Φορείς αστυνόμευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ανθρώπινα δικαιώματα: οι περιπτώσεις της Europol και της Frontex
Τίτλος:
Policing agencies of European Union and human rights: the case-studies of Europol and Frontex
Κύρια Υπευθυνότητα:
Αθανασάκης, Ιωάννης Δ.
Επιβλέπων:
Νικολόπουλος, Γεώργιος Π.
Θέματα:
Keywords:
Αστυνόμευση, Ευρωπαϊκη αστυνομική υπηρεσία (Europol), Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex), ανθρώπινα δικαιώματα, Ευρωπαϊκή Ένωση Policing, European Union Agency for Law Enforcement Cooperation (Europol), European Border and Coast Guard Agency (Frontex), human rights, European Union
Ημερομηνία Έκδοσης:
2018
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η ανά χείρας διπλωματική εργασία επιχειρεί την ανάλυση του σύνθετου επιστημονικού ζητήματος της σχέσης ανάμεσα στην λειτουργία των φορέων ευρωπαϊκής αστυνόμευσης όπως αυτή αποκρυσταλλώνεται στις περιπτώσεις των Europol και Frontex και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός της Ε.Ε. Ο στόχος της ανάλυσης αφορά στο πώς αυτοί οι δύο οργανισμοί αστυνόμευσης δομούνται κατά τέτοιο τρόπο ώστε η λειτουργία τους να αντιλαμβάνεται τα ανθρώπινα δικαιώματα τόσο ως όρια για την προστασία των πληθυσμών στους οποίους απευθύνονται (ουσιοκρατία) όσο και ως μια νομιμοποιητική βάση της λειτουργίας των ίδιων των φορέων αστυνόμευσης (εργαλειοκρατία). Η ανάλυση δομείται σε δύο μέρη : στο πρώτο μέρος αναπτύσσεται το θεωρητικό πλαίσιο, όπου αναλύονται οι έννοιες της συγκρότησης της υπερεθνικής αστυνόμευσης και εκείνη της ανάδυσης της νέας αρχιτεκτονικής του κοινωνικού ελέγχου στον ευρωπαϊκό χώρο. Στο δεύτερο μέρος η ανάλυση στον ευρωπαϊκό χώρο εστιάζει στην ιστορική ανάδυση και την καθαυτό λειτουργία της Europol και της Frontex και στο πως αυτές οι υπηρεσίες αντιμετωπίζουν το ζήτημα της κατοχύρωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για την εκπόνηση της παρούσας διπλωματικής εργασίας αξιοποιήθηκε εξ’ ολοκλήρου η βιβλιογραφική μέθοδος, με χρήση βιβλίων καθώς και έντυπης ή ηλεκτρονικής αρθρογραφίας. Τα κυριότερα συμπεράσματα που η έρευνα έχει να παρουσιάσει αφορούν σε τρεις πτυχές του υπό μελέτη επιστημονικού ζητήματος: Πρώτον, τα ανθρώπινα δικαιώματα ως όρια της αντεγκληματικής πολιτικής ,που επηρεάζουν μέσα από μια σειρά μεταβλητών όπως ο χώρος δράσης των φορέων (Schengen, εξωτερικά σύνορα Ε.Ε.), οι συνεργασίες με τρίτες χώρες, το είδος της αστυνόμευσης (επιτελική, επιχειρησιακή αστυνόμευση): δεύτερον, η οριοθέτηση περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαφέρει ανάλογα με την διαδικασία της λογοδοσίας που εφαρμόζεται στους δύο παραπάνω οργανισμούς αστυνόμευσης, καθώς επίσης και από το επίπεδο από το οποίο η διαδικασία αυτή απορρέει (ευρωπαϊκό, διακρατικό, χώρες-μέλη, τρίτες χώρες). Τρίτον, η ύπαρξη πολλαπλών επιπέδων στα οποία εκτείνονται οι δύο τύποι αστυνόμευσης, όπως το επίπεδο διακρατικής συνεργασίας , εκείνο των οργάνων της Ε.Ε., αλλά και το ενδιάμεσο επίπεδο της συνεργασίας μεταξύ των δύο υπηρεσιών αστυνόμευσης, που απορρέουν από την μη ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος συντελούν στην δημιουργία μιας προβληματικής κατάστασης σε ότι αφορά στην υιοθέτηση μιας ενιαίας στάσης διαχείρισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την πλευρά της ευρωπαϊκής αστυνόμευσης. Ορισμένα σημεία εκκίνησης ενός μελλοντικού ερευνητικού εγχειρήματος σχετικού με την αστυνόμευση και τα ανθρώπινα δικαιώματα θα μπορούσαν δυνητικά να είναι τα εξής : η έρευνα για την συγκρότηση ενός ενιαίου μηχανισμού λογοδοσίας αναφορικά με την λειτουργία των δύο ευρωπαϊκών υπηρεσιών αστυνόμευσης. Η διερεύνηση για την δυνατότητα σύγκλισης των δύο διαφορετικών τύπων αστυνόμευσης, όπου η έμφαση θα δίδεται στην κατεύθυνση της ισόρροπης ανάπτυξης και των δύο στοιχείων (επιτελικό, επιχειρησιακό) και στους δύο οργανισμούς στην προσπάθεια εναρμόνισης της αστυνόμευσης στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Συγκρότηση και υιοθέτηση μιας κοινής κουλτούρας συνεργασίας ανάμεσα στις δύο υπηρεσίες με στόχο να διασφαλιστεί η αυτοτέλεια της επιχειρησιακής αστυνόμευσης απέναντι σε εξωτερικές επιρροές (υποκουλτούρες της κοινωνίας των πολιτών, ΜΚΟ κλπ)
Abstract:
The dissertation at hand sought to analyze and interpret the complex scientific topic that revolves around the connection between the operation of EU’s policing agencies, namely those of Europol and Frontex, and the protection of human rights inside the broader context of European Union. The focal point of the analysis concentrates on how the two agencies are structured in such a way that enables them to treat human rights both as a limit to their own function regarding the protection of population with whom they are concerned (essentialism) and as a means of legitimizing their respective policing services and authority (instrumentalism).The scientific analysis is therefore divided in two halves : The first part revolves entirely around the theoretical context of the dissertation , which divides between the delineation of European policing and that of rise of new architecture of social control in the EU. In the second part the dissertation seeks to interpret the formation of both Europol and Frontex in EU as well as how they cope with the issue of human rights safeguarding in their respective scopes . Dissertation was solely based on bibliographical research, substantiated with the use of books , hard copy and internet articles. Three main aspects of the issue at hand have emerged from our research: First, conceiving human rights as limits to an agency’s actions (rather anti-criminal policy in general) is heavily influenced by a series of variables such as the area where policing functions are exercised (e.g. Schengen, EU’s external borders), collaboration with non-EU countries, type of policing employed by agencies (e.g. collaborative policing ,operational policing). Second, human rights demarcation within the scope of EU policing is differentiated by the process of accountability followed in each of the aforementione agencies and by the operational level that accountability is derived from (EU level, inter-state collaboration, third-country collaboration). Third, European policing derives from different levels of jurisdiction , such as inter-state cooperation, EU’s instruments level, intermediate level of policing agencies cooperation etc, which results from an incomplete EU integration process and prevents policing agencies from assuming a homogeneous stance towards the demarcation and protection of human rights, resulting to a problematic situation altogether . Some focal points for future research could be the following : research on the creation of a uniform accountability mechanism that would cover both EU policing agencies. Research to be conducted on a common approach between the two agencies, a harmonization effect between the two types of policing could result from that in the wider context of European unification . Adaptation of a common collaboration culture which should enable the two agencies to form an undivided operational policing entity whose content won’t be impaired by external influences (e.g. civil society’s sub-cultures, NGOs etc).
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΠΜΣ “Εγκληματολογία”, 2017
