Η υψηλή στρατηγική της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή από το 2016
Τίτλος:
Turkey’s grand strategy in the Middle East since 2016
Κύρια Υπευθυνότητα:
Γκίνιος, Κωνσταντίνος Α.
Επιβλέπων:
Υφαντής, Κώστας
Θέματα:
Keywords:
Τουρκία, Ερντογάν, Υψηλή στρατηγική, Μέση Ανατολή, Τουρκική οικονομία Turkey, Erdogan, Grand strategy, Middle East, Turkish Economy
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η αλληλεπίδραση της Τουρκίας με τη Μέση Ανατολή υπήρξε διαχρονική και επηρεασμένη από γεωγραφικούς, ιστορικούς, θρησκευτικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Η ανάδυση του πολιτικού ισλάμ, από την δεκαετία του 1970 και μετά, έθεσε τις βάσεις για την επίρρωση των σχέσεων αυτών. Η ενίσχυση της τουρκικής ήπιας ισχύος στη Μέση Ανατολή, κατά την περίοδο 2002-2010, αποτέλεσε έναν από τους κύριους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας, καθώς και ένα σημαντικό παράγοντα στον οποίο στηρίχθηκε η οικονομική επιτυχία του ΑΚΡ. Το κύμα των επαναστατικών εξεγέρσεων της Αραβικής Άνοιξης, η εμπλοκή και τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, καθώς και η επιρροή αυτών στο εσωτερικό της Τουρκίας, με αποκορύφωμα το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, θα κρίνουν αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό της τουρκικής υψηλής στρατηγικής. Η παρούσα εργασία θα επιχειρήσει να προσεγγίσει και να αξιολογήσει τη διαμόρφωση της υψηλής στρατηγικής της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή από το 2016 κι έπειτα. Η ανάλυση της, θα γίνει βάσει των μεθοδολογικών εργαλείων των Διεθνών Σχέσεων σε μια σειρά περιπτωσιολογικών μελετών, λαμβάνοντας συγχρόνως υπόψη το ιστορικό πλαίσιο και το διεθνή παράγοντα. Η υψηλή στρατηγική της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή επικεντρώθηκε σε τρεις βασικούς άξονες: την διατήρηση και ενίσχυση των οικονομικών δεσμών με τα κράτη της Μέσης Ανατολής, την προβολή της ως περιφερειακής δύναμης στην περιοχή και προστάτη των σουνιτικών μουσουλμανικών πληθυσμών, καθώς και την αποδυνάμωση-αντιμετώπιση της δράσης του PKK και κάθε προσπάθειας αυτονομίας των κουρδικών πληθυσμών. Βραχυπρόθεσμα, η υψηλή στρατηγική της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή παραμένει εντός των στόχων της, διατηρώντας μεγάλο όγκο συναλλαγών με τα κράτη της περιοχής, αυξάνοντας την προβολή στρατιωτικής ισχύος της σε Συρία, Ιράκ και Κατάρ, εξισορροπώντας το συνασπισμό Σαουδικής Αραβίας-ΗΑΕ-Αιγύπτου με την προσέγγιση Ιράν-Κατάρ και τέλος, εξουδετερώνοντας σε μεγάλο βαθμό την κουρδική απειλή από τα σύνορα της. Ωστόσο, μένει να ερευνηθεί μελλοντικά αν η υψηλή της στρατηγική παρουσιάσει αντοχές σε σφάλματα κυρίως λόγω της υποβάθμισης των σχέσεων της με τις ΗΠΑ και της προσέγγισης των αραβικών κρατών από το Ισραήλ.
Abstract:
Turkey's interaction with the Middle East has been timeless and influenced by geographical, historical, religious and cultural factors. The rise of political Islam, from the 1970s onwards, laid the foundations for the strengthening of these relations. The strengthening of Turkish soft power in the Middle East, during the period 2002-2010, was one of the main goals of Ankara's foreign policy, as well as an important factor on which the AKP's economic success was based. The wave of revolutionary uprisings of the Arab Spring, the involvement and conflicting interests of the great powers in the Middle East, as well as their influence inside Turkey, culminating in the failed coup of 2016, will necessitate the re-emergence of the Turkish grand strategy. The present work will attempt to approach and evaluate the formulation of Turkey's grand strategy in the Middle East from 2016 onwards. Its analysis will be based on the methodological tools of International Relations in a series of case studies, considering both the historical context and the international factor. Turkey's grand strategy in the Middle East focused on three main pillars: maintaining and strengthening economic ties with the Middle Eastern states, promoting itself as a regional power in the region and protector of the Sunni Muslim population, as well as weakening and tackling PKK and any attempt at autonomy for the Kurdish population. In the short term, Turkey's grand strategy in the Middle East remains within its goals, maintaining a large volume of trade with the countries of the region, increasing its military presence in Syria, Iraq and Qatar, balancing the Saudi-UAE-Egypt alliance the Iran-Qatar rapprochement and finally, largely neutralizing the Kurdish threat from its borders. However, it remains to be seen in the future whether its grand strategy will show resilience to error, mainly due to the deterioration of its relations with the United States and the approach of the Arab states by Israel.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2021
