Η ελληνική πολιτική στη Μέση Ανατολή και τα προσφυγικά/μεταναστευτικά ρεύματα του 21ου αιώνα: συγκλίσεις και αποκλίσεις
Τίτλος:
Greek policy in the Middle East and the refugee/migration flows of the 21st century: convergences and divergences.
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ντρούκας, Βασίλειος Γ.
Επιβλέπων:
Υφαντής, Κώστας
Θέματα:
Keywords:
Εξωτερική Πολιτική, Μέση Ανατολή, Μεταναστευτικό, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ταυτότητα Foreign Policy, Middle East, Migration, European Union, Identity
Ημερομηνία Έκδοσης:
2022
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Ιστορικά, η ελληνική πολιτική στη Μέση Ανατολή αποσκοπούσε στην επαύξηση της ασφάλειας του συνόλου των συνιστωσών του ελληνισμού, στην εξισορρόπηση του τουρκικού αναθεωρητισμού και στην ενίσχυση της οικίας οικονομικής ανάπτυξης. Η κατάρρευση ελλειμματικών και απολυταρχικών κρατικών δομών στη Μέση Ανατολή καθώς και ποικιλότροπα ζητήματα ασφαλείας, οδήγησαν στην εμφάνιση μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών πληθυσμού με προορισμό την Ευρώπη, ενώ οι μεσοπρόθεσμες εκτιμήσεις είναι ότι το μεταναστευτικό/προσφυγικό δυναμικό που επηρεάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να αυξάνεται. Παρότι η εισροή αλλοδαπού εργατικού δυναμικού σε μία Ευρώπη που γερνάει συνεχώς σαφώς έχει και θετικό πρόσημο, η υπόψη πρόσληψη διαφοροποιείται όταν εξεταστεί η επίδραση στην ευρύτερη έννοια της ασφάλειας, στο δημογραφικό ζήτημα και στην οικονομία. Οι διάφορες κυβερνητικές επιλογές απέναντι στο προσφυγικό/μεταναστευτικό φαινόμενο αποτελούν παρεπόμενο πληθώρας παραγόντων, με αποτέλεσμα η ανάπτυξη κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής να είναι εξαιρετικά δύσκολη. Η πολιτική σε σχέση με το μεταναστευτικό ζήτημα συνδέει την εκάστοτε εθνική νομοθεσία με το ενωσιακό δίκαιο. Οι υπάρχουσες σχετικές προβλέψεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν αποδειχθεί παντελώς αναποτελεσματικές με αποτέλεσμα να έχει προκριθεί μία διαφορετική προσέγγιση, η οποία θέτει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και τη προστασία των συνόρων σε νέα βάση, ενώ σε γενικό επίπεδο η Ε.Ε δηλώνει ότι το μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα απαιτεί την εμπλοκή του συνόλου των συντελεστών ισχύος και επιρροής της. Η βελτίωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή απαιτεί πρωτίστως την εγκαθίδρυση και την ισχυροποίηση κεντρικής εξουσίας, γεγονός με το οποίο πρέπει να συμβιβαστεί η Ε.Ε. Η ενίσχυση της αποτροπής θα πρέπει να συνοδεύεται από στοχευμένες πολιτικές που δίνουν έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη, ενώ οι οδοί νόμιμης μετανάστευσης, εφόσον η αγορά εργασίας μπορεί να απορροφήσει το εισερχόμενο προσωπικό, θα πρέπει να παραμείνουν διαθέσιμες. Οι διαφοροποιήσεις σε προτεραιότητες, εκτιμήσεις και συμφέροντα αποτελούν τον κυριότερο απαγορευτικό παράγοντα στην υιοθέτηση μίας κοινά αποδεκτής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πλην όμως η λειτουργία της Ε.Ε έχει αποδείξει ότι ο συμβιβασμός και η εξεύρεση κοινού τόπου μεταξύ θέσεων και συμφερόντων είναι δυνατή.
Abstract:
Historically, Greek policy in the Middle East aimed to enhance the security of all the components of Hellenism, to balance Turkish revisionism and to facilitate the internal economic development. The collapse of the deficient and authoritarian state structures that one can encounter in Middle East as a rule and the ever increasing lack of security, in broad terms, has led to the emergence of migration and refugee population flows destined for Europe, while medium-term estimates are that the migration/refugee potential affecting the European Union will continue to increase. Although the influx of foreign labour into an ever-ageing Europe definitively has also a positive impact, this point of view becomes much more complicated when the impact on the broader concept of security, the demographic issue and the economy is considered. The various governmental policies considering the refugee/migration phenomenon are a corollary of factors, most of them pertinent within the national political landscape, thus the development and the implementation of a common European policy becomes almost an exercise in futility. Taking into account the current EU architecture, immigration policy links national legislation to EU law. For various reasons – most of them attributable to narrow national interests - the existing relevant provisions at European level have been proved to be completely ineffective, resulting to a different approach that interprets anew European solidarity and border protection. At the EU level, the currently adopted narrative foresees that coping with the migration / refugee phenomenon requires the involvement of all the hard power and influencing ability that EU as an institution can muster. Improving the situation in the Middle East requires first and foremost the establishment and strengthening of central authority, a fact with which the EU must come into terms even at the expense of its normative function. Heightened deterrence should be accompanied by specific policies that focus on local economic growth in the countries of origin, while legal migration, where the labour market can absorb incoming populations, should remain available. Differences in priorities, assessments and interests are the main prohibitive factor in adopting a commonly accepted policy at European level, but the functioning of the EU has shown that it is possible to compromise and find common ground between positions and interests.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2022
