Στεγαστικές υπηρεσίες για ουσιοεξαρτημένα άτομα: Μία εμπειρική μελέτη αποτύπωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών στο κέντρο της Αθήνας
Τίτλος:
Housing services for substance users: an empirical study of the provided social services in the city center of Athens
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ζαρναβέλη, Αλεξάνδρα Τ.
Επιβλέπων:
Κουραχάνης, Νίκος
Θέματα:
Keywords:
Χρήστες ουσιών, άστεγοι, κοινωνική πολιτική Substance users, homeless, social policy
Ημερομηνία Έκδοσης:
2023
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής μελέτης, αποτελεί η διερεύνηση των κοινωνικών πολιτικών, όπως εφαρμόζονται σε δομές του κέντρου της Αθήνας, που σκοπό έχουν στη κάλυψη της θεμελιώδους κοινωνικής ανάγκης για ασφαλή κατοικία, εξειδικεύοντας στις ανάγκες και απαιτήσεις ενός ιδιαίτερα στιγματισμένου και κοινωνικά αποκλεισμένου πληθυσμού, αυτού των ενεργών χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών. Το κίνητρο για τη συγκεκριμένη έρευνα προκύπτει μέσα από την επαγγελματική εμπειρία της ερευνήτριας και την οκταετή προσωπική εμπλοκή της με τον πληθυσμό των χρηστών αστέγων στη περιοχή του Δήμου Αθηναίων. Αυτό που αρχικά παρατηρείται, μέσω της συγκεκριμένης εμπειρίας, είναι η αύξηση του πληθυσμού των ενεργών χρηστών αστέγων, ενώ ταυτόχρονα η εξαθλίωσή τους είναι έντονη. Απαραίτητη κρίνεται η εφαρμογή συγκεκριμένων, αποτελεσματικών πολιτικών και θεραπευτικών παρεμβάσεων, στον συγκεκριμένο πληθυσμό (Vangeest and Johnson, 2002; Zerger, 2002). Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την Neale (2001), το πρόβλημα της εξάρτησης και της έλλειψης στέγης προκαλεί ιδιαίτερες ανησυχίες, διότι εκτός της έλλειψης ποιοτικών στοιχείων για τον διπλό κίνδυνο που βιώνουν τα συγκεκριμένα άτομα, οι στρατηγικές διαχείρισης παραμένουν αβέβαιες. Η συγκεκριμένη μελέτη άπτεται της ποιοτικής μεθοδολογίας όπου πραγματοποιήθηκαν 10 μη δομημένες συνεντεύξεις σε επαγγελματίες διαφόρων ειδικοτήτων (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νοσηλευτές, κοινωνιολόγοι, ειδικοί Θεραπευτές) και βαθμίδων (απλοί εργαζόμενοι, υπεύθυνοι μονάδων και υπεύθυνοι προγραμμάτων) (10 επαγγελματίες από το ΚΕΘΕΑ και 10 από τον ΟΚΑΝΑ). Η κεντρική ουσία της εν λόγω έρευνας εκφράζεται μέσα από τα ερευνητικά της ερωτήματα, και όχι τόσο μέσω μιας υπόθεσης με την επακόλουθη επαλήθευσή της ή μη. Αυτά τα ερευνητικά ερωτήματα αφορούν τα μέτρα πρόληψης της απώλειας στέγης ενός εξαρτημένου ατόμου, προστασίας του και κοινωνικής επανένταξης. Επιπλέον, διερευνώνται και οι αντίστοιχες αρχές των επαγγελματιών που εφαρμόζουν κατά την εφαρμογή του επαγγέλματός τους, καθώς και το ενδεχόμενο δυσκολίας προσβασιμότητας των εξαρτημένων σε δομές αρμόδιες για την υποστήριξή τους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης, συμπεραίνεται πως υπάρχουν πολλές και έντονες ελλείψεις στα μέτρα πρόληψης και ένταξης ενός εξαρτημένου ατόμου από τον άμεσο στεγαστικό αποκλεισμό που βιώνει. Κάποιες προσπάθειες, και μόλις πρόσφατα (2 χρόνια) έχουν γίνει στο κομμάτι της άμεσης προστασίας της έλλειψης στέγης με την ανάπτυξη και λειτουργία του Ξενώνα και του Υπνωτηρίου. Επιπλέον, διαπιστώνεται και μια αστάθεια στις παρεχόμενες υπηρεσίες, κάτι που εξαρτάται από την επίδραση που έχουν διάφορες ομάδες συμφερόντων στην ανάπτυξη της εκάστοτε πολιτικής, μέσα από τη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων εξουσίας τους, κάτι ιδιαίτερα ρευστό. Τέλος, φαίνεται πως ακόμα και αν η οικογένεια αδυνατεί πλέον να υποστηρίξει τα μέλη της, όπου πολλές φορές τα ωθεί και στην έλλειψη στέγης, οι επαγγελματίες συνεχίζουν να απευθύνονται σε αυτήν για να καλύψουν αυτά τα κενά, σαφώς με αποτυχία. Άλλωστε, είναι μια πρακτική καλά εδραιωμένη στο τρόπο παρέμβασης της πολιτείας αφού είναι, το κύριο χαρακτηριστικό του υπολειμματικού μοντέλου κοινωνικής προστασίας στο οποίο υπάγεται η Ελλάδα.
Περίληψη:
The subject of this thesis is the investigation of social policies, as applied in social services in the city center of Athens, targeting to advocate a particularly stigmatized and socially excluded population, that of substances users, that meets the fundamental social need for safe housing. The motivation for this study, arises through the professional experience of the researcher and her eight years of professional involvement with the particular population in the surrounding area of the Municipality of Athens. What is initially observed, through this experience, is the increase of housing exclusion of substances users, while at the same time their impoverishment is intense. Specific, effective political and therapeutic interventions in this population are necessary to implement (Vangeest and Johnson, 2002; Zerger, 2002). According to Neale (2001), the problem of addiction and homelessness is of particular concern because, not only there is a lack of qualitative data on the double risk experienced but, management strategies remain uncertain. This study, follows the qualitative methodology where 10 unstructured interviews were conducted with professionals of various specialties (psychologists, social workers, nurses, sociologists, special therapists) and levels (ordinary workers, unit managers and program managers) (10 professionals from KETHEA and 10 from OKANA). The core idea of this research is expressed through its research questions, and not through a hypothesis with its subsequent verification or not. These research questions, attempt to emerge the prevent measures about the loss of housing of an addicted person, their protection and social reintegration. Moreover, attempt to arise the main principles of the professionals, they apply during the implementation of their profession, as well as the possibility of difficulty of accessibility that the addicts may facing from the provided social services. According to the results of this study, many and strong deficiencies in the prevention of housing exclusion as well as integration measures are noticed. Some efforts, and only recently (2 years) have been made in the field of immediate protection of homelessness with the development and operation of the Hostel and the Dormitory. In addition, intense fluctuation of the provided services is mentioned. That is particularly fluid, since it depended on the influence that various interest groups have and the management of their available power resources on the policy making. Finally, it seems that even if the family is no longer able to support its members, since often pushes them to homelessness, professionals continue to turn their efforts to it, clearly with failure. After all, it is a practice well established in the way the state intervenes since it is the main feature of the residual model of welfare state that Greece belongs to.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, ΠΜΣ, κατεύθυνση Κοινωνικά Προβλήματα και Κοινωνική Πολιτική, 2023
