Το πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων υπό μορφή αντιστάθμισης για υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος
Τίτλος:
The framework of state aid in the form of compensation for services of general economic interest
Κύρια Υπευθυνότητα:
Τζάντα, Δήμητρα Ν.
Επιβλέπων:
Μουκίου, Χρυσούλα Π.
Θέματα:
Keywords:
Υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ), αντιστάθμιση υποχρέωσης δημόσιας υπηρεσίας, κρατικές ενισχύσεις, απόφαση Altmark services of general economic interest (SGEI), compensation for public service, state aids, Altmark Case
Ημερομηνία Έκδοσης:
2014
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Οι υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος συνιστούν βασική συνιστώσα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, καθώς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για τη διασφάλιση της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα η Συνθήκη της Λισσαβώνας υπογραμμίζει τη σημασία των εν λόγω υπηρεσιών μέσω του άρθρου 14 καθώς και του Πρωτοκόλλου υπ΄αριθμόν 26 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προκειμένου οι υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος να παρέχονται υπό αποδεκτούς οικονομικούς όρους, απαιτείται συχνά κρατική οικονομική στήριξη υπό τη μορφή αντιστάθμισης για την παροχή της δημόσιας υπηρεσίας. Η παροχή αυτών των υπηρεσιών διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών καθώς εξαρτάται από την τεχνολογική και οικονομική πρόοδο και επηρεάζεται από τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και συνεπώς εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου. Ως υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος νοούνται οικονομικές δραστηριότητες με γενικό δημόσιο όφελος βάσει κριτηρίου γενικού συμφέροντος, οι οποίες δεν ήταν δυνατό να παρασχεθούν από την αγορά χωρίς την παρέμβαση του κράτους. Οι δημόσιες αρχές του κράτους, σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, διαθέτουν ευρεία διακριτική ευχέρεια στον προσδιορισμό των υπηρεσιών εκείνων που δύναται να χαρακτηρισθούν ως γενικού οικονομικού συμφέροντος, η οποία τελεί υπό τους περιορισμούς που επιβάλλει το δίκαιο της Ένωσης καθώς και ο έλεγχος του προδήλου σφάλματος στον οποίο προβαίνει η Επιτροπή εκτιμώντας το κατά πόσο μία υπηρεσία μπορεί να παρασχεθεί από την αγορά και κατά πόσο μπορεί να χαρακτηρισθεί ως γενικού οικονομικού συμφέροντος. Η εξέλιξη της σχετικής νομολογίας φαίνεται να ακολούθησε δύο διαφορετικές προσεγγίσεις μέχρι να καταλήξει στην ενδιάμεση – quid pro quo- προσέγγιση στην καθοριστικής σημασίας Απόφαση Altmark. Η πρώιμη διερεύνηση του ζητήματος από το Δικαστήριο το οδήγησε να ακολουθήσει την αποζημιωτική προσέγγιση υποστηρίζοντας ότι στην έννοια της κρατικής ενίσχυσης υπάγεται κάθε είδους πλεονέκτημα που χορηγεί το δημόσιο σε κάθε είδους επιχείρηση αλλά αρνείται την υπαγωγή των κρατικών αντισταθμίσεων για την παροχή ΥΓΟΣ στην έννοια της κρατικής ενίσχυσης εφόσον το εν λόγω βοήθημα απλώς καλύπτει το έλλειμμα που υφίσταται μία επιχείρηση επιφορτισμένη με την παροχή ΥΓΟΣ. Αντίθετα, βάσει της προσέγγισης που προτάσσει την προστασία του ανόθευτου ανταγωνισμού, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο χαρακτηρισμός του κρατικού μέτρου είναι αντικειμενικός και ως εκ τούτου, η χορήγηση αντισταθμίσματος για την παροχή ΥΓΟΣ εντάσσεται καταρχήν στην έννοια της κρατικής ενίσχυσης ανεξαρτήτως αιτίας ή σκοπού. Τελικώς, η νομολογία, κατά την στάθμιση της ανάγκης μεταξύ αφενός επαρκούς και αποτελεσματικής παροχής δημόσιας υπηρεσίας και αφετέρου προστασίας του ανταγωνισμού, η λύση πρέπει να δίδεται ad hoc, εξετάζοντας ενδελεχώς τα ιδιαίτερα δεδομένα της κάθε περίπτωσης. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Υπόθεση Altmark έκρινε ότι οι κρατικές αντισταθμίσεις για την παροχή ΥΓΟΣ δεν συνιστούν κρατικές ενισχύσεις υπό την έννοια του άρθρου 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ, υπό ορισμένες όμως περιοριστικές, σωρευτικά εφαρμοζόμενες προϋποθέσεις, αποκλείοντας καταρχήν την εφαρμογή του άρθρου 106 παρ. 2 ΣΛΕΕ για τη δικαιολόγηση των αντισταθμίσεων που δεν πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις. Η εν λόγω υπόθεση υπήρξε ως εκ τούτου καθοριστικής σημασίας για τον ορισμό των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος βάσει των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μετά την αναθεώρηση της δέσμης κρατικών ενισχύσεων στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ – Δέσμη post-Altmark), από 30.01.2012 άρχισε να ισχύει το νέο πλαίσιο της Ε.Ε για τις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας. Η νέα δέσμη των κανόνων για τις ΥΓΟΣ καθορίζει τους όρους συμβατότητας ενισχύσεων υπό μορφή αντιστάθμισης για παροχή δημόσιας υπηρεσίας, όταν οι δημόσιες αρχές των κρατών μελών αποφασίσουν να συγκροτήσουν και να χρηματοδοτήσουν ΥΓΟΣ μέσω κρατικής ενίσχυσης. Τα κράτη μέλη, κατ’ εφαρμογή της νέας δέσμης κανόνων για τις ΥΓΟΣ, υποχρεούνται αφενός να ενημερώσουν κατά πόσον έχουν οποιαδήποτε υφιστάμενα καθεστώτα ενισχύσεων όσον αφορά την αντιστάθμιση για παροχή δημόσιας υπηρεσίας τα οποία πρέπει να ευθυγραμμιστούν με το νέο πλαίσιο ΥΓΟΣ και αφετέρου, να υποβάλουν στην Επιτροπή έως 30 Ιουνίου 2014 την πρώτη Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του νέου πλαισίου για τις ΥΓΟΣ (άρθρο 9 της Απόφασης ΥΓΟΣ και παρ. 62 του Πλαισίου ΥΓΟΣ).
Abstract:
Services of general economic interest constitute an essential component of European integration, as they play an important role in ensuring social, economic and territorial cohesion in the European Union. Indeed, the Lisbon Treaty emphasizes the importance of these services by article 14 and by the Protocol no 26 of the Treaty on the Functioning of the EU. Services of general economic interest in order to be provided by acceptable economic conditions often require public financial support in the form of compensation for public service. Provision of services differ significantly between member states while it depends on technological and economic progress and is influenced by socioeconomic conditions and therefore evolve over time. As services of general economic interest we mean economic activities of general public benefit under the criterion of public interest, which could not be provided by the market without state intervention. Public authorities, in national, regional or local level, have a wide discretion in determining services that may be classified as of general economic interest, which is under the constraints imposed by EU law and the control of manifest error by which the Commission assesses whether a service can be provided by the market and whether it can be characterized as services of general economic interest. The development of the relevant jurisprudence seems to follow two different approaches to result in intermediate –quid pro quo- approach in crucial Altmark judgment. Early investigation of the matter by the Court, led to follow the retributive approach arguing that the concept of state aid covers any kind of advantage granted by the state in any kind of business, but denies making state compensation for SGEI in the concept of state aid, if it simply covers the deficit of an undertaking entrusted with a SGEI. Instead, on the approach that premises the protection of undistorted competition, the Court held that the classification of the state measure is objective and therefore, the granting of compensation for SGEI falls in principle in the concept of state aid whatever reason or purpose. Finally, the jurisprudence in balancing between the need for both adequate and effective public service and protection of competition, considers that the solution should be given ad hoc, examining thoroughly the particular facts of each case. The European Court of Justice in Altmark Case held that the amount of compensation for SGEI does not constitute state aid within the meaning of article 107 par. 1 TFEU, but under certain restrictive conditions applied cumulatively, excluding in principle the application of article 106 par. 2 TFEU to justify the compensation that do not meet these requirements. The case was therefore crucial for the definition of services of general economic interest under the state aid rules. Following the review of the package of state aid rules for services of general economic interest ( SGEI – Package post Altmark), the new framework of the EU state aid in the form of compensation for public service entered into force in 30.01.2012. The new set of rules for SGEI determines aid compatibility conditions in the form of compensation for public service, when public authorities of member states decide to set up and fund SGEI through state aid. Member states on the implementation of the new set of rules for SGEI, are obliged both to inform whether they have any existing aid schemes relating to the compensation of public service which should be aligned with the new SGEI framework and secondly, to provide the Commission by June 30, 2014 the first Report on the implementation of the new framework for SGEI.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γενικό Τμήμα Δικαίου, ΠΜΣ "Δίκαιο και Ευρωπαϊκή Ενοποίηση", κατεύθυνση Δημόσιο Δίκαιο, 2014
