Η αρχή προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης
Τίτλος:
The principle of protection of legitimate expectations
Κύρια Υπευθυνότητα:
Μαυροβουνιώτης, Νικόλαος Γ.
Επιβλέπων:
Μαρκαντωνάτου-Σκάλτσα, Ανδρομάχη
Θέματα:
Διοικητικό δίκαιο Προστασία δεδομένων -- Δίκαιο και νομοθεσία Νομική ασφάλεια Administrative law Data protection -- Law and legislation Legal certainty
Keywords:
Αρχή Προστασία δικαιολογημένη εμπιστοσύνη πεποίθηση Principle protection legitimate expectations belief
Ημερομηνία Έκδοσης:
04/12/2015
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης θεμελιώνεται στο σύγχρονο δίκαιο στη βάση της αναγκαιότητας μιας διαρκούς προστασίας της πεποίθησης των πολιτών, οι οποίοι εύλογα και δικαιολογημένα θεώρησαν ότι μια νομική κατάσταση που δημιουργήθηκε, θα εξακολουθεί να ισχύει. Η αρχή δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίζει περιπτώσεις που μια έννομη κατάσταση ανατρέπεται λόγω δημοσίου συμφέροντος. Στο Α’ κεφάλαιο της παρούσας εργασίας επιχειρείται ο προσδιορισμός της έννοιας και του περιεχομένου της αρχής της προστατευόμενης εμπιστοσύνης, αφού πρώτα δίνεται μια πρώτη προσέγγιση του πεδίου των γενικών αρχών του Δημοσίου Δικαίου. Συναφώς, προσδιορίζονται, ως προϋποθέσεις εφαρμογής της αρχής, η εκδήλωση μια πράξης από τη δημόσια εξουσία, τα κριτήρια με τα οποία η εμπιστοσύνη θεωρείται ως άξια προστασίας, καθώς και η έννοια του δημοσίου συμφέροντος. Στο Β’ κεφάλαιο αναλύεται η θεμελίωση της αρχής και ειδικότερα η συνταγματική κατοχύρωση της προστατευόμενης εμπιστοσύνης τόσο στο δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, όσο και στις αρχές του κοινωνικού κράτους και του κράτους δικαίου. Ακολούθως, αποτυπώνεται η αντίστοιχη διάσταση και κατοχύρωση της αρχής στο ευρωπαϊκό δίκαιο, καθώς και η διασύνδεσή της με άλλες αρχές του διοικητικού δικαίου, όπως η αρχή της νομιμότητας, η χρηστή διοίκηση και η καλή πίστη. Στο Γ’ κεφάλαιο της εργασίας επιχειρείται να κατανοηθεί ο τρόπος που η προστατευόμενη εμπιστοσύνη σχετίζεται με τη νομοθετική λειτουργία, αναλύοντας την επενέργεια του νέου νόμου και την έννοια των κοινωνικών δικαιωμάτων, προσδιορίζοντας το ζήτημα της αναδρομικής εφαρμογής ενός νέου νόμου, καθώς και τη λειτουργία της γνήσιας και μη αναδρομικότητας. Περαιτέρω, εξετάζεται η λειτουργία της αρχής έναντι της διοίκησης, προσδιορίζοντας εννοιολογικά τις ατομικές διοικητικές πράξεις, την υπάρχουσα θεωρία που διέπει την ανάκλησή τους, σημεία προβληματισμού που ανακύπτουν, καθώς και τις συνέπειες από την εφαρμογή της αρχής. Στο Δ’ κεφάλαιο καταγράφεται η νομολογιακή περιπτωσιολογία της αρχής, κάνοντας αναφορά τόσο στην εθνική νομολογία ανά τομέα Διοικητικού Δικαίου, όπως το περιβάλλον, την κοινωνική ασφάλιση, τη διαδικασία προσλήψεων στο δημόσιο τομέα κ.λπ., καθώς και στην ευρωπαϊκή νομολογία. Συνακόλουθα, παρατίθεται ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα δικαστικών αποφάσεων που διαμορφώνουν και αναδεικνύουν το νομολογιακό αποτύπωμα της αρχής. Επιπρόσθετα, παρατίθενται τα συμπεράσματα της μεταπτυχιακής εργασίας αναφορικά με την αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης, ευελπιστώντας ότι με βάση αυτά ο αναγνώστης θα μορφώσει μια πρώτη άποψη, ικανή να τον οδηγήσει στην συνέχεια σε νέα αναζήτηση για την εξαγωγή των δικών του συμπερασμάτων. Ακολουθεί ένας κατά το δυνατόν πλήρης κατάλογος σχετικών δικαστικών αποφάσεων, προκειμένου ο αναγνώστης να είναι σε θέση να αποκτήσει εύκολη πρόσβαση στη σχετική νομολογία. Τέλος, στο Παράρτημα παρουσιάζονται υπό την μορφή γραφημάτων τρεις εκδοχές σχηματοποίησης, προκειμένου να αποτυπωθούν και να εξετασθούν ορισμένα υποδείγματα ευνομούμενης Πολιτείας. Συναφώς αποτυπώνονται ως καμπύλες, η εκδήλωση νομοθετικών και διοικητικών ενεργειών και η πεποίθηση του διοικούμενου, συναρτήσει των τιμών που επιτυγχάνονται επί των σταθερών αξόνων, της άξιας προς παροχή προστασίας της εμπιστοσύνης του πολίτη και του δημοσίου συμφέροντος.
Abstract:
The principle of protection of legitimate expectations is founded on modern law on the basis of the need for permanent protection of the belief of citizens, who are rationally and justifiably expect that an existing legal situation will continue to be. The principle cannot be applied associated to cases, where a legal situation is reversed because of overriding public interest. The first chapter of this paper attempts to determine the meaning and scope of the principle of protection of legitimate expectations, by offering an initial approach to the scope of the general principles of public law. In that regard the conditions for implementing the principle are the manifestation of an act of public authority, the criteria under which a legitimate expectation is considered as worthy of protection and the notion of public interest. The second chapter analyzes the foundation of the principle of protection of legitimate expectations, in particular the constitutional recognition of the principle, in regards to the right to free development of personality, as well as to the principles of social state and the rule of law. Following the corresponding dimension and consolidation of the principle in European law is studied along with its connection with other principles of administrative law such as the principle of legality, the principle of fair use of authority and good faith. The third chapter of the assignment attempts comprehends the association between the principle of protection of legitimate expectations and the legislative function, by analyzing the effect of the new law and the concept of social rights, including the question of retroactive application of a new law and the functioning of genuine and non-genuine. Furthermore, the functioning of the principle vis-a-vis government administration is examined, identifying conceptually individual administrative acts, the existing theory that governs their revocation, points of discussion which can be raised, as well as the consequences of applying the principle. The fourth chapter records jurisprudential cases of the principle, with reference to both the national case-sectored administrative law such as the ones concerning the environment, social security, the recruitment process in the public sector, etc., as well as European case law. Subsequently regard is given to a representative sample of court decisions that shape and highlight the precedent footprint of the principle. Furthermore, the conclusions of the thesis regarding the principle of protection of legitimate expectations, are cited hoping that based on those the reader will form a first opinion, which will lead him on a quest to extract his own conclusions. Finally, the fullest possible list of relevant judgments is presented to the reader, in order for them to be able to have easy access to the relevant case law.
