Διαπολιτισμικά μουσικά εκπαιδευτικά προγράμματα: θεωρία και πράξη. Μελέτη της περίπτωσης των Ρομά μαθητών στη Δυτική Αττική
Τίτλος:
Intercultural music education programs in theory and in practice: case study of the Roma children in Western Attica
Κύρια Υπευθυνότητα:
Γκιουλέκα, Ακριβή Γ.
Επιβλέπων:
Τσοκανή, Χαρίκλεια
Θέματα:
Keywords:
Ρομά, διαπολιτισμική μουσική εκπαίδευση, μουσικός πολιτισμός, Πρωτοβάθμια εκπαίδευση Roma, intercultural music education, music culture, Primary education
Ημερομηνία Έκδοσης:
2014
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η ομαλή ένταξη των Ρομά στην τυπική εκπαίδευση αποτέλεσε επί μακρόν πεδίο θεσμικού και επιστημονικού προβληματισμού παγκοσμίως. Η πολιτισμική ανομοιογένεια που παρουσιάζουν οι Ρομά ανά τον κόσμο, καθώς και η περιθωριοποίησή τους από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο είναι παράγοντες που συμβάλλουν στην μερική ή ολική αποτυχία των όποιων θεσμικών μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στην επιτυχή σχολική φοίτηση των νεαρών Ρομά. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση της δυνατότητας εφαρμογής διαπολιτισμικών μουσικών προγραμμάτων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και κυρίως σε μαθητικούς πληθυσμούς Ρομά. Γι’ αυτό, κύριο πεδίο της έρευνας αποτέλεσε ο μαθητικός πληθυσμός στην περιοχή της Δυτικής Αττικής, όπου οι Ρομά μαθητές υπερέχουν αριθμητικά έναντι εκείνων που προέρχονται από τις υπόλοιπες εθνοτικές και πολιτισμικές ομάδες που συστήνουν την ελληνική κοινωνία. Η εθνογραφική μελέτη στο θεωρητικό μέρος της εργασίας καταδεικνύει αφενός την ιδιαίτερη πολιτισμική ταυτότητα των Ρομά και τους κοινωνικούς και ιστορικούς παράγοντες που οδηγούν σε αυτή, και αφετέρου την ουσιαστική θέση που κατέχει η μουσική πράξη στο ευρύτερο πολιτισμικό τους πλαίσιο. Οι αρχές της πολυπολιτισμικότητας και της διαπολιτισμικότητας και οι εκπαιδευτικές πρακτικές στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής μουσικής εκπαίδευσης μας παρείχαν το θεωρητικό υπόβαθρο για να ερμηνεύσουμε τα αποτελέσματα της εμπειρικής έρευνας στο χώρο του σχολείου και να διατυπώσουμε συγκεκριμένες προτάσεις όσον αφορά στο πρόβλημα της σχολικής φοίτησης των Ρομά μαθητών στη χώρα μας. Οι Ρομά μαθητές επέδειξαν ιδιαίτερες μουσικές ικανότητες και τις αξιοποίησαν στην σχολική καθημερινότητα για να ικανοποιήσουν τις βαθύτερες συναισθηματικές ή κοινωνικές τους ανάγκες, όπως ήταν για παράδειγμα να επιτύχουν το αίσθημα της ασφάλειας ή της επικοινωνίας στο ανοικείο προς αυτούς ελληνικό σχολικό περιβάλλον. Επιπλέον, μέσω των μουσικών τους πρακτικών οι μαθητές μετέφεραν ασυνείδητα στο χώρο του σχολείου τις πρακτικές του οικογενειακού και του ευρύτερου κοινωνικού τους περιβάλλοντος, και γι’ αυτό βίωναν την απόρριψη τους από την ευρύτερη σχολική κοινότητα. Ωστόσο, θεωρούμε πως για να είναι επιτυχής η εφαρμογή της μουσικής διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι απαραίτητο να επανεξεταστούν και αντιμετωπισθούν προηγουμένως οι αδυναμίες που τη χαρακτηρίζουν.
Abstract:
The smooth integration of Roma in formal education has been for long an area of institutional and scientific concern. The cultural diversity presented by Roma around the world, and their marginalization from the wider community are factors that contribute to the partial or total failure of any institutional reforms aimed at successful schooling of young Roma. The purpose of this study is to investigate the applicability of intercultural musical programs in primary education, especially in the case of Roma student popylation. For this reason, the main field of research was the student population in West Attica, where Roma pupils prevail numerically over those from other ethnic and cultural groups that constitute the greek society. The ethnographic study of the theoretical part of this study demonstrates both the specific cultural identity of the Roma and their social and historical factors that lead to this and also the importance of music practice in their wider cultural context. The principles of multiculturalism and interculturalism along with the training practices of intercultural music education provide to us the theoretical background in order to interpret the results of empirical research in the school and to make firm recommendations regarding the problem of the education of Roma students in our country. Roma pupils showed special musical abilities and utilized them into the unfamiliar for them school environment everyday to meet their deepest emotional or social needs, as was for example to achieve a sense of security or to communicate. Moreover, through their musical practices students unconsciously transferred within those school practices their family and wider social environment and thereat experienced rejection from the wider school community. However, we believe that for a successful implementation of multicultural music education in Greek educational system it is necessary beforehand to review and address the weaknesses that characterize it.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, ΠΜΣ "Πολιτιστική Διαχείριση", 2014
