Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Από την αρχαιότητα έως σήμερα, το ζήτημα της “τρέλας” και της “παρέκκλισης” από το γενικά αποδεκτή κοινωνική συμπεριφορά, έχει υπάρξει αντικείμενο προσέγγισης από όλο το φάσμα των επιστημών: της ιατρικής, της φιλοσοφίας, της ιστορίας, της ψυχιατρικής, της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας και της ψυχανάλυσης. Η αντιμετώπιση της ψυχικής και νοητικής απόκλισης από τη νόρμα, ερευνάται σε επίπεδο νόμου, ψυχιατρικής, κοινωνικής πρόσληψης, ανθρωπολογικών και πολιτισμικών επιρροών, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Δεν συνιστά οικουμενική έννοια ούτε αντιμετωπίζεται ενιαία, όπως και ουδέν άλλο κοινωνικό φαινόμενο, αλλά διαπερνάται και διαμορφώνεται από το πολιτισμικό και ευρύτερο περιβάλλον αξιών κάθε εποχής, κάθε κοινωνικού σχηματισμού. Το ζήτημα της “τρέλας” και της “νοητικής υστέρησης” έχει συνδεθεί στη διάρκεια των χρόνων, με τις πρακτικές του εγκλεισμού και της απομόνωσης από το κοινωνικό πλαίσιο, με την επιβολή της διαβίωσης των πασχόντων υποκειμένων έξω από τα όρια ζωής των “φυσιολογικών”. Το γεγονός του εγκλεισμού και η καταπάτηση των δικαιωμάτων δια της στέρησης της ελευθερίας, δημιούργησε ένα κύμα αμφισβήτησης της κυρίαρχης επιστημονικής και θεσμικής πραγματικότητας, προκάλεσε αντιψυχιατρικά κινήματα και την εφαρμογή εναλλακτικών μορφών θεραπείας ή μη θεραπείας την εποχή 1950-1970 στην Ευρώπη και στην Αμερική. Η Ελλάδα, στο μεταίχμιο μεταξύ δυτικής κουλτούρας και ανατολικών επιρροών, με την ιδιόρρυθμη οικονομική, κοινωνική και παραγωγική ανάπτυξη που ακολούθησε εν σχέσει με τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο και με τα πολιτειακά ζητήματα που αντιμετώπισε σε όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, εμφανίζει σημαντική καθυστέρηση στον τομέα της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πασχόντων υποκειμένων και πραγματοποίησε την ψυχιατρική μεταρρύθμιση και τη μετάβαση από τα άσυλα στις κοινοτικού τύπου ψυχιατρικές δομές αλλά και στη νομοθετική αναθεώρηση του σχετικού πλαισίου, πολύ αργότερα. Η αναζήτηση μια σύγχρονης, ολιστικής προσέγγισης του ανθρώπου, της αλληλεπίδρασης με το συνολικό περιβάλλον του, της άρσης των στερεοτύπων για τους ψυχικά και νοητικά πάσχοντες και του περιορισμού των αυστηρά καθορισμένων ρόλων εντός της ψυχιατρικής κοινότητας, εξακολουθεί να υφίσταται και να προκαλεί αντιπαραθέσεις, ματαιώσεις, αλλά και διεκδικήσεις για ένα υγιές μέλλον της ψυχικής υγείας.
Abstract:
“Madness” and generally, the social behavior that doesn't conform to “normality”, has been analyzed for many years by scientists such as doctors, philosophers, sociologists, psychiatrists, anthropologists, lawyers, psychologists and others. The attitude towards mental disorder is not the same everywhere, but it depends on society and different cultures, its values and usually is investigated by taking into consideration psychiatry, law, social status, human rights and freedom. The issue of “madness” and mental disability or disorder, has through the years also been connected to hospitalization and isolation of mental patients. The hospitalization and lack of human rights and freedom of the people who suffer mental disorder, have provoked many anti-psychiatric movements. This has created many doubts and a general dispute against Psychiatry. The above phenomenon has also provoked a rejection towards the necessity of treatment, during the decades of 50s and 70s, in Europe and USA Greece, a country that has been influenced both by east and west cultures, a country that has delayed compared to other European countries to evolve financially and socially as well as the political instability through 20th century, has, due to these reasons, delayed considerably to reform its psychiatric sector and the mental patient’s rights, respectively. The quest towards finding a modern holistic approach continues, creating debates, yet offer the opportunity to claim a solid future for mental health and through this process, minimize taboos and stereotypes regarding mentally ill patients and the restrictions imposed by the strict rules within the Psychiatric Community.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνιολογία", κατεύθυνση Κοινωνικός Αποκλεισμός και Μειονότητες, 2019
