Η συνθήκη της Λισαβόνας και οι προβλέψεις για την άμυνα και ασφάλεια: διαφορές από τις συνθήκες της Νίκαιας και του Μάαστριχτ
Τίτλος:
The treaty of Lisbon and the future prospects for the defense and security: differences from the treaties of Nice and Maastricht
Κύρια Υπευθυνότητα:
Καρβουνιάρης, Βασίλειος Γ.
Επιβλέπων:
Λάβδας, Κώστας Α., 1964-
Θέματα:
Keywords:
Συνθήκη της Λισαβόνας, Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΚΠΑΑ, Μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (PESCO), θεσμοί της ΚΠΑΑ Lisbon Treaty, Common Security and Defense Policy (CSDP), decision-making process, Permanent Structured Cooperation (PESCO), CSDP structure - instruments - agencies
Ημερομηνία Έκδοσης:
2019
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική παρουσιάζει μέσω της συνθήκης της Λισαβόνας και τις διαφορές από αυτές της Νίκαιας και του Μάαστριχτ τις εξελίξεις στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας σε ένα θεσμικό, νομικό και πολιτικό πλαίσιο. Μετά τη λήξη του δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου κατέστη σαφής η ανάγκη για ευρωπαϊκές αλλαγές τόσο σε οικονομικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο με στόχο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Με την πάροδο του χρόνου έγινε φανερό ότι η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δεν θα μπορούσε να περιοριστεί αποκλειστικά και μόνον στα πεδία των «χαμηλών πολιτικών», όπως ο τομέας της ενιαίας αγοράς, αλλά το ενοποιητικό εγχείρημα θα έπρεπε να επεκταθεί και στους τομείς των «υψηλών πολιτικών», όπως η εξωτερική πολιτική, η ασφάλεια και η άμυνα.Η ΕΕ άρχισε να συμμετέχει σε πολιτικές ασφάλειας και άμυνας από τις αρχές του 1990, αν και στην αρχή σε μια πιο δοκιμαστική βάση. Με την συνθήκη της Λισαβόνας η Ένωση παρέχει μία διασταλτική ερμηνεία στα καθήκοντα τουΠέτερσμπεργκ ως προς τη χρήση στρατιωτικών και μη στρατιωτικών μέσων παρόλα αυτά όμως ο έντονα διακυβερνητικός χαρακτήρας και οι εν γένει απροθυμία των κρατών μελών προς ανάπτυξη ουσιαστικών στρατιωτικών δυνατοτήτων με την ταυτόχρονη προσήλωση στο ΝΑΤΟ δεν αφήνουν περιθώρια υψηλής επίδοσης στις διεθνείς κρίσεις.Η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) αφορά σε μια μακρά, σταδιακή και επίπονη διαδικασία, ώστε η Ε.Ε. να αποκτήσει μια κοινή αμυντική και γεωπολιτική ταυτότητα στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, ξεπερνώντας τις εθνικιστικές ανασχέσεις που παραδοσιακά συνδέονται με τους τομείς αυτούς. Από τις αρχικές προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεργασίας, μέχρι την μεταρρυθμιστική Συνθήκη της Λισσαβόνας, η προσπάθεια για τη δημιουργία μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας έχει διανύσει σημαντικά βήματα, παραμένοντας, ωστόσο, εντός ενός διακυβερνητικού πλαισίου συνεργασίας. Περιγράφονται οι θεσμικές αλλαγές που επέφερε στη ΚΠΑΑ η Συνθήκη της Λισαβόνας. Επιπλέον αναλύονται οι αρχές, σκοποί και πεδίο δράσης της ΚΠΑΑ και οι μορφές στενότερης συνεργασίας που θεσμοθετήθηκαν.Στα πλαίσια του θέματος γίνεται παρουσίαση των κύριων θεσμών που μετέχουν στην διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΚΠΑΑ, καθώς οι βασικότεροι, δημιουργήθηκαν εκείνη την περίοδο. Επίσης παρουσιάζονται οι προβλέψεις της Συνθήκης της Λισσαβόνας για την ΚΠΑΑ και συγκρίνονται με το προηγούμενο καθεστώς, δηλαδή την συνθήκη της Νίκαιας. Έμφαση δίνεται στην διαδικασία λήψης αποφάσεων και αναλύεται η πολιτική πρακτική της λήψης αποφάσεων στην ΚΠΑΑ. Για το σκοπό αυτό παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι θεσμοί της ΚΠΑΑ και αναλύεται η μεταξύ τους σχέση και η εσωτερική τους λειτουργία.Εξετάζεται αν η εικόνα που περιγράφεται παραπάνω συνιστά ένα βήμα προς την υπερεθνικότητα και ποια υπήρξε η συμβολή της Συνθήκης της Λισσαβόνας σε αυτό. Ανάμεσα στις επιδιώξεις και φιλοδοξίες για ισχυρή στρατιωτική ισχύς και κοινή διπλωματική δράση και στην διαφορετική κουλτούρα αλλά και στις εθνικές προτεραιότητες το χάσμα είναι ακόμη μεγάλο. Θα μπορέσει η Ευρώπη να γίνει ο στρατηγικός παίκτης στο διεθνές πολιτικό σκηνικό, ή μοιραία θα παραμείνει μόνο ένας οικονομικός γίγαντας;
Abstract:
This dissertation presents developments in the Common Security and Defense Policy in an institutional, legal and political context, through the Treaty of Lisbon and the differences between those of Nice and Maastricht.With the end of World War II, there was a need for European change, both economically and politically, with a view to European integration. Over time, it became clear that the process of European integration could not be confined to the fields of "low policies" such as the common market, but should also be extended to areas of "high policies" such as foreign policy, security and defense.The EU has been involved in security and defense policies since the early 1990s, albeit initially on a more test basis. With the Treaty of Lisbon, the Union provides greater flexibility in the use of military and non-military actions but nevertheless the intense intergovernmental character and the general reluctance of Member States to deploy substantial military capabilities while simultaneouslye the dedication to NATO leave no room for action in international crises.The Common Security and Defense Policy (CSDP) is a long and arduous process for the EU to have a common defense and geopolitical identity in the fields of security and defense. Overcoming the nationalistic barriers traditionally associated with these sectors. The common European security and defense policy has made significant steps, but remains within an intergovernmental framework for cooperation. The institutional changes brought about by the CSDP under the Lisbon Treaty are described. In addition, the principles, aims and scope of CSDP and the forms of closer cooperation established are analyzed.The main institutions involved in the CSDP decision-making process are presented, as the most important ones were created at that time. The provisions of the Lisbon Treaty on the CSDP are also presented and compared with the Treaty of Nice. Emphasis is placed on the decision-making process and analyzes the political practice of decision-making in the CSDP. To this end, the most important CSDP institutions are presented and their relationship and internal functioning are analyzed.Between the aspirations and ambitions for strong military power - common diplomatic action - a different culture and national priorities, the gap is still wide. Will Europe become the strategic player on the international political scene, or will it remain just an economic giant? At the dawn of the 21st century the internationalchallenges are forcing the European Union to provide answers to the most important challenge of its history i.e. the prospect of political integration.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2019
