Οικονομία, 2021
