Ο βιοπολιτικός ρόλος της ψυχολογίας στο μεταναστευτικό ζήτημα: απαιτήσεις, συγκρούσεις, ψυχοπολιτική. Μια ερμηνευτική φαινομενολογική ανάλυση στο λόγο ψυχολόγων εργαζομένων σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στην Ελλάδα
Τίτλος:
The biopolitical role of psychology in the migration issue: demands, conflicts, psychopolitics. An interpretive phenomenological analysis on the discourse of psychologists employees in Non-Governmental Organizations in Greece
Κύρια Υπευθυνότητα:
Καψάλη, Αφροδίτη Α.
Επιβλέπων:
Χρυσοχόου, Ξένια
Θέματα:
Keywords:
Μεταναστευτικό, βιοπολιτική, ψυχοπολιτική, ψυχοεκπαίδευση, ψυχολογιοποίηση, κοινωνική αναπαράσταση, κριτική έρευνα Refugees, crisis, biopolitics, psycopolitics, psychoeducation, psycologisation, social representation, critical research
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Εκκινώντας από μια κριτική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας που συνδέει την ψυχολογία με μηχανισμούς ελέγχου και επιτήρησης, η ανα χείρας έρευνα εξετάζει το βιοπολιτικό ρόλο της ψυχολογίας και των ψυχολόγων στην επονομαζόμενη μεταναστευτική κρίση στην Ελλάδα από το 2015 και έπειτα. Για τη συλλογή πληροφοριών χρησιμοποιήθηκαν ημιδομημένες συνεντεύξεις σε 8 εργαζόμενους ψυχολόγους σε ΜΚΟ και διάφορους φορείς που δραστηριοποιούνται στην ανθρωπιστική ανταπόκριση. Ως μέθοδος ανάλυσης του υλικφού των συνεντεύξεων χρησιμοποιήθηκε η Ερμηνευτική Φαινομενολογική Ανάλυση. Από την ανάλυση προέκυψαν τρεις βασικές θεματικές οι οποίες εμπεριείχαν τρία υποθέματα η κάθε μία. Πιο συγκεκριμένα αυτά είναι, ο ψυχολόγος ως: 1) ειδικός ψυχικής υγείας, 2) ως διαμεσολαβητικός/διαδικαστικός ρόλος και 3) ως φορέας εξουσίας. Η ανάλυση του υλικού των συνεντεύξεων διαφώτισε σημαντικές και ποικίλες συγκρούσεις που σχετίζονται με την αναπαράσταση του ψυχολόγου, τόσο από τους ίδιους τους εργαζόμενους όσο και από τους πρόσφυγες αλλά και με απαιτήσεις της εργοδοσίας. Η σύγκρουση ομαδοποιήθηκε και αναλύθηκε ως διαπροσωπική (κώδικας δεοντολογίας και ρόλος ψυχολόγου), ενδο-οργανωσιακή (ανάμεσα σε συναδέλφους και εργοδοσία) και σε εξω-οργανωσιακή (απαιτήσεις ωφελούμενων). Ως βασικό συμπέρασμα της έρευνας προέκυψε ότι ο ρόλος της ψυχολογίας επανορίζεται και μεταβάλλεται ανάλογα με τις απαιτήσεις της εργοδοσίας και τη πολιτική ατζέντα και πως οι ψυχολόγοι καλούνται στη καθημερινή τους πρακτική να εμπλακούν σε τεχνικές διαχείρισης και ελέγχου του προσφυγικού πληθυσμού.
Abstract:
Starting from a critical literature review that connects psychology with control and surveillance mechanisms, this research examines the biopolitical role of psychology and psychologists in the so-called immigration crisis in Greece from 2015 onwards. Semi-structured interviews with 8 active working psychologists in NGOs and various actors in the humanitarian response were used for data collection. Interpretive Phenomenological Analysis was served as a method of analyzing the interviews’ material. The analysis produced three main contents with three sub-themes each. More specifically these are the psychologist as: 1) a mental health specialist, 2) as a mediating/procedural actor and 3) as an agent of power. The interviews’ material analysis shed light on important and varied conflicts related to the representation of the psychologist, both by the employees themselves and by the refugees, but also related to the demands of the employer. Conflict was grouped and analyzed as interpersonal (code of conduct and role of psychologist), intra-organizational (among colleagues and employer) and extra-organizational (requirements of beneficiaries). Research’s main conclusion is that the role of psychology is redefined and varied according to the requirements of the employer as well as the political agenda, and that psychologists are asked in their daily practice to engage in techniques of management and control of the refugee population.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Ψυχολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνική Ψυχολογία των Συγκρούσεων", 2021
