«Η γεωστρατηγική σημασία της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου, Αιγύπτου και Ελλάδας και οι τρόποι δημιουργίας ενός ισχυρού πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο»
Τίτλος:
“The geostrategic importance of the trilateral cooperation between Cyprus, Egypt and Greece and the ways to establish a robust pillar of stability in the Eastern Mediterranean”
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τη μετάβαση σε ένα μονοπωλιακό σύστημα, η ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχει υποστεί πολλές σημαντικές γεωπολιτικές αλλαγές. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η Ανατολική Μεσόγειος, διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων που αναγκάζουν τις περιφερειακές χώρες να αλληλεπιδρούν όλο και περισσότερο σε ένα σύστημα που αναπόφευκτα επηρεάζει τόσο την Ευρώπη όσο και άλλες περιφερειακές ή μη χώρες. Οι αραβικές εξεγέρσεις, ο αναθεωρητικός ρόλος της Τουρκίας και η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην ευρύτερη περιοχή, έδωσαν μια νέα προοπτική για την αντιμετώπιση κοινών απειλών αλλά και για την υπεράσπιση των κοινών συμφερόντων με τη σύναψη διακρατικών συνεργασιών, σε πολλά επίπεδα, για τη διασφάλιση της ειρήνης, της ασφάλειας και της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Οι διεθνείς συγκυρίες έχουν διαμορφώσει ένα νέα γεωπολιτικό περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζοντας, εκτός από τις σχέσεις μεταξύ των περιφερειακών κρατών, και τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας και των Μεγάλων Δυνάμεων. Υπό αυτό το πρίσμα και λαμβάνοντας υπόψη τις σχέσεις των κρατών στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι βέβαιο ότι το ενεργειακό ζήτημα είναι το σύγχρονο γεωπολιτικό «μήλον της έριδος» στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως μεταξύ Τουρκίας και κρατών όπως η Κύπρος, η Ελλάδα και η Αίγυπτος, που αποτελούν το αντικείμενο της μελέτης μας, λαμβάνοντας όμως υπόψη τα ζητήματα και τις κρίσεις που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και η έντονη αντιπαράθεση της Ρωσίας με την Ευρώπη, στο πλαίσιο της προσπάθειας απομόνωσης της Ρωσίας και της απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στο υποσύστημα της Ανατολικής Μεσογείου, δεδομένων των συνθηκών και των διλημμάτων ασφαλείας, αποτελεί οξύμωρο σχήμα το γεγονός ότι η ανακάλυψη ενεργειακών αποθεμάτων, ως θετικός παράγοντας ενεργειακής ασφάλειας, εγείρει επιπλέον έντονα ζητήματα ανασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή. Εξετάζοντας τις σχέσεις μεταξύ των κρατών διαχρονικά, διαπιστώνουμε ότι οι βασικοί παράγοντες στη διαμόρφωση αυτών των σχέσεων είναι τα εθνικά συμφέροντα και τα ζητήματα εθνικής ασφάλειας που προκύπτουν αλυσιδωτά ακολουθώντας τις εξελίξεις, έχοντας εντός της περιφέρειας, έναν βασικό πυλώνα αναθεωρητικής στάσης και πρακτικής, 8 την Τουρκία. Από την άλλη η Ρωσία φαίνεται πως έχει το ειδικό βάρος να γείρει τη πλάστιγγα διαμορφώνοντας τις εξελίξεις. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, εστιάζουμε κυρίως στην τριμερή συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου – Αιγύπτου εξετάζοντας, μέσα από μια ανασκόπηση ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων, τις σχέσεις, τα κίνητρα, τα ενδιαφέροντα, τις απειλές και τις προοπτικές αυτής της συνεργασίας καθώς και τις αντιδράσεις που αυτή προκαλεί. Στο πλαίσιο αυτό, η τριμερής συνεργασία μεταξύ Αιγύπτου, Κύπρου και Ελλάδας μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός ισχυρού πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, λαμβάνοντας υπόψη τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, όπου η εισβολή της Ρωσίας έθεσε νέα ζητήματα ασφάλειας σε πολλά επίπεδα.
Abstract:
Since the end of the Cold War and the transition to a monopoly system, the wider Eastern Mediterranean region has undergone many significant geopolitical changes. Today, more than ever, the Eastern Mediterranean plays a leading role in shaping developments that force the countries of the region to increasingly interact in a system that inevitably affects both Europe and other regional or non-regional countries. The Arab uprisings, the revisionistic role of Turkey and the discovery of hydrocarbon resources in the wider region, gave a new perspective to face common threats but also to defend common interests, by establishing transnational partnerships at many levels to ensure security, peace and stability in the wider region. The international circumstances have shaped a new geopolitical environment in the Eastern Mediterranean affecting, in addition to the relations between the states of the region, and the reactions of the international community and the Great Powers. In this light and taking into account the relations of the states in the Eastern Mediterranean, it is certain that the energy issue is the modern geopolitical "bone of contention" in the Eastern Mediterranean, especially between Turkey and states such as Cyprus, Greece and Egypt, which are the subject of our study, however, taking into account the issues and crises created by the war in Ukraine and the intense confrontation between Russia and Europe in the context of the attempt to isolate Russia and to wean Europe off Russian natural gas. In the Eastern Mediterranean subsystem, given the conditions and security dilemmas, it is an oxymoron that the discovery of energy reserves, as a positive energy security factor, raises additional strong insecurity issues in the wider region. Examining the relations between the states over time, we find that the main factors in the formation of these relations are national interests and national security issues that arise chainwise following the developments having, within the region, a key pillar of 10 revisionist attitude and practice, Turkey. On the other hand, Russia seems to have the special weight of tipping the scales by shaping developments. Taking into account the above, we mainly focus on the tripartite cooperation of Greece - Cyprus - Egypt examining, through a review of historical events and developments, the relationships, motivations, interests, threats and prospects of this cooperation as well as the reactions it causes . In this context, tripartite cooperation between Egypt, Cyprus and Greece can create the conditions and foundations for the creation of a strong pillar of stability in the Eastern Mediterranean, taking into account the ongoing war in Ukraine, where the invasion of Russia has raised new security issues in many levels.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2023
