Κρίση και αλληλέγγυα οικονομία: η περίπτωση ενός συνεταιριστικού εγχειρήματος στο χώρο του ελληνικού Τύπου
Τίτλος:
Crisis and solidarity economy: the case study of a cooperative venture in the area of the Greek press
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ράλλη, Πανωραία Κ.
Επιβλέπων:
Αγγελίδου, Αλίκη
Θέματα:
Keywords:
Ηθική οικονομία, αλληλέγγυα οικονομία, κρίση, λιτότητα, συνεταιρισμοί, δημοσιογραφία, Τύπος, Εφημερίδα των Συντακτών Moral economy, solidarity economy, crisis, austerity, cooperatives, journalism, Press, mass media, Efimerida ton Syntakton
Ημερομηνία Έκδοσης:
2022
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία σκοπεύει να διερευνήσει μέσα από την οπτική της κοινωνικής ανθρωπολογίας την ανάδυση της ηθικής και αλληλέγγυας οικονομίας εν μέσω της περιόδου κοινωνικής, οικονομικής και αξιακής κρίσης που βίωσε η Ελλάδα κατά τη δεύτερη δεκαετία του 21 αιώνα. Ως μελέτη περίπτωσης επιλέχθηκε ένα συνεταιριστικό εγχείρημα στο χώρου του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου και συγκεκριμένα η Εφημερίδα των Συντακτών (ΕφΣυν). Η πανελλαδικής κυκλοφορίας εφημερίδα αυτή «ξεπήδησε» το Νοέμβριο του 2012, μέσα από την ενεργό συσπείρωση σε συνεταιρισμό μιας ομάδας δημοσιογράφων, συντακτών και τεχνικών της άλλοτε κραταιάς εφημερίδας Ελευθεροτυπία μετά την οριστική διακοπή κυκλοφορίας της τελευταίας. Στην παρούσα εργασία σκιαγραφείται το τοπίο των παραδοσιακών συγκροτημάτων Τύπου στη χώρα μας και των στενών σχέσεών τους με την κεντρική εξουσία, καθώς και η ακμή και παρακμή του μοντέλου αυτού. Σε αντιπαραβολή, παρουσιάζονται εναλλακτικοί τρόποι συγκρότησης εκδοτικών εγχειρημάτων από το διεθνή χώρο. Στη συνέχεια ανασκοπείται η εικόνα της κρίσης που ενέσκηψε από το 2010 στη χώρα μας και οι δραματικές επιπτώσεις που επήλθαν λόγω αυτής και της εφαρμογής ακραίων προγραμμάτων λιτότητας σε ευρεία κοινωνικά στρώματα. Ταυτόχρονα παρουσιάζονται αρκετά παραδείγματα ανάπτυξης αλληλέγγυας οικονομίας και αντίστοιχων δράσεων. Εξετάζονται οι θεωρητικές έννοιες της εργασιακής επισφάλειας και των νέων μορφών εργασιακών σχέσεων που αναδύονται εξαιτίας της. Επιπρόσθετα, παρουσιάζεται το εννοιολογικό πλαίσιο της ηθικής οικονομίας και της αλληλέγγυας οικονομίας. Εντός του πλαισίου αυτού εξετάζεται το ερευνητικό ερώτημα της παρούσας εργασίας το οποίο αφορά τα κίνητρα και τις σκοπιμότητες της δημιουργίας του συνεταιριστικού εγχειρήματος της ΕφΣυν, τα οράματα και τις προσδοκίες των συνεταιριστών, την αναζήτηση σημείων ισορροπίας ανάμεσα στην ελευθερία έκφρασης και την οικονομική επιβίωση, την διερεύνηση του σημείου συνάντησης της αλληλεγγύης με την ανταγωνιστικότητα που επιβάλει το καπιταλιστικό περιβάλλον. Τα ερωτήματα αυτά διερευνώνται μέσω συνεντεύξεων με έξι (6) συνεταιριστές – πληροφορητές μου. Μέσω των απαντήσεών τους διαγράφονται οι πιεστικές συνθήκες που τους οδήγησαν να προχωρήσουν στην ίδρυση συνεταιρισμού, το αδιαπραγμάτευτο και μοναδικό αίσθημα ελευθερίας έκφρασης που έχει εμπεδωθεί, καθώς και το κόστος που αυτό συνεπάγεται, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών που έχουν καθιερωθεί για τη λήψη αποφάσεων, αλλά και τη συναίσθηση ότι επιτελείται ένα πρωτόγνωρο πείραμα εντός του οποίου οι δημοσιογράφοι μπορούν να ασκήσουν το λειτούργημά τους.
Abstract:
This M.Sc. thesis aims to explore through the perspective of social anthropology the emergence of moral and solidarity economy in the midst of the period of social, economic and value crisis that Greece experienced during the second decade of the 21st century. As case study it was selected the daily published, nationwide Greek newspaper Εφημερίδα των Συντακτών (Efimerida ton Sintakton), that "sprang up" in November 2012, through the active rallying in a cooperative of a group of journalists, editors and technicians that were previously working in the prestigious newspaper Ελευθεροτυπία (Eleutherotypia), after its final close-down. The present work outlines the landscape of the traditional press organizations in Greece and their close relations with the central authority, as well as the heyday and decline of this model. In addition, there are presented a number of alternative approaches in the landscape of Press and mass media world-wide. In the following there are presented the dramatic consequences of the economic crisis and the implementation of extreme austerity measures since 2010 in Greece. At the same time, numerous examples of the development of a solidarity economy and corresponding actions are presented, and the theoretical concepts of precarity and the new forms of labor relations that are emerging due to it are examined. In that context it is examined the cooperative project of Efimerida ton Syntakton, with respect to the visions and expectations of the cooperatives, the search for points of balance between freedom of expression and economic survival, the investigation of the meeting point of solidarity with the competitiveness imposed by the capitalist environment. that have led them to proceed with the establishment of a cooperative, the non-negotiable and unique sense of freedom of expression that has been established, as well as the costs that this entails, the advantages and disadvantages of the direct democratic procedures established for decision-making, but also the awareness that an unprecedented experiment is taking place in which journalists can freely do their job.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία", 2022
