Library SitePandemos Repository
Pandemos Record
 

Προβολή στοιχείων εγγραφής

Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών  

Μεταπτυχιακές εργασίες  

 
Τίτλος:Τουρκικοί στρατηγικοί σχεδιασμοί έναντι της Λιβύης. Τουρκικοί στόχοι και επιτεύγματα σε αυτήν
Τίτλος:Turkey’s strategic planning in Libya. Objectives and achievements
Κύρια Υπευθυνότητα:Ποντικέας, Αργύριος Γ.
Επιβλέπων:Παπασωτηρίου, Χαράλαμπος
Θέματα:
Keywords:Τουρκία, Λιβύη, Erdogan, υδρογονάνθρακες, Μεσόγειος
Turkey, Libya, Erdogan, hydrocarbons, Mediterranean
Ημερομηνία Έκδοσης:2021
Εκδότης:Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:Το Νοέμβριο του 2002, το ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), με επικεφαλής τον πρώην δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Recep Tayyip Erdogan, έρχεται στη διακυβέρνηση της Τουρκίας και τερματίζει το κεμαλικό μονοπώλιο που είχε διατηρηθεί αδιάκοπα από το 1923. Το κοσμικό κατεστημένο που είχε εδραιώσει την κυριαρχία του μέσα από μια στρατοκρατική και γραφειοκρατική πρακτική επιρροής και ελέγχου της λειτουργίας του κράτους στο πνεύμα του ιδρυτή του Mustafa Kemal, σταδιακά και μεθοδικά παραγκωνίζεται με το πρόσχημα της ευρωπαϊκής πορείας και των φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων εκσυγχρονισμού. Η διστακτικότητα της Ευρώπης και η ισχυροποίηση του Erdogan στο εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό, σηματοδοτεί την στροφή στην πολιτική του και στην αναθεωρητική προοπτική της Τουρκίας. Το Ισλάμ γίνεται προτεραιότητα και η Άγκυρα εκφράζει τις μαξιμαλιστικές της βλέψεις στο εγγύς περιβάλλον, με τη θεωρία του «στρατηγικού βάθους» και την προσπάθεια ανάδειξής της σε περιφερειακή υπερδύναμη. Οι εξεγέρσεις στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή που έλαβαν το χαρακτηρισμό «αραβική άνοιξη», αποτέλεσαν την ευκαιρία για την εκδήλωση των ηγεμονικών επιδιώξεων της Τουρκίας, καθώς οραματίζεται να παρουσιαστεί ως ο ηγέτης των μουσουλμάνων και να πραγματώσει τη γεωστρατηγική της στόχευση εδραζόμενη στο ιστορικό παρελθόν της αυτοκρατορίας και τη σύνδεση σε πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο, οριοθετώντας μια νεο-οθωμανική προοπτική. Εισέρχεται και στρατιωτικά στη Λιβύη, διαμορφώνοντας μια κατάσταση εξάρτησης με την καταρρέουσα κυβέρνηση του Fayez al-Sarraj την οποία και σώζει από την πτώση. Η εδραίωση της τουρκικής παρουσίας και επίδειξης ισχύος στις θαλάσσιες ζώνες της Μεσογείου αποτελεί δομική επιδίωξη της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας και της υλοποίησης του δόγματος της «γαλάζιας πατρίδας», που δεν άπτεται μόνο της επέκτασης των σφαιρών επιρροής στο μουσουλμανικό κόσμο και το εγγύς περιβάλλον, αλλά αφορά και τη συμμετοχή στο ευρύτερο ενεργειακό παίγνιο, ενισχύοντας το δίλλημα ασφαλείας των γειτονικών κρατών. Η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στη ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, δημιούργησε νέα δεδομένα και η απαίτηση του καθορισμού των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών των παράκτιων γειτονικών χωρών, αποτελεί το βασικό στοιχείο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού. Η στόχευση της Τουρκίας για την ανάδειξη περιφερειακής ηγεμονίας στην περιοχή, διέρχεται αναγκαστικά από τη δυνατότητα πρόσβασης σε ενεργειακές πηγές. Η έννοια της ισχύος μιας υπερδύναμης στην εποχή μας, είναι συνυφασμένη με την ενέργεια. Η παρουσία στη Λιβύη υπό το ενεργειακό πρίσμα, έχει διττή σημασία καθώς εξασφαλίζει πρόσβαση στις υφιστάμενες πηγές και στους δρόμους μεταφοράς και παράλληλα επηρεάζει σημαντικά τον καθορισμό των ζωνών εκμεταλλεύσεως στη θαλάσσια περιοχή. Το τουρκολιβυκό σύμφωνο αποτελεί απόδειξη των γεωπολιτικών στοχεύσεων της Άγκυρας. Η νεο-οθωμανική προοπτική της Τουρκίας αντιμετωπίζει τη Λιβύη ως μια σημαντική πτυχή των στρατηγικών της σχεδιασμών για την επίτευξη των στόχων της. Η επιβολή της παρουσίας της στην Κυρηναϊκή αποτελεί έρεισμα για την αύξηση της επιρροής της στη Μεσόγειο, στο Μαγκρέμπ και την αφρικανική ήπειρο. Τα επιτεύγματα της τουρκικής στρατηγικής στη Λιβύη θα αποτελέσουν κομβικό σημείο της εξέλιξης του οράματος της περιφερειακής υπερδύναμης και της νεο-οθωμανικής ρητορικής. Η πολιτική του Erdogan διαβλέπει ότι η γεωγραφική τοποθέτηση της Τουρκίας, συνδυαζόμενη με τη στρατιωτική ισχύ, καθώς και το ιστορικό και θρησκευτικό πρόταγμα μπορεί να την καταστήσει περιφερειακή υπερδύναμη. Ταυτόχρονα στοχεύει στην ενεργειακή αυτονομία και τη δημιουργία δεσμεύσεων με άξονα τη διαχείριση των υδρογονανθράκων και των ροών τους. Ο έλεγχος της περιφέρειάς της, σύμφωνα με τις θεωρητικές προσεγγίσεις του «στρατηγικού βάθους» και του δόγματος της «γαλάζιας πατρίδας», αποτελεί εχέγγυο επιτυχίας του γεωπολιτικού προσανατολισμού της.
Abstract:Turkey’s strategic planning in Libya. Objectives and achievements. Argyrios Pontikeas Abstract In November 2002, the islamic Justice and Development Party (AKP), led by former Istanbul mayor Recep Tayyip Erdogan, came to power in Turkey and ended the “kemalist” monopoly that had remained uninterrupted in place since 1923. The secular establishment, which had consolidated its rule through a militaristic and bureaucratic practice of influence and control over the functioning of the state in the spirit of its founder Mustafa Kemal, is gradually and methodically marginalized under the pretext of the European path and liberal modernisation reforms. Europe's reluctance and Erdogan's empowerment both home and abroad marks a shift in its policy and Turkey's revising perspective. Islam becomes a priority and Ankara expresses its maximalist aspirations in the immediate vicinity, with the theory of "strategic depth" and its attempt to become a regional superpower. The uprisings in North Africa and the Middle East, which have been dubbed as the "Arab Spring", have been an opportunity for Turkey to demonstrate its hegemonic aspirations, as it envisions itself as the leader of the Muslims and to realize its geostrategic ambition by anchoring itself in the historical past of the empire and the connection at the political and cultural levels, defining a neo-Ottoman perspective. It also participates in Libya militarily, forming a situation of dependence with the collapsing government of Fayez al-Sarraj, which it saves from falling. The consolidation of the Turkish presence and demonstration of power in the Mediterranean maritime zones is a structural pursuit of Turkey's foreign policy and the implementation of the "blue homeland" doctrine, which not only concerns the expansion of influence in the Muslim world and its immediate surroundings, but also the participation in the wider energy game, reinforcing the security dilemma of the neighbouring states. The discovery of hydrocarbons in the eastern Mediterranean basin has created new realities and the requirement of defining the Exclusive Economic Zones of the coastal neighbouring countries has become the key element of geopolitical competition. Turkey's aim to become a regional hegemon in the region necessarily depends on the availability of energy resources. The concept of superpower in our times is intertwined with energy. The presence in Libya from an energy perspective is of dual importance, as it ensures access to existing resources and transport routes, while at the same time it has a significant influence on the delimination of exploitation zones in the maritime area. The Turko-Libyan Memorandum of Understanding (MOU) is a proof of Ankara's geopolitical objectives. Turkey's neo-Ottoman perspective treats Libya as an important aspect of its strategic plans to achieve its objectives. The imposition of its presence in Cyrenaica is a pretext for increasing its influence in the Mediterranean, the Maghreb and the African continent as a whole. The achievements of Turkish strategy in Libya will be a key point in the evolution of the vision of regional superpower and neo-Ottoman rhetoric. Erdogan's policy foresees that Turkey's geographical positioning, combined with military power, as well as its historical and religious project, can make it a regional superpower. At the same time, it aims for energy autonomy and the creation of commitments centred on the management of hydrocarbons and their flows. Control of its region, in line with the theoretical approaches of 'strategic depth' and the 'blue homeland' doctrine, is a guarantee of success for its geopolitical orientation.
Περιγραφή:Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2021
Περιγραφή:Βιβλιογραφία: σ. 80-95
 
 
Αρχεία σε Αυτό το Τεκμήριο:
Αρχείο Τύπος
12PMS_PontikeasAr_1220M203.pdf application/pdf
 
FedoraCommons OAI Βιβλιοθήκη - Υπηρεσία Πληροφόρησης, Πάντειον Πανεπιστήμιο