Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση: ουτοπία ή ρεαλιστικό σχέδιο;
Τίτλος:
European Defense Union: utopia or realistic project?
Κύρια Υπευθυνότητα:
Χατζούδης, Αναστάσιος Β.
Επιβλέπων:
Κοππά, Μαριλένα
Θέματα:
Keywords:
Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση, Κοινή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας, Ευρωστρατός, Ευρωπαϊκό Ανώτατο Στρατηγείο, BREXIT, Διεθνής Ασφάλεια, Ευρωεκλογές European Defense Union, Common Defense and Security Policy, Eurostat, European HQ, BREXIT, International Security, European Elections
Ημερομηνία Έκδοσης:
2019
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία συντάχθηκε με σκοπό τη μελέτη της πορείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) προς την ολοκλήρωση του πιο βασικού πυλώνα, αυτόν της εξωτερικής πολιτικής που περιλαμβάνει την Κοινή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας, απαντώντας στο κρίσιμο ερώτημα της εφεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) από την ΕΕ, τον ρόλο του ΝΑΤΟ στη συλλογική άμυνα της Ευρώπης και τις απόψεις των Κρατών – Μελών (κ-μ) όσον αφορά στις αντιλαμβανόμενες προκλήσεις ως απειλές, αλλά και τον ρόλο της ΕΕ ως βασικού δρώντα στη Διεθνή Κοινότητα.Η θεμελίωση του υπό ανάπτυξη θέματος αποτέλεσε προέκταση της βιβλιογραφικής και αρθρογραφικής έρευνας, καθώς και των δηλώσεων ευρωπαίων αξιωματούχων σχετικά με τις μελλοντικές προοπτικές της ΕΕ, δίνοντας το στίγμα τους στην αναγκαιότητα ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης η οποία θα επιτευχθεί με την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης.Μετά την εισαγωγή, όπου αναφέρεται ο σκοπός της μελέτης αλλά και οι αναγκαίες προϋποθέσεις, ακολουθεί η ανάπτυξη των κεφαλαίων. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η ιστορική ανασκόπηση της ανάπτυξης της ΕΕ με βαρύτητα στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας, καθώς και η προσπάθεια ανάλυσης του φαινομένου της ΕΕ από τις διάφορες θεωρίες διεθνών σχέσεων. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται το στρατηγικό περιβάλλον, καθώς και οι σύγχρονες απειλές και προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφαλείας παρουσιάζεται σε ξεχωριστό κεφάλαιο, το τρίτο και ακολουθούν οι αναπτύξεις των δυνατοτήτων της ΕΕ στη σημερινή πραγματικότητα και της μελλοντικής προοπτικής της ΕΕ στα τέταρτο και πέμπτο κεφάλαια αντίστοιχα, καταλήγοντας στα συμπεράσματα που εξήχθησαν από τη μελέτη καθώς και στην αξιολόγηση αυτών.Το σημερινό διεθνές περιβάλλον χαρακτηρίζεται αναμφίβολα από ρευστότητα και αβεβαιότητα, με την επανεμφάνιση δυνάμεων ή την ανάδειξη νέων, οι οποίες επιθυμούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη γεωπολιτική τάξη πραγμάτων. Σε αυτό το περίπλοκο περιβάλλον, με την ασφάλεια να απειλείται ακόμα και στο εσωτερικό των κ-μ, καλείται η ΕΕ να ασκήσει την εξωτερική της πολιτική και να βρει το ρόλο που της αρμόζει ως παγκόσμιου παίκτη στη διεθνή σκακιέρα. Δυστυχώς, η ίδια η ΕΕ ακόμα δεν έχει καταλήξει στο αν θα πρέπει να αποτελέσει μελλοντικά ανεξάρτητο δρώντα στο διεθνές περιβάλλον.Στη Συνθήκη της Λισαβόνας (2009), αν και εμπεριέχεται η δημιουργία μιας κοινής αμυντικής πολιτικής της ΕΕ, παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για «συλλογική άμυνα». Σύμφωνα με τη Συνθήκη, παρέχεται στην ΕΕ η επιχειρησιακή δυνατότητα, στη βάση στρατιωτικών και μη μέσων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αποστολές εκτός της ΕΕ για τη διατήρηση της ειρήνης, την πρόληψη των συγκρούσεων και την ενίσχυση της διεθνούς ασφαλείας σύμφωνα με τις αρχές του ΟΗΕ.Για να ισχυροποιηθεί όμως ο ρόλος της ΕΕ στη διεθνή σκηνή ως βασικού δρώντα, απαιτείται να εμπνέει αξιοπιστία και να διαθέτει δυνατή και ενιαία φωνή. Αυτό συνεπάγεται ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και πολιτική βούληση για αποτελεσματική χρήση τους όποτε, όπου και όταν χρειασθεί. Στο σημερινό διεθνές περιβάλλον αστάθειας και προκλήσεων, η «ήπια ισχύ», που ως τώρα ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της ΕΕ, δεν αρκεί. Η απουσία ενός κοινού ευρωστρατού είναι πλέον εμφανής.
Abstract:
This thesis was designed to study the path of the European Union (EU) towards the completion of the most basic pillar of foreign policy, including the Common Defense and Security Policy, in response to the crucial question of the European Defense Union's resilience, having regard to the impact of the United Kingdom's (UK) exit from the EU, NATO's role in Europe's collective defense and Member States' (MS) views on the perceived challenges as threats, but also the role of the EU as a key player in the International Community.The foundation of the subject under development was an extension of the bibliographic and article research, as well as statements by European officials on the future prospects of the EU, highlighting the need for European integration to be achieved by the implementation of the European Defense Union.After the introduction, which describes the purpose of the study and the necessary prerequisites, capital development follows. The first chapter presents the historical overview of EU development with a focus on defense and security, as well as the attempt to analyze the EU phenomenon from various theories of international relations. The second chapter presents the strategic environment, as well as the current threats and challenges facing the Union today. The European Security Strategy is presented in a separate chapter, the third, followed by developments in the EU's current reality and future EU prospects in the fourth and fifth chapters respectively, concluding with the conclusions drawn from the study and their evaluation.The current international environment is undoubtedly characterized by fluidity and uncertainty, with the reappearance of forces or the emergence of new ones who wish to play an important role in the geopolitical order of things. In this complex environment, with security threatened even inside the MS, the EU is called upon to exercise its foreign policy and find the role it deserves as a global player on the international chessboard. Unfortunately, the EU itself has not yet come to terms with whether it should be a future independent actor in the international environment.In the Treaty of Lisbon (2009), although the creation of a common EU defense policy is involved, we note that there is no provision for "collective defense". According to the Treaty, the EU has the operational capability, on a military and non-military basis that can be used in non-EU missions to maintain peace, prevent conflict and enhance international security in accordance with the principles of UN.But to strengthen the EU's role on the international stage as a key player, it needs to inspire credibility and have a strong and unified voice. This implies strong armed forces and the political will to use them effectively whenever and wherever needed. In today's international environment of volatility and challenges, 'soft power', which has so far been the main feature of the EU, is not enough. The absence of a common stronghold is now evident.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2019
