Η ειδική σχέση της Γαλλίας με το Λίβανο και οι μελλοντικές προοπτικές
Τίτλος:
The special relationship of France with Lebanon and future perspectives
Κύρια Υπευθυνότητα:
Κατσούλης, Παναγιώτης Χ.
Επιβλέπων:
Χειλά, Ειρήνη
Θέματα:
Keywords:
Γαλλική Εξωτερική πολιτική, Σεχταρισμός, Ανατολική Μεσόγειος, Μέση Ανατολή French foreign policy, Sectarianism, Eastern Mediterranean, Middle East
Ημερομηνία Έκδοσης:
2022
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι νικήτριες δυνάμεις προχώρησαν σε μία, κατά κάποιο τρόπο προσυμφωνημένη, ενέργεια για τη διανομή των εδαφών της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σε αυτό το πλαίσιο η Γαλλία έλαβε ρητή εντολή από την Κοινωνία των Εθνών για το Λίβανο και τη Συρία. Η απόφαση αυτή δεν προκάλεσε καμία έκπληξη, αλλά στην ουσία αποτελούσε μια λογική εξέλιξη της ιστορίας, αφού μεταξύ της Γαλλίας και των χριστιανών της περιοχής του Λεβάντε είχε αναπτυχθεί μία ιδιαίτερη σχέση πατρωνίας και προστασίας, από τα μέσα του 13ου αιώνα ακόμα. Στο πέρασμα των χρόνων αυτή η ειδική σχέση μεταξύ της Γαλλίας και κυρίως του Λιβάνου πέρασε διάφορες κρίσιμες και δύσκολες καταστάσεις, με το πολύπλοκο εσωτερικό περιβάλλον του Λιβάνου τόσο σε πολιτικό, όσο και θρησκευτικό επίπεδο να διαμορφώνει συχνά τη μορφή της σχέσης. Η ετερόκλητη αυτή σχέση της «δυνατής» Γαλλίας και του «αδύναμου» Λιβάνου, έχει πάρει σήμερα μία πιο σκληρή μορφή, στηριζόμενη κυρίως στα εκατέρωθεν συμφέροντα, παραμερίζοντας τους συναισθηματικούς και πολιτιστικούς δεσμούς. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε για τη μελέτη της ειδικής σχέσης μεταξύ της Γαλλίας και του Λιβάνου στηρίχθηκε στη θεωρία του νεορεαλισμού του Κένεθ Βαλτζ και ειδικότερα σε αυτή του προτύπου των τριών επιπέδων. Η θεωρία του επικεντρώνεται κυρίως στην ανάλυση τριών επιπέδων, στο ατομικό και στη φύση του ανθρώπου, στο κράτος και τις δομές του και στο διεθνές σύστημα και το περιβάλλον του. Επίσης θεωρεί ότι τα κράτη λειτουργούν ως ενιαίοι φορείς και με παρόμοιο τρόπο. Αρχικά στο ατομικό επίπεδο και στην ερμηνεία της φύσης του ανθρώπου μπορεί να βρεθούν κάποια αίτια πολέμου, όπου τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες όπου ανήκουν, έχοντας συγκεκριμένες πεποιθήσεις και εφαρμόζοντας διαφορετικές πρακτικές, αποτελούν τις πρώτες δράσεις εξωτερικής πολιτικής. Το δεύτερο επίπεδο αναφέρεται στην εσωτερική δομή των κρατών, όπου καθοριστικό ρόλο παίζει η ύπαρξη ή μη δημοκρατικών κρατών. Η ιδεολογική βάση του πολιτεύματος παίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία αιτιών πολέμου. Το τρίτο επίπεδο έχει να κάνει με το άναρχο διεθνές περιβάλλον, την ιδιαίτερα εύθραυστη ισορροπία, αλλά και την έλλειψη νόμιμης κεντρικής εξουσίας, γεγονότα που διογκώνουν το αίσθημα της ανασφάλειας μεταξύ των κρατών. Το αποτύπωμα της σχέσης της Γαλλίας με το Λίβανο είναι ιδιαίτερα εμφανές τόσο στις δομές του λιβανικού κράτους όσο και στις πολιτισμικές επιρροές που υπάρχουν. Η γαλλική γλώσσα, για παράδειγμα, η οποία αποτελεί τη δεύτερη επίσημη, κατά κάποιο τρόπο, γλώσσα του λιβανικού έθνους είναι από μόνη της ένα πολύ σημαντικό κριτήριο των επιδράσεων αυτών. Το μέλλον αυτής της σχέσης θα εξαρτηθεί καθαρά από την πρόθεση του Λιβάνου να προβεί σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα είναι σε θέση να επιτρέψουν την πλήρη αξιοποίηση της στήριξης, που η Γαλλία έχει τη διάθεση να προσφέρει. Η Γαλλία επιθυμεί τη διατήρησή και την ανάπτυξη αυτής της σχέσης, κυρίως για την κατοχύρωση των δικών της διεκδικήσεων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, διευρύνοντας τη δική της σφαίρα επιρροής.
Abstract:
After the end of World War I, the victorious powers took a somewhat prearranged action to divide the territories of the former Ottoman Empire. In this context, France received an explicit mandate from the League of Nations for Lebanon and Syria. This decision came as no surprise, but was in fact a logical development of history, since a special relationship of patronage and protection had developed between France and the Christians of the Levant region since the middle of the 13th century. Over the years, this special relationship between France and especially Lebanon has gone through several critical and difficult situations, with the complex internal environment of Lebanon, both political and religious, often shaping the form of the relationship. This heterogeneous relationship between 'strong' France and 'weak' Lebanon has today taken on a harder form, based mainly on mutual interests, neglecting emotional and cultural ties. The method followed to study the special relationship between France and Lebanon was based on Kenneth Waltz's theory of neorealism, and in particular that of the three-level model. His theory focuses mainly on the analysis of three levels, the individual and the nature of man, the state and its structures, and the international system and its environment. He also holds that states function as unitary entities and in a similar manner. Initially at the individual level and in the interpretation of the nature of man, some causes of war can be found, where individuals and social groups to which they belong, having certain beliefs and applying different practices, are the first actions of foreign policy. The second level refers to the internal structure of states, where the existence or not of democratic states plays a decisive role. The ideological basis of the state plays a decisive role in creating the causes of war. The third level has to do with the anarchic international environment, the particularly fragile balance and the lack of legitimate central authority, facts which increase the feeling of insecurity among states. The imprint of France's relationship with Lebanon is particularly evident both in the structures of the Lebanese state and in the cultural influences that exist. The French language, for example, which is in some ways the second official language of the Lebanese nation, is itself a very important criterion of these influences. The future of this relationship will clearly depend on Lebanon's willingness to undertake substantial reforms that will enable it to make full use of the support that France is willing to offer. France wishes to maintain and develop this relationship, in particular in order to safeguard its own claims in the wider Middle East and Eastern Mediterranean region and to extend its own sphere of influence.
