Το δικαίωμα στο νερό και η σημασία των πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ως προϋπόθεση για τη διασφάλισή του
Κύρια Υπευθυνότητα:
Μανιώτης, Στυλιανός
Επιβλέπων:
Καραγεώργου, Βίκυ
Θέματα:
Νερό Υδάτινοι πόροι Κλιματικές αλλαγές Water Water resources Climate change
Ημερομηνία Έκδοσης:
2012
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το δικαίωμα στο νερό, που αποτελεί το βασικό περιεχόμενο της ερευνητικής μας προσπάθειας έχει αναγνωριστεί μέσα από διεθνή κείμενα όπως είναι και η Διακήρυξη του Ρίο για το περιβάλλον και την ανάπτυξη αλλά και η Σύμβαση του Άρχους. Δύναται δε να έχει και το χαρακτηρισμό του διαδικαστικού δικαιώματος καθώς περιλαμβάνει μέσα του: 1) το δικαίωμα πληροφόρησης, 2) το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη των αποφάσεων και 3) το δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Σημαντικό στοιχείο στην εργασία μας σχετικά με την εξάντληση των υδάτων είναι και η ερημοποίηση (desertification), δηλαδή η συνεχής απομείωση και εις βάθος αλλοίωση του εδάφους γεγονός που οδηγεί σε μια σοβαρή πτώση τόσο της γονιμότητας όσο και της παραγωγικότητάς του. Τρία είναι τα βασικά στοιχεία του φαινομένου: α) το μετεωρολογικό, β) το οικολογικό και γ) το ανθρωπιστικό . Τα αποτελέσματα της ερημοποίησης είναι σε μεγάλο βαθμό μη αναστρέψιμα και αυτή είναι η διαφορά από την ξηρασία (drought). Στην εργασία αναφερόμαστε και στη λειψυδρία ήτοι στις περιπτώσεις όπου η διαθεσιμότητα νερού σε μια χώρα ή σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό διαμέρισμα αυτής είναι κάτω από 1700 m3/άτομο/έτος. Σε αυτή την περίπτωση η έλλειψη νερού είναι εμφανής και συχνή. Κάτω από 1000 m3/άτομο/έτος θεωρείται ανασταλτικός παράγοντας για την οικονομική ανάπτυξη και τη δημόσια υγεία. Τέλος κάτω από 500m3/άτομο/έτος βρισκόμαστε σε οριακά επίπεδα επιβίωσης .Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προσπαθούν μέσω ψηφισμάτων να διευκολύνουν την πρόσβαση στο νερό σε πληθυσμούς χωρίς πρόσβαση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) επίσης κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση με την έκδοση της Πράσινης Βίβλου στις 29.06.2007. Σημαντική έκθεση εξέδωσε στις 17.03.2009 και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) . Σχετικές είναι και οι δηλώσεις της πρώην Ελληνίδας Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Τίνας Μπιρμπίλη, στη Βουδαπέστη, στις 25/26.03.2011 στο άτυπο Συμβούλιο Περιβάλλοντος. Σε αυτές είπε συγκεκριμένα ότι: «….κεντρικό σημείο αναφοράς είναι το προγραμματισμένο για το 2012 σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προστασία των υδατικών πόρων. Η επέκταση του πρωτοκόλλου του Κιότο…πέραν του 2012 θα λειτουργήσει ως εγγύηση για τα αναπτυσσόμενα κράτη ότι τα αναπτυγμένα θα τα βοηθήσουν προκειμένου να βρουν τρόπους να προσυπογράψουν μια παγκόσμια νομικά δεσμευτική συμφωνία» .Η αλλαγή του κλίματος του πλανήτη αποκλείει όλο και περισσότερους ανθρώπους από την πρόσβαση στο νερό και δη τα φτωχότερα νοικοκυριά . Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων διαχείρισης υδατικών πόρων έχουν θεσπιστεί σημαντικά νομοθετικά εργαλεία, όπως η Οδηγία 2000/60 που δίνει προτεραιότητα στο πόσιμο νερό, καθιερώνει την αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" και ενθαρρύνει όλους τους πολίτες να συμμετέχουν στην προστασία και διαχείριση των υδάτων. Στην Ελλάδα ενσωματώθηκε η οδηγία πλαίσιο με το νόμο 3199/2003 . Ο νόμος αυτός χαρακτηρίζεται από βασικές ελλείψεις ως προς το περιεχόμενο και ασάφειες ως προς την εφαρμογή του. Δυστυχώς η Ελλάδα ενσωμάτωσε την εν λόγω οδηγία χωρίς να συμπεριλάβει στη σχετική νομοθεσία βασικές αρχές της για το νερό, σημάδι ότι δεν ακολουθεί μια ενιαία και αποτελεσματική πολιτική στον τομέα αυτό παρά το ότι είναι πλούσια σε νερό μεσογειακή χώρα με ετήσια βροχόπτωση 700mm/χρόνο . Η εμπορευματοποίηση του νερού (σήμερα θεωρείται η τρίτη καλύτερη επένδυση μετά το πετρέλαιο και το ρεύμα) ενέχει το εφιαλτικό σενάριο στο μέλλον μόνο οι πλούσιοι να μπορούν να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη πρόσβασή τους σε πηγές νερού. Για αυτό και είναι απαραίτητη η προστασία του προκειμένου να είναι προσβάσιμο από όλους τους ανθρώπους .
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη, 2012
