Ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και χρηματοπιστωτικό σύστημα
Τίτλος:
Money laundering and financial system
Κύρια Υπευθυνότητα:
Παπαχρήστος, Ιωάννης Π.
Επιβλέπων:
Παπανεοφύτου, Αγάπιος Αν.
Θέματα:
Χρηματοπιστωτικές κρίσεις -- Ελλάδα -- Ιστορία -- 21ος αιώνας Financial crises -- Greece -- History --21st century Ξέπλυμα χρήματος -- Ελλάδα Money laundering -- Greece
Keywords:
Νομιμοποίηση εσόδων-παράνομες δραστηριότητες Legalization of incomes-illegal activities
Ημερομηνία Έκδοσης:
2013
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Ένα από τα μείζονα προβλήματα που ταλανίζουν την οικονομία συνιστά ή νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες φαινόμενο που εξελίσσεται ραγδαία κατά τις τελευταίες δεκαετίες και τείνει να θέσει εν αμφιβόλω την παγκόσμια χρηματοοικονομική σταθερότητα. Το μέγεθος και η έκταση δραστηριοτήτων νομιμοποίησης εσόδων αποφέρει στο οργανωμένο έγκλημα τεράστια έσοδα ενώ συνδέεται άρρηκτα με τις εξελίξεις των σύγχρονων μεταβιομηχανικών κοινωνιών. Η απελευθέρωση των διασυνοριακών κινήσεων κεφαλαίων καθώς και η εντυπωσιακή χαλάρωση των κανονιστικών ρυθμίσεων που αφορούν τις επενδύσεις στον τραπεζικό χώρο και στην παροχή ασφαλιστικών υπηρεσιών συνιστούν βασικούς παράγοντες που συνέβαλαν καταλυτικά στην εξάπλωση των φαινομένων «ξεπλύματος βρόμικου χρήματος» σε παγκόσμια κλίμακα. Οι εγκληματικές οργανώσεις, διακινώντας τεράστια χρηματικά ποσά, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο εντοπισμού από τις διωκτικές αρχές κατά τη διεκπεραίωση των αναγκαίων οικονομικών συναλλαγών τους. Η επιτυχής διεκπεραίωση του ξεπλύματος, ωστόσο, τους επιτρέπει να διατηρήσουν τον έλεγχο των παρανόμως κτηθέντων εσόδων και τελικά να προσδώσουν έναν μανδύα νομιμότητας στην πηγή προέλευσής τους, αποκρύπτοντας το ίχνος οιουδήποτε ενοχοποιητικού στοιχείου. Κατεξοχήν γνώριμη τακτική τους για να επιτύχουν αυτό το στόχο είναι η χρησιμοποίηση πιστωτικών ιδρυμάτων, ασφαλιστικών επιχειρήσεων, κεφαλαιαγορών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος εν γένει. Πράγματι, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί εν όψει του αυξανόμενου ανταγωνισμού, των συνεχώς αναπτυσσόμενων τεχνολογιών και της απόλυτης εχεμύθειας που προσφέρουν, αποτελούν το πλέον προσφιλές μέσο για νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Τα πιστωτικά ιδρύματα, ιδιαίτερα έχουν καταστεί το επίκεντρο των μεθόδων ξεπλύματος χρήματος, μια εξέλιξη που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη φήμη τους και μάλιστα προερχόμενους από τις δραστηριότητες κάποιων πελατών τους. Η απαξία δε τέτοιων απειλών για τα πιστωτικά ιδρύματα είναι πρόδηλη, αφού το αντικείμενο τους εξαρτάται απόλυτα από τη διατήρηση της φήμης περί φερεγγυότητας, ακεραιότητας και συνέπειάς τους. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας συνιστά, ακριβώς, η σύνδεση του χρηματοπιστωτικού συστήματος με το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος καθώς και οι ενέργειες που έχουν γίνει για την πάταξη ή έστω τον περιορισμό τέτοιου είδους φαινομένων. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται η έννοια του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, το προστατευόμενο έννομο αγαθό που ο νομοθέτης θέλησε να διαφυλάξει με τη θέσπιση των διατάξεων για τη νομιμοποίηση εσόδων, ενώ περιγράφονται και τα τρία διεθνώς αποδεκτά στάδια του ξεπλύματος. Στο δεύτερο κεφάλαιο εκτίθενται οι λόγοι που καθιστούν τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς ευεπίφορους στη νομιμοποίηση εσόδων και αναλύονται εκτενώς οι κυριότερες μέθοδοι τις οποίες μετέρχονται οι δράστες για την πρόσδοση νομιμοφάνειας στα έσοδά τους. Ακολουθεί η παράθεση των πρωτοβουλιών που ελήφθησαν σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση και καταστολή του φαινομένου (τρίτο κεφάλαιο) καθώς και τα μέτρα που έλαβε ο Ευρωπαίος νομοθέτης επηρεαζόμενος και συμμορφούμενος με τα διεθνή πρότυπα (τέταρτο κεφάλαιο). Στο πέμπτο κεφάλαιο αποτυπώνεται το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο στη χώρα μας, όπως αυτό διαμορφώθηκε από την ψήφιση του πρώτου νόμου για το ξέπλυμα το 1995 μέχρι τον ισχύοντα ν.3691/2008 και αναλύονται οι τροποποιήσεις που αυτός επέφερε σε σχέση με τα προγενέστερα νομοθετήματα. Έπειτα, περιγράφονται οι νέες αυξημένες υποχρεώσεις των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, όπως αυτές προκύπτουν αφενός από το ν.3691/2008, αφετέρου από τις Πράξεις του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος που αποσκοπούν στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διασφάλιση της αξιοπιστίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και στη θέσπιση αυστηρότατων μέτρων ασφαλείας κατά τη διενέργεια συναλλαγών και πάσης φύσεως δραστηριοτήτων. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο εξετάζονται ενδελεχώς οι αρμοδιότητες της Αρχής καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη δυνατότητά της να δεσμεύσει λογαριασμούς στους οποίους έχει διαπιστωθεί ότι βρίσκονται περιουσιακά στοιχεία που προέρχονται από εγκληματική δραστηριότητα και στη δυνατότητα συνεργασίας της με άλλους φορείς για αποτελεσματικότερη καταστολή των φαινομένων νομιμοποιήσεως εσόδων.
Abstract:
One of the major issues that affect economy is the legalization of incomes derived from criminal activities (money laundering), a phenomenon that develops rapidly through the last decades and tends to bring into question the worldwide financial stability. The size and extent of money laundering activities brings to the organized crime huge profit while it is inextricably linked to the development of the modern postindustrial societies. The liberation of cross-border capital movements and also the impressive slackness of regulative arrangements that concern the investments in the banking area and the rendering of insurance services consist basic factors that contributed greatly to the spread of the “money laundering” phenomenon in a worldwide scale. Criminal organizations, moving huge amount of money, confront the risk of being located from the prosecuting authorities during the processing of their necessary economic transactions. The successful processing of money laundering, though, allows them to maintain control of the illegally possessed incomes and finally to give a cloak of legality to the source of their origin, concealing the trace of any incriminating clue. An eminently familiar tactic to achieve this goal is the use of credit institutions, insurance corporations, capital markets and the financial system in general. Indeed, the finacial organizations in consideration of the growing competition, of the constantly developing technologies and of the absolute discretion they offer, constitute the most friendly way for the legalization of incomes through criminal activities. The credit institutions, in particular have been the center of money laundering methods, a development that holds serious risks for their reputation, originating from the activities of some of their clients. The discredit of those threats for the credit institutions is noteworthy, since their subject depends entirely from the preservation of the reputation of solvency, integrity and consistency. Object of the present study is, exactly, the connection of the financial system to money laundering as well as the measures taken for the fight or at least the constraint of such actions. At the first chapter is described the concept of money laundering, the legally protected good that the legislator wanted to preserve with the adoption of the provisions for the legalization of incomes, while are described the three internationally accepted stages of money laundering. At the second chapter are exposed the reasons that make the financial organizations tending to money laundering and are thoroughly presented the main methods which the perpetrators utilize for the legalization of their incomes. Next is the apposition of the initiatives taken in international level for the control and repression of the phenomenon (chapter three) as well as the measures taken by the European legislator affected and conforming with the international standards (chapter four). At chapter five is imprinted the current legislative context in our country, as it is formed after the voting of the first law for money laundering at 1995 until the current law 3691/2008 and are analyzed the alterations that it brought in comparison to the previews laws. Afterwards, are described the new increased obligations of the financial organizations, as they arise one hand from the law 3691/2008, on the other hand from the Αcts of the Αdministrator of Βank of Greece that aim at the greatest securing of the credibility of the financial system and at the adoption of severe safety measures during the transactions and all types of activities. Finally, at chapter seven are thoroughly examined the responsibilities of the Authority of Combat against Legalization of Incomes from Criminal Activities (FUI), emphasizing on its ability to bind accounts in which has been certified that are possessions that come from criminal activities and on its ability of collaboration with other bodies for more effective repression of money laundering cases.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γενικό Τμήμα Δικαίου, ΠΜΣ "Δίκαιο και Ευρωπαϊκή Ενοποίηση", κατεύθυνση Ποινικό Δίκαιο και Θεωρία του Δικαίου, 2013
