Από τη γκραμσιανή θεωρία της ηγεμονίας στην μεταμαρξιστική πρόσληψή της από τους Ernesto Laclau και Chantal Mouffe: η σημασία της για τα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα
Τίτλος:
The Gramscian theory of hegemony and its post-marxist reception by Ernesto Laclau and Chantal Mouffe: its impact on the contemporary social movements
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η εργασία αυτή πραγματεύεται την θεωρία της ηγεμονίας όπως αυτή αναπτύσσεται και εδραιώνεται στην πολιτική θεωρία από τον Antonio Gramsci, καθώς και την εκ νέου θεμελίωσή της από τους μετα-μαρξιστές θεωρητικούς Ernesto Laclau και Chantal Mouffe. Η γκραμσιανή προσέγγιση της ηγεμονίας συνιστά μια εν δυνάμει πολιτική στρατηγική της εργατικής τάξης και των αντι-καπιταλιστικών κοινωνικών δυνάμεων με ορίζοντα την καθολική κοινωνική χειραφέτηση. Σε αντίθετη τροχιά, οι μετα-μαρξιστές διανοητές, επιχειρούν να αποδομήσουν κεντρικές κατηγορίες της μαρξικής θεωρίας και υπό την επιρροή της μετα-στρουκτουραλιστικής παράδοσης τίθενται υπέρ του αδύνατου της κοινωνίας. Ο ορίζοντας του αντι-ηγεμονικού πολιτικού τους προτάγματος έγκειται στην αναβάθμιση των πολιτικών ελευθεριών, ως εμβάθυνση του φιλελευθερισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, επιχειρείται μια κριτική αποτίμηση του μετα-μαρξιστικού εγχειρήματος σε συνάρτηση με την ανάδυση των λαϊκιστικών κοινωνικών κινημάτων στον απόηχο της διεθνούς οικονομικής κρίσης του 2008. Η συγκριτική προσέγγιση των δύο πολιτικών προταγμάτων, του γκραμσιανού και του μετα-μαρξιστικού, οδηγεί σε ένα κρίσιμο και άκρως επίκαιρο ερώτημα το οποίο θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε: Η κοινωνική απελευθέρωση είναι υπόθεση κατασκευής μιας διαφορετικής κοινωνίας, ή ιστορικό, πολιτικό και οικονομικό ανάπτυγμα των δυνατοτήτων των κοινωνικών υποκειμένων όπως αυτές ενυπάρχουν στις κατά περίπτωση δεδομένες συνθήκες;
Abstract:
This paper examines the theory of hegemony as developed and established by Antonio Gramsci, as well as its reconstruction by Post-Marxists Ernesto Laclau and Chantal Mouffe. The Gramscian approach of hegemony recommends a political strategy of the working class and the anti-capitalist social forces in order to attain universal social emancipation. In contrast, Laclau and Mouffe try to deconstruct the central categories of Marxist theory and, under the influence of post-structuralist tradition, argue in favor of the “impossibility” of society. The expansion of political freedoms as well as the strengthening of liberalism are the objectives of their anti-hegemonic political imperative. Focusing on Gramsci’s theory of hegemony, this thesis aims at a critical evaluation of the Post-Marxist theory of hegemony while considering the emergence of populist social movements in the wake of the global financial crisis of 2008. In the meantime, our comparative approach of Gramsci’s and Laclau-Mouffe’s theories of hegemony deals with a crucial methodological question: Is social liberation a matter of constructing a different society or a political outcome of the structurally determined social subjects and movements?
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνιολογία", κατεύθυνση Κοινωνική και Πολιτική Θεωρία, 2023
