Ο ρόλος των αυτοτελών εννοιών του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον χώρο του ποινικού δικαίου: το παράδειγμα των Οδηγιών για τα δικονομικά δικαιώματα υπόπτων και κατηγορουμένων
Τίτλος:
The role of autonomous concepts of EU law in the area of criminal law: the example of the Directives on procedural rights for suspects and accused persons
Κύρια Υπευθυνότητα:
Κοσμίδη-Μουταφίδου, Νίνα-Φοίβη Ν.
Επιβλέπων:
Κανελλοπούλου-Μαλούχου, Μαρία-Νέδα Α.
Θέματα:
Keywords:
Αυτοτελείς έννοιες, Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δικαστική εναρμόνιση, δικονομικά δικαιώματα, ποινικό δίκαιο, ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή Autonomous concepts, Court of Justice, judicial harmonisation, procedural rights, criminal law, uniform interpretation and application
Ημερομηνία Έκδοσης:
2023
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται το ζήτημα της αξιοποίησης των αυτοτελών εννοιών στον χώρο του ενωσιακού ποινικού δικαίου, εστιάζοντας στο παράδειγμα των Οδηγιών για τα δικονομικά δικαιώματα υπόπτων και κατηγορουμένων. Πρόκειται για έννοιες της ενωσιακής νομοθεσίας, οι οποίες δεν παραπέμπουν για την ερμηνεία τους στο εθνικό δίκαιο, αλλά ερμηνεύονται αυτόνομα και ενιαία από το ΔΕΕ. Σκοπός του πρώτου μέρους της εργασίας είναι να αναδείξει τον ρόλο των αυτοτελών εννοιών και τον τρόπο εξασφάλισης, μέσω της δικαστικής εναρμόνισης, της ομοιόμορφης ερμηνείας και εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου. Το πρώτο κεφάλαιο εξετάζει τη σύνδεση του εργαλείου με την αυτονομία της ενωσιακής έννομης τάξης. Στη συνέχεια, επικεντρώνεται στον ρόλο του Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου και στην πρωταγωνιστική θέση της νομολογίας εντός του πλουραλιστικού περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα, τονίζει τη σημασία του δικαστικού διαλόγου μεταξύ ΔΕΕ και εθνικών δικαστηρίων. Το επόμενο κεφάλαιο αναφέρεται στη συμβολή των αυτοτελών εννοιών κατά την ερμηνεία του ενωσιακού ποινικού δικαίου, ως πεδίου άμεσα συνυφασμένου με την κρατική κυριαρχία και διεπόμενου από την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης. Ειδικότερα, παρουσιάζονται οι σκοποί χρήσης του εργαλείου, δηλαδή η άμβλυνση της διαφορετικότητας, η οποία είναι ιδιαιτέρως έντονη στον εν λόγω τομέα, και η εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας του ενωσιακού ποινικού δικαίου. Σκοπός του δεύτερου μέρους της εργασίας είναι να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο οι αυτοτελείς έννοιες συμβάλλουν καθοριστικά στην αποτελεσματική προστασία των δικονομικών δικαιωμάτων που κατοχυρώνουν οι σχετικές Οδηγίες. Στο πρώτο κεφάλαιο αυτού, μετά από μία σύντομη επισκόπηση των Οδηγιών, υπογραμμίζεται η προστιθέμενη αξία της χρήσης του εργαλείου για την ερμηνεία τους και η σχέση τους με την ΕΣΔΑ και τον ΧΘΔ. Ακολούθως, γίνεται αναφορά σε έννοιες των Οδηγιών δεκτικές αυτοτελούς ερμηνείας, με έμφαση στην έννοια της ποινικής διαδικασίας, η οποία καθορίζει το πεδίο εφαρμογής τους.
Abstract:
The current thesis discusses the issue of the use of autonomous concepts in the area of EU criminal law, focusing on the example of the Directives on procedural rights for suspects and accused persons. These concepts of European legislation do not refer to national law for their interpretation, but rather they are autonomously and uniformly interpreted by the Court of Justice. The first part of this thesis aims at revealing the role of autonomous concepts and the way in which they ensure the uniform interpretation and application of EU law, through judicial harmonisation. The first chapter examines the connection between autonomous concepts and the autonomy of the EU legal order. Subsequently, it concentrates on the role of the Luxembourg Court and the leading position of jurisprudence inside the pluralistic environment of the EU. At the same time, it stresses the importance of judicial dialogue between the Court of Justice and national courts. The following chapter refers to the contribution of autonomous concepts on the interpretation of EU criminal law, which constitutes a field closely associated with state sovereignty and governed by the principle of mutual recognition. In particular, the goals of this jurisprudential tool are presented, that is to manage the diversity, which is particularly intense in this field, and to ensure the effectiveness of EU criminal law. The second part of the thesis aims at demonstrating the way in which autonomous concepts contribute on the effective protection of procedural rights of the relevant Directives. The first chapter, after presenting a short overview of the Directives, highlights the added value of the use of autonomous concepts for their interpretation, as well as their relation to the ECHR and the CFR. Subsequently, the thesis refers to concepts of the Directives amenable to autonomous interpretation, with an emphasis to the concept of criminal proceedings, which determines their scope.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Ευρωπαϊκό Ποινικό Δίκαιο και Πολιτική, 2023
