Οι ρήτρες αποκλεισμού από το προσφυγικό καθεστώς μέσα από την διάδραση προσφυγικού, ανθρωπιστικού και διεθνούς ποινικού δικαίου: προκλήσεις κατά την εφαρμογή του αρ. 1ΣΤ (α) της Σύμβασης της Γενεύης του 1951
Τίτλος:
The interaction of refugee status exclusion clauses with international criminal law and international humanitarian law; challenges on the implementation of art. 1F (a) of the 1951 Geneva Convention
Κύρια Υπευθυνότητα:
Χατζηαθανασίου, Αθηνά Β.
Επιβλέπων:
Μαρούδα, Μαρία-Ντανιέλλα
Θέματα:
Keywords:
Σύμβαση της Γενεύης 1951, ρήτρες αποκλεισμού, εθνική ασφάλεια, συσταλτική ερμηνεία, Διεθνές Ποινικό Δίκαιο, Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο 1951 Geneva Convention, exclusion clauses, national security, stricto sensu interpretation, International Criminal Law, International Humanitarian Law
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
H παρούσα μελέτη επικεντρώνεται στην περίπτωση (α) του αρ. 1 ΣΤ της Σύμβασης της Γενεύης του 1951. Η συγκεκριμένη διάταξη αποκλείει από το καθεστώς του πρόσφυγα τα άτομα για τα οποία υπάρχουν σοβαροί λόγοι να θεωρείται ότι έχουν διαπράξει εγκλήματα κατά της ειρήνης, εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, στη λογική ότι τα εν λόγω εγκλήματα συνιστούν τόσο σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου που οι δράστες τους θεωρούνται ανάξιοι προστασίας. Kατά την τρέχουσα συγκυρία όπου παρατηρείται αύξηση των ενόπλων συρράξεων και κατ’ επέκταση του αριθμού των αναγκαστικά εκτοπισμένων ατόμων, η παραπάνω πρόβλεψη αποκτά ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι, οι εθνικές έννομες τάξεις αντιδρούν στα φαινόμενα αυτά υιοθετώντας πλαίσια και πολιτικές εφαρμογής της Σύμβασης που διαταράσσουν την ισορροπία μεταξύ της κρατικής κυριαρχίας και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προτάσσοντας την εθνική ασφάλεια. Επειδή οι ιστορικές και πολίτικες εξελίξεις δεν μπορεί παρά να επηρεάζουν την εξελικτική πορεία του δικαίου, παρατηρείται η αυξανόμενη και αυστηρότερη χρήση των ρητρών αποκλεισμού, ως εργαλείο προκειμένου να εξυπηρετηθεί η γενικότερη τάση περιορισμού του καθεστώτος του πρόσφυγα. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η παρούσα εργασία επιχειρεί να αναδείξει την ανάγκη για επιστροφή στις ανθρωπιστικές αρχές της Σύμβασης, καθώς κρίνεται επαρκής, στο βαθμό που το προσφυγικό δίκαιο και γενικότερα το δίκαιο προστασίας δικαιωμάτων του ανθρώπου λειτουργεί συμπληρωματικά με το Διεθνές Ποινικό Δίκαιο και το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο. Για το σκοπό αυτό, αρχικά επιχειρείται μια επισκόπηση των βασικών αρχών του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου και του Διεθνούς Ποινικού Δικαίου, όπως αυτές μεταφέρονται στο προσφυγικό δίκαιο, προκειμένου να αναδειχθούν τα ζητήματα κατανόησης τους κατά τη διαδικασία εξέτασης των ρητρών αποκλεισμού. Ακολουθεί μια προσπάθεια καταγραφής των ζητημάτων που παρατηρούνται κατά την εφαρμογή των ρητρών αποκλεισμού εν γένει, με μια σύντομη μνεία στο ελληνικό συγκείμενο. Τέλος, επιχειρείται η παρότρυνση για μια συσταλτική ερμηνεία της Σύμβασης, προκειμένου να αποφευχθεί η εργαλειοποίηση της εφαρμογής των ρητρών αποκλεισμού, αλλά και οι προκλήσεις κατά τη μεταχείριση των αποκλεισμένων από το καθεστώς του πρόσφυγα ατόμων.
Abstract:
This paper is discussing article 1F (a) of the Geneva Convention of 1951, according to which, any person with respect to whom there are serious reasons for considering that he/she has committed a crime against peace, a war crime, or a crime against humanity is excluded from refugee status. The justification ground of this provision is that these crimes constitute great breaches of international law, so their perpetrators are “not deserving” international protection. In the current context of increasing armed conflicts and forced displacement the above provision takes a particular meaning, since national laws and policies implementing the 1951 Convention are focusing on the protection of national security, causing unbalance between the exercise of state sovereignty and the protection of human rights. As historical and political developments affect the evolutionary course of the Law, an increasing and stricter use of exclusion clauses is observed, as an instrument towards the limitation of the refugee status. In the light of the above-mentioned points, this study aims in emphasizing the need to return to the humanitarian principles of the 1951 Convention, since it is considered as adequate protection inasmuch as Refugee Law -as part of Human Rights Law- is applied supplementary with the International Criminal and Humanitarian Law. For this purpose, this paper seeks to present the basic principles of International Criminal and Humanitarian Law, as used by Refugee Law in order to point out the comprehension issues on the examination of exclusion clauses. Furthermore, challenges on implementation of exclusion clauses in international and national level are described. Finally, a stricto sensu interpretation of the 1951 Convention is proposed, so that instrumentalization of exclusion clauses is avoided and challenges regarding the treatment of excluded persons are faced.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνές Δίκαιο και Διπλωματικές Σπουδές, 2021
