Το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων του ελληνικού δημοσίου (psi) ενώπιον των ελληνικών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων
Τίτλος:
Greek public debt restructuring through private sector involvement (psi) before the greek and european courts
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ταλιαντζή, Ελένη Π.
Επιβλέπων:
Βόγκλης, Ελευθέριος
Θέματα:
Keywords:
Κούρεμα ομολόγων, psi Haircut bond, psi
Ημερομηνία Έκδοσης:
2016
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα μελέτη επιχειρεί μια ανασκόπηση της βασικής νομολογίας σχετικά με την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους της Ελλάδας μέσω της Συμμετοχής του Ιδιωτικού Τομέα (PSI), που τέθηκε ως όρος της νέας χρηματοδότησης της χώρας από τους θεσμικούς δανειστές της (Official Sector). Η Συμμετοχή αυτή, που υλοποιήθηκε με το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, έλαβε χώρα το 2012 και κατέστη δυνατή με την προσθήκη και ενεργοποίηση ρητρών συλλογικής δράσης σε όσους τίτλους διέπονταν από το ελληνικό δίκαιο. Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποδέχθηκε τη συμβατότητα των ρυθμίσεων του PSI με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ, ενόψει των εξαιρετικών περιστάσεων και του επενδυτικού κινδύνου που εμπεριέχεται στην αγορά ομολόγων, ενώ η μειοψηφία των δικαστών αμφισβήτησε τόσο τη συγκεκριμενοποίηση του δημοσίου συμφέροντος, όσο και την προσφορότητα των μέτρων στην επίτευξή του. Την κρίση της πλειοψηφίας επιβεβαίωσαν οι αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Οι εξεταζόμενες δικαστικές αποφάσεις καταδεικνύουν την επιρροή που άσκησε ο κίνδυνος της στάσης πληρωμών και της κατάρρευσης της εθνικής οικονομίας στη διαμόρφωση της σχετικής νομολογίας. Η μετριοπαθής στάση της δικαστικής εξουσίας απέναντι στο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων οφείλεται στο γεγονός ότι η αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους αποτέλεσε μία από τις μείζονες πολιτικές αποφάσεις της κυβέρνησης στα πλαίσια της αντιμετώπισης της κρίσης, στις οποίες τα δικαστήρια τείνουν να ασκούν οριακό μόνο έλεγχο. Τα επίδικα μέτρα απέτρεψαν τον ορατό κίνδυνο της άτακτης χρεοκοπίας της χώρας και θέσπισαν μια διαδικασία που αποδείχθηκε νομικά ασφαλής σε αντίθεση με την πρόσφατη αρνητική εμπειρία από την αναδιάρθρωση χρέους της Αργεντινής. Εντούτοις, το συνολικό εγχείρημα αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή για τις χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, δεδομένου ότι το PSI οδήγησε απλώς σε μια μετακίνηση του κρατικού χρέους από τα χέρια των ιδιωτών δανειστών στα χέρια των θεσμικών δανειστών, ενώ εξάλλου, με τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε μείωσε δραστικά την αξιοπιστία του ελληνικού δικαίου και την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. Η κρίση των ευρωπαϊκών δικαστηρίων, εξάλλου, μπορεί να αποδοθεί στην έλλειψη ενός συνεκτικού και προβλέψιμου μηχανισμού, που να επιλύει σε διεθνές επίπεδο κρίσεις χρέους των κρατών, στην πρόσφατη εμπειρία από αποφάσεις δικαστηρίων, που δικαίωσαν πιστωτές κρατών, οδηγώντας σε πτώχευση τα κράτη-οφειλέτες (βλ. Αργεντινή) και τέλος στην αναγνώριση ευρύτερου περιθωρίου εκτίμησης υπέρ των αρμοδίων αρχών των συμβαλλομένων κρατών κατά τη θέσπιση μέτρων οικονομικού και κοινωνικού χαρακτήρα, ακόμη και όταν αυτά περιορίζουν οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα.
Abstract:
This paper aims at an overview of the most important case – law regarding Greek public debt restructuring through Private Sector Involvement” (PSI), which was imposed as a prerequisite for a new financial rescue package. The restructuring took place in 2012 after the introduction and activation of collective action clauses to bonds governed by greek law. The Council of State in a majority ruling uphold the validity of PSI because of unforeseen, extraordinary circumstances and the risk of investing in bonds. A minority of judges questioned the meaning of public interest and the adequacy of measures to achieve their goal. The majority ruling was confirmed by recent decisions of European Courts. The case-law in question shows the way the risk of suspension of payments and collapse of the greek economy influenced legal decisions. The moderate attitude of courts in front of greek bonds “haircut” is due to the fact that greek debt restructuring has been a major political decision in the context of the economic crisis and courts generally tend to exercise only marginal control in cases dealing with “high politics”. The measures challenged prevented bankruptcy of the country and put in action a procedure that has been proved legally safe, compared with Argentina’s debt restructuring. Nevertheless, the whole enterprise has been an example to be avoided by countries facing similar problems, as PSI has resulted only to a migration of public debt from private creditors to Official Sector creditors and took place in a way that reduced drastically the credibility of greek law and the creditworthiness of the country. Finally, the relevant case-law of European courts could be attributed to the lack of a cohesive, predictable international framework for sovereign debt restructuring, to the recent experience of case-law that vindicated hold-out creditors leading state debtors to bankruptcy (ex. Argentina) and finally to the concession of a wide margin of appreciation in favor of domestic authorities in the field of economic and social regulations, even when such measures are responsible for a decline in the level of human rights protection.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Δίκαιο, Τεχνολογία και Οικονομία , 2016
