Αυτοσχεδιασμός, τζαζ, υποκειμενοποίηση, μνήμη, πολιτικές της φωνής Improvisation, jazz, subjectification, memory, politics of voice
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία έχει για θέμα της τον μουσικό αυτοσχεδιασμό και επιχειρεί να αναδείξει τις πολιτικές προεκτάσεις του. Αρχικά η εργασία προσεγγίζει θεωρητικά τον αυτοσχεδιασμό στην απορητική του σχέση με τις έννοιες της φόρμας, της ελευθερίας ή της εμπρόθετης δράσης. Επιχειρεί έπειτα να τον τοποθετήσει σε ένα θεωρητικό διάκενο, να επισημάνει αφενός μια απομάκρυνση από φορμαλιστικές θεωρήσεις της μουσικής πράξης ή από πλαίσια αναπαράστασης, σήμανσης και αναγνώρισης καθορισμένα από τις σχέσεις εξουσίας, και να σκιαγραφήσει, αφετέρου, έναν χώρο μεταξύ κανονιστικών σχηματισμών στον οποίον μπορεί να υπάρξει μια διαφορετικού τύπου αναγνώριση. Αυτή η δυνατότητα ανασήμανσης και εκ νέου αναγνώρισης αποτελεί ένα βασικό ερώτημα που διατρέχει την εργασία· ένα άλλο αφορά τον ρόλο που ο αυτοσχεδιασμός μπορεί να διαδραματίσει στην προσπάθεια των υποκειμένων να διαχειριστούν, μέσω της μουσικής έκφρασης, τις συνθήκες υποκειμενοποίησής τους. Τα παραδείγματα από τα οποία η εργασία αντλεί για να προσεγγίσει αυτά τα ερωτήματα, και να εξετάσει γενικότερα τους τρόπους με τους οποίους ο αυτοσχεδιασμός διαπλέκεται με πολιτικές της φωνής και της μνήμης, είναι δύο: το έργο του Dine Doneff έτσι όπως αυτό συνδιαλέγεται με τη μνήμη των περιθωριοποιήσεων και των αποκλεισμών των σλαβόφωνων κοινοτήτων της βόρειας Ελλάδας· και το παράδειγμα της αφροαμερικανικής αυτοσχεδιαστικής τζαζ, με επίκεντρο το έργο της Matana Roberts, όπου η μαύρη φωνή έχει ιστορικά στραφεί στον αυτοσχεδιασμό για να βρει τρόπους να ακουστεί, μέσα σε ένα πολιτικό και πολιτισμικό συγκείμενο το οποίο συστηματικά προσπαθεί να την ιδιοποιηθεί ή/και να την αποσιωπήσει.
Abstract:
The following thesis focuses on musical improvisation and, more specifically, on its political implications. It begins by discussing improvisation theoretically, in its aporetic relation to notions of form, freedom, or agency. It then tries to place improvisation in a theoretical break: a break away from formalistic conceptions of music-making, or from processes of representation, signification, and identification that bear heavily the mark of power relations; a break also as a place between highly normative structures, a place where resignification and different modes of identification might be enacted. This possibility of resignification is one of the main questions throughout this thesis, as is the role that improvisation can play when subjects attempt, through their musical expressions, to cope with, or resist, the conditions of their subjectification. To approach these questions, and to examine, more broadly, the ways in which improvisation can relate to the politics of voice or memory, the thesis turns to two main examples: the work of Dine Doneff, as it deals specifically with memories of marginalization and exclusion in the context of Slavic-speaking communities in northern Greece, and the example of African American improvisational jazz, centered around the work of Matana Roberts, where black voices have historically turned to improvisation in order to find a breathing space among political and cultural forces that continually try to colonize, appropriate, or effectively mute them.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία", 2021
