Το τεκμήριο της αθωότητας κατά την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Κύρια Υπευθυνότητα:
Κανελλοπούλου, Έφη
Επιβλέπων:
Φουντεδάκη, Πηνελόπη Ν.
Θέματα:
Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών -- 1950 Ανθρώπινα δικαιώματα -- Ευρώπη -- Διακηρύξεις Τεκμήριο αθωότητας Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms -- 1950 Human rights -- Europe Presumption of innocence
Ημερομηνία Έκδοσης:
2011
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται, κυρίως, στο τεκμήριο αθωότητας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, της νομολογίας του Δικαστηρίου του Στρασβούργου και του Ευρωπαϊκού Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Το τεκμήριο αθωότητας, όπως αυτό κατοχυρώνεται στο άρθρο 6 § 2 της ΕΣΔΑ και στο άρθρο 48 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, αποτελεί μια ειδικότερη έκφανση της αρχής της δίκαιης δίκης. Στην πραγματικότητα, αποτελεί ένα νομικό εργαλείο υπέρ του κατηγορουμένου. Σύμφωνα με το τεκμήριο αθωότητας ο κατηγορούμενος δεν φέρει το βάρος αποδείξεως. Εν αντιθέσει, η αρμόδια δικαστική αρχή είναι εκείνη που καλείται να αποδείξει την ενοχή του κατηγορουμένου, πέραν πάσας αμφιβολίας.Στο πρώτο κεφάλαιο αναπτύσσεται η προβληματική γύρω από τις παραδοσιακές και σύγχρονες προσβολές που δέχεται το τεκμήριο αθωότητας. Ειδικότερα, αναλύονται τα μέτρα δικονομικού καταναγκασμού και τα επιμέρους ζητήματα που εγείρονται καθόλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας. Επιπροσθέτως, στο εν λόγω κεφάλαιο εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο τα Μ.Μ.Ε. και τα κρατικά όργανα δύνανται να επηρεάσουν την δικαστική κρίση και την κοινή γνώμη, σχετικά με την ενοχή του κατηγορουμένου. Στο δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο το τεκμήριο αθωότητας κατοχυρώνεται, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και σε διεθνή και εθνικά κείμενα και διατάξεις. Επιπλέον, όπως προαναφέρθηκε, το τεκμήριο αθωότητας αποτελεί ειδικότερη έκφανση της αρχής της δίκαιης δίκης. Ως εκ τούτου, στο κεφάλαιο αυτό, προκειμένου να σχηματισθεί μια πληρέστερη εικόνα περί του συγκεκριμένου ζητήματος, περιγράφονται οι προϋποθέσεις της αρχής της δίκαιης δίκης. Το δεύτερο κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την ανάπτυξη του ζητήματος της σχέσης μεταξύ τεκμηρίου αθωότητας και δικαιώματος μη αυτοενοχοποίησης. Στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο της εργασίας εξετάζεται το ζήτημα της χρονικής διάρκειας του τεκμηρίου αθωότητας, το οποίο παύει να ισχύει από τη στιγμή που αποδεικνύεται η ενοχή του κατηγορουμένου. Ενδιαφέρον παρουσιάζεται, αναφορικά με το σημείο, μέχρι το οποίο το τεκμήριο παραμένει ενεργό. Εν κατακλείδι, η αναγνώριση του τεκμηρίου αθωότητας, υπέρ του κατηγορουμένου, επιφέρει μια σειρά από δικονομικές και ουσιαστικές συνέπειες, οι οποίες αναπτύσσονται στο τελευταίο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας.
Abstract:
This thesis focuses, primarily, on the presumption of innocence in the context of the European Convention on Human Rights, the case-law of the Strasbourg Court and the EU Charter of Fundamental Rights. The presumption of innocence, as this is guaranteed in article 6 § 2 of the ECHR and article 48 of the EU Charter, is a specific aspect of the fair trial principle. It is in fact a legal instrument to favor the accused. The presumption of innocence serves to emphasize that the accused bears no burden of proof. Conversely, the prosecution has the obligation to prove each element of the offense beyond a reasonable doubt.The first part of the thesis deals with questions of traditional and contemporary infringements of the presumption of innocence. More specifically, it is concerned with the measures of procedural coercion and the various issues arising in criminal proceedings. In addition, it examines the way that media and public authorities can influence the judgments and the public opinion on the guilt of a person.In the second part, attention shifts to the way that the presumption of innocence is defined not only in the European Union, but also in international and national documents and provisions. Furthermore, as we said above, the presumption of innocence is one of the elements which forms the principle of fair trial. Hence, in this part, in order to have a clear view of the matter, fair trial, requirements are described. Finally, this part analyzes the linkage between the presumption of innocence and the privilege against self-incrimination. The third and final part examines the duration of the presumption of innocence. Generally, the presumption of innocence ceases upon a court’s finding of guilt. It is interesting to examine when this point is reached. This could be after a first instance trial or only when a final appeal has failed. In addition, the presumption of innocence brings about procedural and substantive consequences that are developed in this last part.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γενικό Τμήμα Δικαίου, ΠΜΣ "Δίκαιο και Ευρωπαϊκή Ενοποίηση", κατεύθυνση Δημόσιο Δίκαιο, 2011
