Το θεσμικό πλαίσιο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο ανάπτυξη των δασικών οικοσυστημάτων και η εφαρμογή της στην Ελλάδα
Τίτλος:
The European Union institutional policy framework for the sustainable development of forests ecosystems and its implementation in Greece
Κύρια Υπευθυνότητα:
Τοραμάν, Δέσποινα Α.
Επιβλέπων:
Τσάλτας, Γρηγόρης Ι., 1950-
Θέματα:
Keywords:
Δασικό οικοσύστημα, αειφορία, βιοποικιλότητα, κλιματική αλλαγή, περιβάλλον, αποδάσωση, βιώσιμη ανάπτυξη, νομοθεσία, κοινή ευρωπαϊκή πολιτική, εθνική διοίκηση Forest ecosystem, sustainability, biodiversity, climate change, environment, deforestation, sustainable development, legislation, common European policy, national administration
Ημερομηνία Έκδοσης:
2020
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Τα δασικά οικοσυστήματα καλύπτουν το ένα τρίτο του πλανήτη μας και αποτελούν εδώ και αιώνες τον μεγαλύτερο δωρητή για τον άνθρωπο παρέχοντας απλόχερα τους πολύτιμους φυσικούς τους πόρους. Τα δάση είναι κορυφαίας σημασίας χερσαία οικοσυστήματα τα οποία συμβάλλουν στην οικολογική ισορροπία ενισχύοντας τη βιοποικιλότητα, βελτιώνονταςτην ποιότητα του εδάφους, του νερού και του υδροφόρου ορίζοντα, εμπλουτίζοντας την ατμόσφαιρα με οξυγόνο και φιλτράροντας τις ρυπογόνες ουσίες. Επιπλέον με τις πολύπλοκες οικοσυστημικές τους λειτουργίες μετριάζουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ενώ παράλληλα με τις ήπιες αναπτυξιακές δράσεις που αναπτύσσονται σε αυτά όπως ο τουρισμός και η αναψυχή συμβάλλουν στην οικονομία των τοπικών κοινωνιών και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Σχεδόν 900 εκατομμύρια άνθρωποι ασχολούνται με την εκμετάλλευση αυτών των φυσικών πόρων τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες κατορθώνοντας έτσι να ενισχύσουν τις τοπικές και κατ΄ επέκταση τις εθνικές και περιφερειακές οικονομίες.Σήμερα όμως τα δασικά οικοσυστήματα απειλούνται κυρίως από την υπερεκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων με σκοπό την οικονομική μεγέθυνση του ανθρώπου αλλά και από την επίδραση της κλιματικής αλλαγής. Τα έντονα φαινόμενα του πλανήτη όπως οι πλημμύρες, η ξηρασία, η συνεχιζόμενη απώλεια της βιοποικιλότητας αλλά και η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη δημιουργούν τις προϋποθέσεις υποβάθμισης των δασικών οικοσυστημάτων που σε συνδυασμό με την αποψίλωση και τις έντονες πυρκαγιές συρρικνώνονται ολοένα και περισσότερο. Η ανθρωπογενής επίδραση γίνεται ολοένα και περισσότερο εντατική και η ικανότητα προσαρμογής των δασών μειώνεται δραστικά επηρεάζοντας άμεσα την οικολογική ισορροπία.Η Διεθνής κοινωνία έχει πλέον ευαισθητοποιηθεί και αναγνωρίζει την αξία τους ως ένα μέγιστο φυσικό αγαθό. Η διαχείρισή τους με σκοπό την επίτευξη μιας Βιώσιμης Ανάπτυξης και των στόχων της Ατζέντα 2030 αποτελεί πλέον πρωταρχικό ρόλο στη διαμόρφωση των εθνικών πολιτικών. Απουσία μιας ολοκληρωμένης και αειφόρου διεθνούς διακυβέρνησης η άσκηση της διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων υπόκειται στη πολιτική βούληση των εθνικών διοικήσεων.Τόσο η ΕΕ όσο και η Ελλάδα συνειδητοποιώντας τη σημαντικότητα της δασικής προστασίας και της ανάγκης διαμόρφωσης μιας αειφόρου διαχείρισης έχουν διαμορφώσει το απαραίτητο νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία τους. Δεδομένου ότι η ιδρυτική συνθήκη της ΕΕ δεν προβλέπει μια Κοινή Δασική Πολιτική, ο θεσμικός νομοθέτης προσπάθησε να ενισχύσει την δασική προστασία μέσα από μια σειρά κοινών πολιτικών όπως η Κοινή Περιβαλλοντική Πολιτική, η Κοινή Αγροτική Πολιτική, η Κοινή Εμπορική Πολιτική κ.ά. Ως οικοσυστήματα υψηλής οικολογικής αξίας μεγάλο μέρος τους εντάθηκε στο δίκτυοπροστασίας NATURA 2000 ενώ μέσα από τις υπόλοιπες πολιτικές ενισχύθηκε η προστασία τους από της υπερεκμετάλλευση και την αποψίλωσή τους, και ενισχύθηκαν δράσεις βιώσιμης εκμετάλλευσης με γνώμονα την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών. Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας και της κοινής ευθύνης η αρμοδιότητα των μορφών αειφόρου διαχείρισης και ενσωμάτωσης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων έγκειται στα κράτη μέλη.Σε εθνικό επίπεδο η αειφόρος διαχείριση βασισμένη στο Δασικό Κώδικα ΝΔ 86/1969 και στο Νόμο 998/78 ελέγχεται από τη Δ/νση Δασών του ΥΠΕΝ και τα τοπικά Δασαρχεία τα οποία επιτηρούν και ελέγχουν την κατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων στην ελληνική επικράτεια και συντάσσουν και εκτελούν μελέτες για τη αειφόρο διαχείρισή τους.
Abstract:
Forest ecosystems cover one-third of our planet and for centuries have been the largest human donor, generously providing their valuable natural resources. Forests are key terrestrial ecosystems that contribute to ecological balance by enhancing biodiversity, improving the quality of soil, water and aquifers, enriching the atmosphere with oxygen and filtering pollutants.In addition to their complex ecosystem functions they mitigate the impacts of climate change while at the same time promoting mild development activities such as tourism and leisure contribute to the economy of local communities and improve the quality of life. Nearly 900 million people are exploiting these natural resources in both developed and developing countries, thereby helping to strengthen local and thus national and regional economies.However, today forest ecosystems are mainly threatened by over-exploitation of their natural resources for human economic growth but also by the impact of climate change. Strong global phenomena such as floods, droughts, continued loss of biodiversity and rising global temperatures create conditions for degradation of forest ecosystems that, combined with deforestation and severe fires, are shrinking father more. The anthropogenic effect is becoming more intensive and the ability of forests to adapt is drastically reduced by directly affecting the ecological balance.The international community has become more aware and recognizes their value as a maximum physical good. Managing them in order to achieve Sustainable Development and the Agenda 2030 goals is now a key role in shaping national policies. In the absence of integrated and sustainable international governance, the management of forest ecosystems is subject to the political will power of national administrations.Both the EU and Greece are aware of the importance of forest protection and the need to develop sustainable management and for that have created the necessary legislative framework for their protection. Since the EU founding treaty does not provide a jurisdiction for a Common Forest Policy, the institutional legislator has sought to enhance forest protection through a number of common policies such as the Common Environmental Policy, the Common Agricultural Policy, the Common Commercial Policy and more. As ecosystems of high ecological value, many of them were integrated into the NATURA 2000 protection network while other policies strengthened their protection against over-exploitation and deforestation and enhanced exploitation activities aimed at empowering local communities. According to the principle of subsidiarity and shared responsibility the competence of forms of sustainable management and transposition of European legislation on the protection of forest ecosystems lies to the Member States.At national level, sustainable management based on the Forest Code ND 86/1969 and Law 998/78 is controlled by the RPF Forestry Department and local Forestry Offices that monitor and control the status of forest ecosystems in the Greek territory and compile and execute studies on their sustainable management.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Διακυβέρνηση του Περιβάλλοντος, 2020
