Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η Τουρκία αποτελούσε και αποτελεί ένα άκρως ενδιαφέρον πεδίο μελέτης και σίγουρα αυτό δεν θα πάψει να υφίσταται για το επόμενο χρονικό διάστημα, δεδομένων των όσων γεγονότων είναι σε εξέλιξη, σε περιφερειακό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Τουρκία βρίσκεται στο επίκεντρο παγκόσμιων αναταράξεων και η υπεροπτική στάση της απέναντι στις προκλήσεις είναι σε μεγάλο ποσοστό η γενεσιουργός αιτία της υφιστάμενης αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και ιδιαίτερα των Βαλκανίων. Η Τουρκία αρχικά παρέμενε σχετικά απομονωμένη στη Μέση Ανατολή. Οι σχέσεις με τον αραβικό κόσμο παρέμειναν ψυχρές, εξαιτίας των αρχικά όλο και στενότερων σχέσεων με το Ισραήλ, που περιελάμβαναν και στρατιωτική συνεργασία. Όταν ήρθε στην εξουσία ο Ερμπακάν, οι διεθνείς σχέσεις αποτέλεσαν το μόνο πεδίο όπου ο ισλαμιστής πρωθυπουργός ήταν υποχρεωμένος να κάνει εκτεταμένες παραχωρήσεις στους στρατιωτικούς και στους συμμάχους του στην κυβέρνηση. Η νέα τάξη πραγμάτων όπου αρχίζει να διαμορφώνεται στην ευρύτερη περιοχή επιβάλλει τη μελέτη της περιοχής με βάση τις γεωπολιτικές αλλαγές που εκδηλώθηκαν στον απόηχο της Αραβικής Άνοιξης. Ωστόσο, λόγω της ριζικής σύγκρουσης των νεωτεριστικών δυνάμεων με το υφιστάμενο - παλαιό κατεστημένο, το οποίο είναι άμεσα διασυνδεδεμένο με τις πρώην αποικιακές δυνάμεις, οι πολιτικές ανακατατάξεις και τελικές αποκρυσταλλώσεις στις χώρες αυτές δεν έχουν ακόμα ομαλοποιηθεί. Μία από τις σημαντικότερες εξεγέρσεις, αν όχι η σημαντικότερη, στα πλαίσια της Αραβικής Άνοιξης θεωρείται η περίπτωση της Συρίας. Η διαταραχή της υφιστάμενης κατάστασης με την έκρηξη της συριακής εξέγερσης, αναβίωσε τον ισχυρό ανταγωνισμό μεταξύ των περιφερειακών δυνάμεων με σκοπό να κυριεύσουν και να ελέγξουν την ευρύτερη περιοχή και ιδιαίτερα της Συρίας, που θεωρείται σημαντικός και ανεκτίμητης σημασίας κόμβος στην περιοχή. Η πορεία και εξέλιξη της Τουρκίας σε περιφερειακό επίπεδο θα πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα την Ελλάδα καθώς εάν αυτή η πορεία συνεχιστεί, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι οι σχετικές ισορροπίες Ελλάδας - Τουρκίας θα ανατραπούν και νομοτελειακά θα έρθει είτε η ρήξη είτε η σύμπλευση και ο πειθαναγκασμός. Στην Ελλάδα, ενέργειες εσωτερικής εξισορρόπησης, όπως η θεσμική θωράκιση με την ίδρυση Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και η ενδυνάμωση των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και εξωτερικής εξισορρόπησης, μέσω κατάλληλων συμμαχιών στρατηγικού χαρακτήρα, κρίνονται ως επιβεβλημένες. Η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας, σε συνδυασμό με τις αμφισβητήσεις των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, στη διάρκεια των οποίων εμπλέκονται στοιχεία «σκληρής ισχύος», δημιουργεί πληθώρα δεδομένων στην ανάλυση των διμερών σχέσεων, καθώς οι δυο «συμμαχικές χώρες» (στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ), έφτασαν ουκ ολίγες φορές στα πρόθυρα ένοπλης σύρραξης. Οι προτεραιότητες της Τουρκίας στο εσωτερικό της κατευθύνουν ανάλογα τις προτεραιότητές της στο διεθνές επίπεδο. Οι διπλωματικές και στρατιωτικές επιτυχίες στο εξωτερικό δύνανται να αντισταθμίσουν ή τουλάχιστον εκτρέφουν λόγω της δυναμικής και της επικινδυνότητάς τους τον πολιτικό διάλογο, παρατείνοντας με αυτόν τον τρόπο την παραμονή του Προέδρου Ερντογάν στα ηνία της χώρας. Η Τουρκία εκτιμάται ότι θα συνεχίσει, εκμεταλλευόμενη τα βασικά της πλεονεκτήματα, όπως το δημογραφικό, την οικονομική της ευημερία, παρά τους κλυδωνισμούς κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα από εξωγενείς, κατά κύριο λόγο, παράγοντες, την γεωστρατηγική της θέση, αλλά και την διπλωματική δεινότητα του Τούρκου Προέδρου, να παραμένει προσηλωμένη στο όραμα της έτσι ώστε να διατηρηθεί σε περιφερειακή δύναμη.
Abstract:
Turkey was and is still a very interesting field of study and certainly this will not cease to exist for the next period, given the events that are in progress, regionally and globally. Turkey is at the center of global unrest. Its arrogant attitude towards the challenges is to a large extent the root cause of the existing instability in the wider region of North Africa, the Middle East and especially the Balkans. Turkey initially remained relatively isolated in the Middle East. Relations with the Arab world have remained strained by initially strained relations with Israel, including military cooperation. When, Necmettin Erbakan came to power, international relations were the only area where the Islamist prime minister was forced to make extensive concessions to the military and his allies in government. The “New Order of Things” that is beginning to take shape in the wider region requires the study of the region based on the geopolitical changes that took place in the aftermath of the Arab Spring. However, due to the radical clash of the modernist forces with the existing - old establishment, which is directly interconnected with the former colonial powers, the political reshuffles and final crystallizations in these countries have not yet been normalized. The case of Syria is considered one of the most important uprisings, if not the most important, in the context of the Arab Spring. The disturbance of the current situation with the outbreak of the Syrian uprising, revived the strong competition between the regional forces in order to take over and control the wider region and especially Syria, which is considered an important and invaluable hub in the region. The course and development of Turkey at the regional level should be of particular concern to Greece as if this course continues, it is considered almost certain that the relevant balances between Greece and Turkey will be overthrown and either rupture or collusion and coercion will come. In Greece, actions of internal balancing, such as the institutional shielding with the establishment of the National Security Council and the strengthening of the Armed Forces, but also external balancing, through appropriate strategic alliances, are considered necessary. Turkey's review policy, combined with the questioning of Greek sovereign rights, during which elements of "hard power" are involved, creates a wealth of data in the analysis of bilateral relations, as the two "allied countries" (within NATO), have reached at the brink of armed conflict a few times. Turkey's domestic priorities align with its international priorities accordingly. Diplomatic and military successes abroad can offset or at least nurture political dialogue because of their dynamism and dangerousness, thus prolonging President Erdogan's stay at the helm of the country. Turkey is expected to continue, taking advantage of its key advantages, such as demographics, economic prosperity, despite recent shocks from external, mainly factors, its geostrategic position, but also its diplomatic skills of Turkish President, to remain committed to its vision so as to maintain Turkey as a dynamic regional power.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2022
