Ευθανασία, εικαζόμενη συναίνεση, ιατρικά επιβοηθούμενη αυτοκτονία, αυτονομία, ολισθηρή πλαγιά,νομολογία Euthanasia,presumed consent, physician assisted suicide, autonomy, slippery slope, case law
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία αναφέρεται σε ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα του τέλους της ζωής, αυτό της ευθανασίας.Επιχειρείται μια «οριζόντια» παρουσίαση του αμφιλεγόμενου, σε παγκόσμιο επίπεδο,ζητήματος της ευθανασίαςμε τους αναδυόμενους βασικούς νομικούς, φιλοσοφικούς, ηθικούς και κοινωνικούς προβληματισμούς που αυτό προκαλεί. Στο Κεφάλαιο 1ο εννοιολογείται η ευθανασία και η διαδρομή της ιστορικά έως το σήμερα. Η ευθανασία, κατά τη σύγχρονή της έννοια, αφορά αποφάσεις που αποσκοπούν στην ηθελημένη διακοπή της ζωής ενός ανθρώπου και προϋποθέτει και την συνδρομή δεύτερου (άλλου από τον ενδιαφερόμενο) εμπλεκόμενου προσώπου. Εκφράζονται επίσης οι σύγχρονοι προβληματισμοί που προκύπτουν και δίνεται μια εικόνα της δικαιϊκής της αντιμετώπισης συγκριτικά σε διάφορες χώρες. Στο Κεφάλαιο 2οπεριγράφονται οι διακρίσεις της ευθανασίας σε ενεργητική και παθητική, λαμβάνοντας ως κριτήριο τον τρόπο διενέργειάς της επιπρόσθετα σε εκούσια, μη εκούσια και ακούσια, με πρόσθετο γνώμονα το στοιχείο της συναίνεσης του προσώπου ενώ αποτυπώνονται και οι προβληματισμοί στις συχνές περιπτώσεις της εικαζόμενης συναίνεσης ή των προγενέστερων οδηγιών. Στο Κεφάλαιο 3οο γίνεται λόγος για περιπτώσεις που συναντώνται στην ιατρική πραγματικότητα καθημερινά και εμφανίζονται στο ευρύτερο πεδίο της ευθανασίας, όπως η γνήσια ευθανασία, η αποσύνδεση του ασθενή από μηχάνημα υποστήριξης, το τέλος της ζωής νεογνών και κυρίως η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Στο Κεφάλαιο 4ο αποτυπώνεται η αντιμετώπιση της ελληνικής έννομης τάξης απέναντι στην ευθανασία. Με δεδομένο ότι στη χώρα μας, προς το παρόν, δεν υπάρχει νόμος που να ρυθμίζει ζητήματα ευθανασίας, αντίθετα θεωρείται μη νόμιμη, προσεγγίζεται το ερώτημα, αν από το κατοχυρωμένο δικαίωμα στη ζωή συνάγεται και αντίστοιχο δικαίωμα στη διακοπή της ζωής και καταγράφονται σχετικές αναφορές στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας. Στο Κεφάλαιο 5ο δεδομένου ότι η ευθανασία αποτελεί ένα ζήτημα κατεξοχήν ηθικό που απασχολεί την Βιοηθική, παρουσιάζονται τα βασικά επιχειρήματα υπέρ και κατά αυτής. Η αξιοπρέπεια του ατόμου, η αυτονομία του, το δικαίωμα του ατόμου να αντιμετωπίζεται ως σκοπός και όχι ως μέσον και από την αντίθετη πλευρά η ζωή ως το υπέρτατο αγαθό, το επιχείρημα της δυνητικής επικινδυνότητας (ολισθηρής πλαγιάς), η δράση του γιατρού που αποβλέπει στο μέγιστο δυνατό όφελος του ασθενή. Στο τελευταίο Κεφάλαιο 6ο καταγράφονται περιπτώσεις και σημαντικά νομολογιακά περιστατικά τόσο από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) όσο και από εθνικά Δικαστήρια εντός Ε.Ε., ΗΠΑ και Καναδά για περιπτώσεις ευθανασίας και ιατρικά υποβοηθούμενης αυτοκτονίας που απασχόλησαν έντονα την κοινή γνώμη και ανακίνησαν προβληματισμούς και αντιπαραθέσεις. Καταλήγοντας (επίλογος) αποτυπώνονται συμπεράσματα και προσωπικές εκτιμήσεις. Σε κάθε περίπτωση, η θεσμοθέτηση της ευθανασίας αποτελεί ένα δύσκολο και τολμηρό εγχείρημα που χρήζει ειδικής και προσεκτικής μελέτης. Επιβάλλεται η πρόβλεψη ασφαλιστικών δικλείδων και σαφών προϋποθέσεων, μετά από adhoc στάθμιση των συμφερόντων του κάθε αρρώστου, με σκοπό τελικά την προστασία της ανθρώπινης αξίας του.
Abstract:
This essay addresses one of the most talked about end-of-life issues, that of euthanasia. A "horizontal" presentation of the controversial, in a global level, issue of euthanasia is attempted with the emerging basic legal, philosophical, moral and social concerns that it causes. Chapter 1 conceptualizes euthanasia and its path historically to the present day. Euthanasia, in its modern sense, concerns decisions aimed at the deliberate termination of a person's life and presupposes the assistance of a second (other than the person concerned) person involved. The current concerns that arise are also expressed and a picture of its legal treatment is given comparatively in different countries. Chapter 2 describes the distinctions between euthanasia into active and passive, taking as a criterion the way it is performed, in addition to voluntary, non voluntary and involuntary, taking into account the element of consent of the person, while also reflecting the concerns on presumed consent and advanced directives. Chapter 3 deals with cases that are encountered in the medical reality every day and appear in the broader field of euthanasia, such as “genuine” euthanasia, the disconnection of the patient from a support machine, the end of neonatal life and especially the physician-assisted suicide. Chapter 4 describes the Greek legislative reality on the matter of euthanasia. Given that in our country, at present, there is no law regulating euthanasia issues, on the contrary it is considered illegal, the question approached is, whether from a guaranteed right to life derives a corresponding right to termination of life. Furthermore, relevant references are recorded in the Penal Code and in the Code of Medical Ethics. In Chapter 5, since euthanasia is primarily considered a moral issue concerning Bioethics, the main arguments for and against it, are presented. The dignity of the individual, his autonomy, the right of the individual to be treated as purpose and not as means and on the other hand the supreme value of human life, the argument of potential danger for society, in cases of misuse of this practice (“slippery slopes”), the duty of the doctor aimed at maximum possible benefit to the patient. The last Chapter 6 lists important law cases from both the European Court of Human Rights (ECHR) and national courts within the EU, USA and Canada as well as incidents of euthanasia and physician- assisted suicide that have been of great concern to the public and arose questions and controversies. Concluding (epilogue) conclusions and personal assessments are recorded. In any case, the institutionalization of euthanasia is a difficult and daring endeavor that requires special and careful study. It is necessary to provide safeguards and clear conditions and also weight ad hoc the interests of each patient, in order to ultimately protect his human value.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Δίκαιο, Τεχνολογία και Οικονομία, 2021
