Library SitePandemos Repository
Pandemos Record
 

Προβολή στοιχείων εγγραφής

Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού  

Μεταπτυχιακές εργασίες  

 
Τίτλος:Κυριαρχία και έλεγχος στη λειτουργία του διαδραστικού μοντέλου επικοινωνίας
Τίτλος:Domination and control in the operation of an interactive model of communication
Κύρια Υπευθυνότητα:Χριστοδουλοπούλου, Στυλιανή Γ.
Επιβλέπων:Καββαθάς, Διονύσιος
Θέματα:
Keywords:Πανοπτικό, εξαναγκασμός, αυτοματοποίηση
Panopticon, coercion, automatization
Ημερομηνία Έκδοσης:2020
Εκδότης:Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:Το πέρασμα από τη πειθαρχική κοινωνία του Foucault, όπως την περιέγραψε ο ίδιος στο έργο του «Επιτήρηση και Τιμωρία, η γέννηση της φυλακής», στη σημερινή κοινωνία του διάχυτου ελέγχου και του ψηφιακού πανοπτικού σηματοδότησε μια μετάβαση από την αυστηρή κοινωνία της απαγόρευσης, του ιεραρχικού σχήματος επιτήρησης και της δυσκολίας της επικοινωνίας ανάμεσα στα πειθαρχημένα υποκείμενα σε μια κοινωνία άμετρης απόλαυσης, αυξημένου αισθήματος ελευθερίας και υπερεπικοινωνίας, η οποία πραγματοποιείται με πρωτοφανή ταχύτητα. Βασικά χαρακτηριστικά της είναι η άμεση ικανοποίηση οποιασδήποτε επιθυμίας και η παράκαμψη των εμποδίων εύκολα και γρήγορα. Η σημερινή κοινωνία εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από την πειθαρχία των υποκειμένων, η οποία όμως δεν συντηρείται από την εξουσία του πανοπτικού επιτηρητή, αλλά από το ίδιο το υποκείμενο που επιτηρεί το σώμα του και μετατρέπει τον ίδιο του τον εαυτό σε εμπόρευμα. Το εμπόρευμα αυτό καλείται να εκθέτει καθημερινά στην αγορά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Σε αυτήν την αντικατάσταση του εξωτερικού εξαναγκασμού της πειθαρχικής κοινωνίας με τον εσωτερικό εξαναγκασμό του σύγχρονου υποκειμένου τα μέσα μαζικής επικοινωνίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Οι δυνατότητες των νέων μέσων που καθιστούν τη διαδραστικότητα και την υπερεπικοινωνία επιτυχείς δεν μπορούν να ερμηνευτούν ως ιστορική πρόοδος. Αντιθέτως, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με νέες μορφές κυριαρχίας και σαφώς με τις αλλαγές στην καπιταλιστική συνθήκη παραγωγής, η οποία απαιτεί νέες δεξιότητες από τους υπηκόους της. Στο πλαίσιο αυτό η εργαλειακή προσέγγιση των μέσων επικοινωνίας, που εστιάζει στη δυνατότητα τους να μεταδίδουν μηνύματα και που τα αντιμετωπίζει μονάχα ως εργαλεία για την επίτευξη ενός σκοπού, κρίνεται κάτι περισσότερο από ανεπαρκής για την εξήγηση αυτής της στενής σχέσης που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα σε αυτά και στους χρήστες. Συγχρόνως, αγνοεί τελείως το ζήτημα της δομής των μέσων επικοινωνίας και τα προβλήματα που αυτή ενέχει. Η γοητεία που ασκεί η τεχνολογία στα υποκείμενα και η σχέση που εκείνα αναπτύσσουν με τα μέσα επικοινωνίας δεν μπορούν να ιδωθούν χωρίς τη διάσταση της επιθυμίας και της απόλαυσης. Χρησιμοποιώντας την παραδοχή του Foucault, σύμφωνα με την οποία η ονομασία «πειθαρχίες» δίνεται σε όλες εκείνες τις μεθόδους που επιτρέπουν τον έλεγχο του υποκειμένου και που αποβλέπουν στη σταθερή καθυπόταξη όλων των δυνάμεων του με σκοπό να επιβληθεί μια σχέσης ευπείθειας και χρησιμότητας, και προχωρώντας ταυτόχρονα σε μια ανάλυση του περάσματος από τη δυτική νεωτερική κοινωνία της πειθαρχίας στη σημερινή κοινωνία του ψηφιακού πανοπτικού, γίνεται μια προσπάθεια να αναλυθεί η συμβολή της λειτουργίας των μέσων επικοινωνίας σε αυτήν τη διαδικασία.\r\nΤο ερευνητικό ερώτημα που καλείται να εξετάσει η εργασία είναι το κατά πόσο η θετική χροιά που δίνεται σε έννοιες όπως η διάδραση, η ενεργητικότητα και η αλληλεπίδραση είναι βάσιμη, όταν ανιχνεύονται κάποιες εξουσιαστικές πρακτικές στην λειτουργία των μέσων επικοινωνίας, που αποτέλεσμα έχουν την πειθάρχηση και την επιτήρηση του υποκειμένου. Μιλώντας, ωστόσο, για εξουσία είναι σημαντικό να καταστεί σαφές πως δεν γίνεται αναφορά σε κάτι εξωτερικό προς εμάς, αλλά αφορά την ίδια την συγκρότηση μας ως υποκείμενα. Για τον λόγο αυτό και στην εργασία δίνεται έμφαση στην απολαυσιακή διάσταση των εξουσιαστικών αυτών πρακτικών και όχι στην κατασταλτική. Παράλληλα, γίνεται μια προσπάθεια να καταδειχθούν τα όρια των ανθρωποκεντρικών εννοιολογικών εργαλείων, με τα οποία προσεγγίζονται παραδοσιακά τα μέσα, θέτοντας στην επιφάνεια τα ιστορικά και δομικά προβλήματα που προκύπτουν από αυτά. Επιπλέον, η εργασία εστιάζει στον τρόπο που τα ίδια τα υποκείμενα αντιδρούν στη νέα συνθήκη της συνεχούς διαθεσιμότητας, απαλλαγμένα πια από το υπάκουο πρότυπο της νεωτερικής πειθαρχικής κοινωνίας, ενώ συγχρόνως εξετάζει και ζητήματα, όπως η δυνατότητα της αντίστασης στην επιβαλλόμενη διαδραστικότητα μέσω της αδράνειας και της δημιουργίας, που με τη σειρά τους γεννούν νέες ριζοσπαστικές υποκειμενικότητες.
Abstract:The transition from the Society of Discipline as Foucault has described it in his work Discipline and Punish, The birth of a prison to today’s society of all pervasive control and digital Panopticon has signified the transition from the austere society of prohibition, hierarchical system of supervision and the difficulty of communication among the disciplined subjects, to a society of limitless pleasure, high sense of freedom and over-communication that is constituted in high velocity. The basic characteristics of this society are the immediate fulfilment of any desire and the overcoming of all obstacles easily and quickly.\r\nToday’s society is still being characterized by the discipline of its subjects but it is no longer being preserved by the authority of the Panoptical supervisor, but by the subject itself that supervises its body and turns its own self into a merchandise. This merchandise is called to exhibit itself every day in the market of social media.\r\nIn this substitution of external coercion of the society of discipline by the internal coercion of the contemporary subject, the mass media structures play a very important role. The possibilities of the new media that succeed in intermediacy and over-communication, cannot be interpreted as an achievement of historical progress but are very much linked to the new forms of dominance and of course to the changes in the capitalistic system of production that demands new skills from its citizens. In this context the approach of the media as a mere instrument towards the achievement of a broader purpose as far as their ability to convey messages is concerned is viewed as rather inadequate for the understanding of the close relationship that has been developed between the mass media and their users. At the same time, it neglects the matter of the structure of the mass media and the problems that it raises. The attraction that technology places on the subjects and the relationship that they form with the mass media cannot be viewed without the dimension of desire and satisfaction. Employing Foucault’s admission that the title “undisciplined” is given to all these methods that allow the control of the subject in order to ensure the subjugation of all its forces and to impose a relationship of docility and usefulness and going through an analysis of the transition from the western modern society of discipline to contemporary society of digital Panopticon there is an attempt to analyze the contribution of the mass media structure to this process. The research query that this essay is called to investigate is whether the positive aspect that is given to concepts such as interaction, liveliness and interplay is valid, when one can detect clearly power practices in the operation of mass media that aim to discipline and supervise the subject. Speaking though of power, it is important to make clear that there is no reference to something outside of us but rather to our very own constitution as subjects. Therefore, in the process of this essay emphasis is being put on the satisfactory dimension of these power practices and not on the coercive one. At the same time, an attempt is being made to show the limits of the human-centered concept tools with which the mass media have traditionally been approached, in order to manifest the historical and structural problems that occur from their application. In addition, the essay focuses on the way that these subjects react to this new condition of constant availability , free from the submissive model of modern society of discipline, and it examines matters such as the possibility of resistance to the imposed interaction through inertia and creativity that give birth to new radical subjectivities.
Περιγραφή:Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, ΠΜΣ, κατεύθυνση Επικοινωνία και Ρητορική των Μέσων, 2020
Περιγραφή:Βιβλιογραφία: σ. 63-66
 
 
Αρχεία σε Αυτό το Τεκμήριο:
Αρχείο Τύπος
41PMS_ChristodoullopoulouSt_4118M005.pdf application/pdf
 
FedoraCommons OAI Βιβλιοθήκη - Υπηρεσία Πληροφόρησης, Πάντειον Πανεπιστήμιο