Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στη μελέτη της ταυτότητας των Αφρικανών γυναικών που διαμένουν στον ελληνικό χώρο. Βασικός στόχος είναι η διερεύνηση της σημασίας που αποδίδουν οι γυναίκες αυτές στα τριπλά μειονοτικά χαρακτηριστικά που φέρουν. Αφενός, υπάγονται σε μια έμφυλη και σε μια εθνοτική μειονότητα και αφετέρου είναι μετανάστριες. Ο δεύτερος στόχος της εργασίας είναι να ανιχνεύσει την στρατηγική επιπολιτισμοποίησης που επιλέγουν οι Αφρικανές μετανάστριες στην Ελλάδα. Όσον αφορά το πρώτο ερώτημα, το θεωρητικό υπόβαθρο αποτέλεσε η θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας των Tajfel και Turner (1986), η θεωρία της αυτο-κατηγοριοποίησης (Turner, Hogg, Oakes, Reicher and Wetherell, 1987) και, συνακόλουθα, τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα για τις διασταυρούμενες κοινωνικές ταυτότητες (Reid and Comas-Diaz, 1990˙ Purdie-Vaughns and Eibach, 2008). Το δεύτερο ερώτημα εξετάζει την διαδικασία επιπολιτισμοποίησης και την σημασία της στην διαμόρφωση μίας συνεκτικής κοινωνικής ταυτότητας μέσα από το μοντέλο επιπολιτισμοποίησης του Berry (1997). Η έρευνα ακολούθησε τις αρχές της ποιοτικής μεθοδολογίας. Συγκεκριμένα, η συλλογή των δεδομένων έγινε μέσω ημι- δομημένων συνεντεύξεων προκειμένου να δοθεί στις συμμετέχουσες η δυνατότητα να μιλήσουν για το προσωπικό τους βίωμα (Willig, 2013) αλλά και μέσω της χρήσης απεικονιστικών μεθόδων, και συγκεκριμένα της ζωγραφιάς (Silver, 2013). Η ανάλυση των δεδομένων έγινε βάσει της ερμηνευτικής φαινομενολογικής ανάλυσης (Willig, 2013). Η ανάλυση ανέδειξε πέντε κυρίως θέματα τα οποία αποτυπώνουν την βιωμένη εμπειρία των συμμετεχουσών: σύνδεση με την καταγωγή, εμπλουτισμός, γυναικεία ταυτότητα, το ταξίδι της μετανάστευσης και οι συναισθηματικές διακυμάνσεις των Αφρικανών μεταναστριών. Επιπλέον, συμπεριλάβαμε στα αποτελέσματα μία μελέτη περίπτωσης καθώς η μία συμμετέχουσα διέφερε σε ορισμένα σημεία από τις υπόλοιπες και κρίναμε ότι είναι ενδιαφέρον να παρουσιάσουμε αυτές τις διαφορές ξεχωριστά. Εν συνεχεία, ακολούθησε η συζήτηση πάνω στα πορίσματα της έρευνας. Η έρευνα κατέληξε σε συμπεράσματα που, εν πολλοίς, επιβεβαιώνουν την ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία. Συγκεκριμένα, η εθνοτική ταυτότητα φαίνεται να προεξάρχει αντί της έμφυλης όσον αφορά την ταυτότητα των Αφρικανών γυναικών. Με άλλα λόγια, η σύνδεση με την ενδοομάδα των Αφρικανών είναι αυτό που κυρίως τις προσδιορίζει ως άτομα. Παράλληλα, σχετικά με το 7 ερώτημα της επιπολιτισμοποίησης, οι γυναίκες του δείγματος φαίνεται να επιθυμούν την ενσωμάτωση, όπως επιβεβαιώνεται και από την βιβλιογραφία σχετικά με την επιλογή στρατηγικής επιπολιτισμοποίησης που προτιμούν οι μετανάστες (Van Oudenhoven, Prins and Buunk, 1998). Ωστόσο, δεν έχουν κατασταλάξει στην χώρα εγκατάστασής τους, παρά την μακρά παραμονή στην Ελλάδα, γεγονός που δυσκολεύει την ενσωμάτωση. Η συμπεριφορά αυτή εμφανίζει χαρακτηριστικά που μοιάζουν με την στρατηγική επιπολιτισμοποίησης του διαχωρισμού όπου τα άτομα είναι περισσότερο προσανατολισμένα στην κουλτούρα προέλευσης παρά στην προσπάθεια ενσωμάτωσης στην χώρα υποδοχής. Η προϋπάρχουσα έρευνα στο ελληνικό πεδίο καταλήγει επίσης στον διαχωρισμό ως επιλογή στρατηγικής επιπολιτισμοποίησης από τους μετανάστες κυρίως, τους προερχόμενους από μουσουλμανικές και αφρικανικές χώρες (Μπεζεβέγκης and Παυλόπουλος, 2008). Η έρευνα της ταυτότητας των Αφρικανών γυναικών στην Ελλάδα δεν εξαντλείται σίγουρα στα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας· είναι σημαντικό να μελετηθεί περαιτέρω. Η μελλοντική έρευνα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να εστιάσει σε επιμέρους ζητήματα που απασχολούν την συγκεκριμένη μειονότητα και στους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να παρέμβει η πολιτεία.
Abstract:
The current research attempts to examine African women’s identity, particularly the identity of those who live in Greece. These women constitute a racial, gender and migrant minority. Thus, the main objective of the study has to do with the significance that the multiple subordinate characteristics have for their identity. The second objective is about the acculturation strategy that African women in Greece choose. As for the first question, we used the social identity theory of Tajfel and Turner (1986), the self-categorization theory (Turner, Hogg, Oakes, Reicher and Wetherell, 1987) and, contemporary data about intersectional social identities (Reid and Comas- Diaz, 1990˙ Purdie-Vaughns and Eibach, 2008). The second question examines the acculturation process and its importance for the construction of a cohesive social identity according to Berry’s acculturation model (1997). The qualitative method was applied. Specifically, semi-structured interviews carried out for the data collection, giving the participants the chance to talk about their experience (Willig, 2013) and also, the painting, from the visual methods, was used as a research tool (Silver, 2013). The analysis followed the principles of the interpretative phenomenological analysis (Willig, 2013). Five master themes emerged through the analysis: connection with the origin, enrichment, woman identity, the trip of migration and the sentimental fluctuations of African women. Furthermore, since the one of the participants was differentiated from the others in some aspects, we decided to present her as a case study. After the analysis, the results were discussed. The findings vary and confirm the previous research. More specifically, for African women the racial identity is more salient than the gender identity. In other words, the African women are identified mainly by belonging in African subgroup. At the same time, as for the question about the acculturation, the African women seem to prefer the integration, which is confirmed in the bibliography about the acculturation strategy that migrants choose (Van Oudenhoven, Prins and Buunk, 1998). However, the African women in our research don’t regard Greece as their final destination, even if they stay a long time in 9 this country, and that makes difficult the integration process. This behavior resembles the acculturation strategy of separation, in which the migrants are associated to the society of origin rather than the society of settlement. Greek data from previous researches, also, advocate that migrants coming from Muslim and African countries choose separation as acculturation strategy (Besevegis and Pavlopoulos, 2008). The findings of the above research do not conclude the whole issue of African women’s identity in Greece˙ a need for more study is demanded to take place. For example, future research could focus on different issues that African women in Greece deal with and on the ways that Greek state could intervene.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Ψυχολογίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Ταυτότητες και Διαπροσωπικές Σχέσεις, 2020
