Οι τροποποιήσεις του Ν. 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα: προς μια νέα μορφή Σεισάχθειας
Τίτλος:
The modifications of Law 3869/2010 concerning indebted individuals: towards a new form of Seisachtheia
Κύρια Υπευθυνότητα:
Μαρκομιχελάκη, Χριστίνα, Ι.
Επιβλέπων:
Θεοδωροπούλου-Δένδια, Βιργινία
Θέματα:
Τραπεζικά δάνεια -- Δίκαιο και νομοθεσία Bank loans -- Law and legislation Προστασία καταναλωτή -- Δίκαιο και νομοθεσία -- Ελλάδα Consumer protection -- Law and legislation -- Greece
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η πλειοψηφία των σύγχρονων νομοθεσιών λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου των υπερχρεωμένων καταναλωτών, είτε στοχεύοντας στην πρόσκαιρη άμβλυνση του προβλήματος είτε προβλέποντας τη δυνατότητα πτώχευσης του καταναλωτή. Στην χώρα μας οι πρόσφατες δυσμενείς κοινωνικο-οικονομικές συγκυρίες, οι οποίες οδήγησαν σε κατάσταση ένδειας μεγάλα στρώματα του πληθυσμού, ανάγκασαν τον Έλληνα νομοθέτη να αναθεωρήσει τις παραδοσιακές αντιλήψεις για το πτωχευτικό δίκαιο, το οποίο περιορίζεται κατά βάση στους εμπόρους. Η παύση των πληρωμών λόγω οικονομικού αδιεξόδου καλύπτει σήμερα ένα ευρύτερο φάσμα ιδιωτών και πέρα από τον εμπορικό κόσμο, οι οποίοι έχουν αποκοπεί από κάθε δυνατότητα συμμετοχής στην οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου. Η ρύθμιση των οφειλών των προσώπων αυτών - μη εμπόρων - με σκοπό την απαλλαγή τους από αυτές και την ανάκτηση της οικονομικής τους δραστηριότητας επιχειρήθηκε με το Ν. 3869/2010 «Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις». Με το Ν. 386/2010 καθιερώθηκε ουσιαστικά και στη χώρα μας η δυνατότητα του φυσικού προσώπου ν’ απαλλάσσεται από τα χρέη του («πτώχευση του ιδιώτη»), όταν δεν υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία για την ικανοποίηση των δανειστών και δεν επαρκούν προς τούτο ούτε τα τρέχοντα και προσδοκώμενα εισοδήματά του. Σ’ αυτό το πλαίσιο η ρύθμιση των χρεών και η απαλλαγή απ’ αυτά, εφόσον ο οφειλέτης εξαντλήσει για ορισμένο χρονικό διάστημα τις δυνατότητες εξυπηρέτησης των χρεών του, προβάλλουν ως ένα σημαντικό εργαλείο στην αντιμετώπιση του θεμελιακού αυτού προβλήματος για τη συνοχή της κοινωνίας μας. Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η προσέγγιση του Ν. 3869/2010, κατόπιν των διαδοχικών τροποποιήσεών του, ως μια νέα μορφή Σεισάχθειας. Προηγείται, λοιπόν, στο Κεφάλαιο Α’ μια ιστορική αναδρομή της θέσπισης της Σεισάχθειας, με μια σύντομη παρουσίαση των κοινωνικών συνθηκών που οδήγησαν στην ανάθεση της εξουσίας στον Σόλωνα, το εν γένει νομοθετικό του έργο και κατά κύριο λόγο την εισαγωγή του περίφημου μέτρου της κατάργησης των χρεών. Στο αυτό Κεφάλαιο ακολουθεί η περιγραφή των λόγων που οδήγησαν στην εισαγωγή του Ν. 3869/2010 στην ελληνική έννομη, καθώς και των επιδιωκόμενων στόχων. Ειδικότερη αναφορά γίνεται στην νομοθετική διαδικασία, αλλά και στην επίδραση αλλοδαπών δικαίων και συγκεκριμένα των Η.Π.Α. και της Γερμανίας, ενώ απαραίτητη κρίθηκε η συνοπτική παρουσίαση των σταδίων της προβλεπόμενης διαδικασίας. Στο Κεφάλαιο Β’ παρουσιάζονται οι διαδοχικές τροποποιήσεις του υπό εξέταση νόμου με τους Ν. 3996/2011, Ν. 4019/2011 και Ν. 4161/2013, ενώ ακολουθεί μια παρουσίαση του υποκειμενικού και αντικειμενικού πεδίου εφαρμογής του Ν. 3869/2010 και των ειδικών ρυθμίσεων αναφορικά με τους εγγυητές και συνοφειλέτες. Η ανάλυση των τριών τρόπων δικαστικής ρύθμισης των χρεών των υπερχρεωμένων οφειλετών, ήτοι της ρύθμισης μηνιαίων καταβολών, της ρευστοποίησης περιουσίας και της εξαίρεσης από την εκποίηση της κύριας κατοικίας του οφειλέτη, πραγματοποιείται στο Κεφάλαιο Γ’. Ιδιαίτερη αναφορά σε καθένα από τους ανωτέρω τρόπους γίνεται όσον αφορά την περίπτωση ορισμού μηδενικών καταβολών, με την παράθεση σχετικών νομολογιακών παραδειγμάτων. Τέλος, στο Κεφάλαιο Δ’ επιχειρείται μια ανάλυση της μέχρι σήμερα εφαρμογής του Ν. 3869/2010, βάσει στατιστικών στοιχείων, καθώς και η αντιπαραβολή του συγκεκριμένου νόμου με το θεσμό της Σεισάχθειας. Παρατίθενται δε και πρόσφατες νομολογιακές αλλά και τρέχουσες εξελίξεις, καθώς και προτάσεις, κατά τη γνώμη της γράφουσας, περαιτέρω βελτίωσης του Ν. 3869/2010.
Abstract:
The majority of contemporary legislations take measures to address the problem of indebted consumers, either by aiming to temporarily alleviate the problem or by providing the possibility of bankruptcy to the consumer. In our country the recent adverse socio-economic conditions, which led to a state of impoverishment large sections of the population, forced the Greek legislator to revise the traditional concepts of the insolvency law, which is mainly limited to merchants. The cessation of payments due to economic deadlock currently covers a wider range of individuals beyond the commercial world, who have been cut off from any possibility of participation in the economic and social life. The regulation of debts of such persons – non-traders – aiming at the discharge from these debts and the recovery of their economic activity has been undertaken by Law 3869/2010 "Regulation of debts of indebted individuals and other provisions". Law 3869/2010 has substantially established the ability of individuals in our country to be relieved of their debts ("bankruptcy of individuals"), where there are no assets to satisfy creditors and neither their current nor their expected income is sufficient. In this context, the regulation of debts and the discharge from them, provided that the debtor uses up for some time the possibilities of debt servicing, has emerged as an important tool to deal with the fundamental problem of cohesion of our society. The aim of this thesis is to approach Law 3869/2010, as subsequently amended, as a new form of Seisachtheia. So in Chapter I a historical retrospection of the adoption of Seisachtheia precedes a brief presentation of the social conditions that led to the delegation of power to Solon, his overall legislative work and mainly the introduction of the renowned ordinance of abolishing debts. In the same Chapter a description of the reasons leading to the introduction of Law 3869/2010 follows, as well as the objectives pursued. Specific reference to the legislative process is made, but also to the effects of foreign laws, namely the US and Germany, while it was considered necessary that the steps of the proposed procedure be summarized. Chapter II presents the successive modifications of the concerned law by Laws 3996/2011, 4019/2011 and 4161/2013, followed by a presentation of the subjective and objective scope of application of Law 3869/2010 and special arrangements regarding guarantors and co-debtors. Chapter III analyses the three methods of judicial settlement of debts of indebted debtors, namely the regulation of monthly payments, the liquidation of property and the exemption from the liquidation of the debtor's principal residence. Particular reference to each of the above methods is made with regard to cases defining zero payments by appending relevant case law examples. Finally, in Chapter IV an analysis of the application of Law 3869/2010 to date is attempted, based on statistical data and the comparison of the above mentioned law with the ordinance of Seisachtheia. In conclusion recent case law studies and current developments are cited, as well as suggestions of improvement of Law 3869/2010.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γενικό Τμήμα Δικαίου, ΠΜΣ "Δίκαιο και Ευρωπαϊκή Ενοποίηση", κατεύθυνση Ιδιωτικό Δίκαιο, 2014
