Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Οι γυναίκες έχουν απασχολήσει εδώ και αρκετά χρόνια πλήθος κοινωνιολόγων και ιστορικών. Εξειδικευμένοι ερευνητές επικεντρώθηκαν στη θέση και το ρόλο των γυναικών στην κοινωνία με στόχο να εξηγήσουν, να δικαιολογήσουν ή να καταπολεμήσουν την κατώτερη θέση που κατείχε πάντα το «δεύτερο φύλο» στην πορεία της ανθρωπότητας. Το ενδιαφέρον των ιστορικών ερευνών εστιάστηκε, σε μεγάλο βαθμό, στην Αθήνα της κλασικής εποχής για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος είναι το πλήθος των πηγών που διαθέτουμε για την πόλη της Αθήνας την εποχή αυτή και ο δεύτερος λόγος είναι η σπουδαιότητα των ιστορικών και πολιτικών φαινομένων που συντελέστηκαν τότε. Μοιάζει παράδοξο το γεγονός ότι η κατάσταση των γυναικών επιδεινώνεται τώρα, σε μια εποχή που επισφραγίζεται από πολιτικά, ιστορικά και πολιτιστικά επιτεύγματα, όσο ποτέ άλλοτε. Οι γυναίκες της Αθήνας δεν ήταν ποτέ τόσο περιορισμένες όσο στη διάρκεια της κλασικής εποχής και αυτό στο πλαίσιο ενός πολιτικού καθεστώτος, όπου τα όρια της δράσης και της ελεύθερης συμμετοχής των πολιτών στις υποθέσεις της πολιτείας δεν ξεπεράστηκαν ποτέ έκτοτε στην παγκόσμια ιστορία. Το δίκαιο της εποχής περιλάμβανε διατάξεις που τόνιζαν τη μειονεκτική θέση των γυναικών και τη συνεχή υποταγή τους σε έναν άντρα που πριν από το γάμο τους ήταν ο πατέρας τους, κατόπιν ο σύζυγός τους και, σε περίπτωση έλλειψης τόσο του ενός όσο και του άλλου, ο κηδεμόνας τους. Οι κανόνες συμπεριφοράς που η πόλις επέβαλλε στις γυναίκες ήταν αυστηρότατοι, καθώς τις έθετε στο περιθώριο και τις στερούσε από κάθε σχεδόν ελευθερία, τοποθετώντας τες κοινωνικά πολύ κατώτερα από τους άντρες. Υπήρξαν, ωστόσο, γυναίκες φιλολογούσες που κατάφεραν, σε πείσμα μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας, να αφήσουν το στίγμα τους στο πέρασμα των αιώνων, όπως η Σαπφώ και άλλες ποιήτριες, καθώς και σπουδαίες εταίρες, το όνομα των οποίων συνδέθηκε αναπόσπαστα με την ιστορία της αρχαίας Αθήνας.
Abstract:
Women have concerned numerous historians and sociologists over recent years. Specialized researchers have concentrated on the position and role of women in society in an attempt to explain, justify or contest the inferior position that the «second sex» always held in the history of humankind. The interest of much historical research has focused to a great extent on Classical Athens for two main reasons. The first relates to the plethora of sources available describing the city of Athens during this era and the second is the significance of the historical and political events that took place. It seems contradictory that the situation of women should have deteriorated at a time of unprecedented political, historical and cultural achievements. The women of Athens had never before experienced such confinement as during the Classical era despite the fact that it was a time of exceptional and subsequently unparalleled participation and action by citizens in the affairs of the state. The era's legislation included provisos that emphasized women's inferior position and their constant submission to a man; before marriage this was their father, then their husband and in cases of lack of either, a guardian. The behaviour codes imposed on women by the polis were very strict; they marginalized women and deprived them of almost all freedoms by placing them on a much lower social level than men. In spite of the male-dominated society in which they lived some literary women such as Sappho, other important poetesses and several celebrated courtesans managed to leave their mark on history and connect their names forever with the history of ancient Athens.
