Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας προσελκύει έντονα το ενδιαφέρον των Υπερδυνάμεων, αλλά και των ευρύτερων χωρών της περιοχής λόγω του τεράστιου πλούτου της σε ενεργειακά αποθέματα. Η κυριαρχία στην περιοχή συνεπάγεται και ενεργειακή κυριαρχία σε διεθνές επίπεδο. Δρώντες ,όπως οι ΗΠΑ,η Ρωσία,η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και πολλοί ακόμα διεκδικούν το μερίδιο τους στην περιοχή.Ταυτόχρονα, αναδεικνύεται η σημασία της χάραξης ενεργειακής πολιτικής μέσω των αγωγών. Στην παρούσα εργασία,θα αναλυθούν με σαφήνεια, οι στόχοι και οι πολιτικές τριών μεγάλων ενεργειακών δρώντων της περιοχής, των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να γίνει κατανοητή η σημασία της και η συμβολή της στις ενεργειακές εξελίξεις.Στη συνέχεια,για να γίνει περισσότερο κατανοητή η πολιτική των αγωγών , θα παρατεθεί η ανάλυση της δημιουργίας του διαδριατικού αγωγού TAP και η επιρροή που είχε στις σχέσεις αυτών των χωρών αλλά και στην Ελλάδα. Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος ξεκινά με την ανάλυση των συμφερόντων των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή, καθώς και την παράθεση των στόχων και των επιδιώξεων της στην περιοχή. Αναφέρονται και οι στρατηγικές που έχουν υιοθετηθεί μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στην σχέση και την αντιπαλότητα της χώρας με την Ρωσία στην περιοχή,ενώ αναφέρονται και οι κινήσεις της Αμερικής στο εγγύς μέλλον.Τέλος, γίνεται μια καταγραφή και ανάλυση των ενεργειακών και των περιφερειακών δρώντων της περιοχής, που βρίσκονται υπό την αμερικανική επιρροή. Στη συνέχεια, του πρώτου μέρους, γίνεται αναφορά στη χώρα της Ρωσίας.Αναλύονται οι στόχοι και οι πολιτικές της στην περιοχή ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην ρώσικη εταιρεία φυσικού αερίου, τη Gazprom, η οποία έχει καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις. Επιπροσθέτως, παρουσιάζονται οι Ρωσο-ουκρανικές κρίσεις και αναλύεται το πως επηρέασαν τη ροή των γεγονότων και τη διαμόρφωση των ενεργειακών πολιτικών στην περιοχή.Τέλος, στο κομμάτι της Ρωσίας γίνεται μια μικρή αναφορά στο καθεστώς της Κασπίας και τονίζεται η σπουδαιότητα της περιοχής. Στο τέλος του πρώτου μέρους, αναλύεται και η Ε.Ε. ως παρουσία στην περιοχή. Έπειτα από την παράθεση της σχέσης εξάρτησής της με τη Ρωσία, παρουσιάζονται και οι δικοί της στόχοι και πολιτικές που χρησιμοποιεί στην περιοχή.Αναλύονται οι τρόποι επίτευξης των σκοπών της καθώς και η πολύ σημαντική σχέση που διατηρεί με τον ΟΣΕΠ.Η Ενεργειακή κοινότητα αναφέρεται ,ώστε να αναδειχθεί η σημασία του ενεργειακού τομέα για την χάραξη της πολιτικής της Ένωσης.Τέλος, για να δοθεί έμφαση στην προσοχή που δίνει η Ευρώπη στην προστασία του περιβάλλοντος, χρησιμοποιείται η Ελλάδα για να δοθεί σαφέστερη εικόνα της πράσινης ανάπτυξης που προωθείται στην περιοχή. Εν συνεχεία, στο δεύτερο μέρος της εκπόνησης αυτής της εργασίας,μέσω του αγωγού ΤΑΡ , περιγράφονται οι γεωπολιτικές επιρροές μετά τη δημιουργία του και πως μεταβλήθηκαν οι ισορροπίες. Ακόμη, αναλύεται ο λεγόμενος «Πόλεμος των Αγωγών», στην προσπάθεια επιβολής των Υπερδυνάμεων στην περιοχή. Τέλος, καταδεικνύεται ο πολύ σημαντικός ρόλος της Ελλάδας στην κατασκευή και δημιουργία του αγωγού, ενώ το τελευταίο κομμάτι της εργασίας τονίζει, στα πλαίσια της πολιτικής της Ε.Ε. την προσοχή της Κοινοπραξίας του ΤΑΡ, στα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Abstract:
The world’s Great Powers, as well as the neighbouring countries, are strongly attracted by the Black Sea area due to its high wealth in energy reserves. The area domination automatically entails energy domination at international level. Hence, the United States, Russia, the European Union along with many others actively perform works in the area claiming part of it. At the same time, the importance of tracing their energy policy through pipelines is strongly highlighted. At the present paper, the goals and the tactics of three (3) great energy influencers of the area: the United States, Russia and the European Union will be clearly examined in order to highlight their importance and contribution to the energy developments. Then, in order to understand better the pipeline policy, the analysis of the Trans Adriatic Pipeline (TAP) will be described along with the influence it had, not only on the relations between the abovementioned countries but also on Greece. The paper has two parts. The first part begins with the examination of the benefits enjoyed by the United States in the area, their goals and objectives. On the same note, the tactics used by the United States so far are reported below followed by the rivalry with Russia in the area and the United States’ future plans. Lastly, there will be recording and analysis of the energy and regional influencers of the area closely related to the United States. The first part also provides information on the role of Russia by analysing its goals and tactics in the area while there is special focus on the Russian company of natural gas, Gazprom, which has played a crucial role in the developments. Additionally, the crisis between Russia and Ukraine are presented in order to understand how they have influenced the development of the energy policies in the area. Finally, as far as Russia is concerned, there is some reporting on the status at the Caspian highlighting the importance of the area. Closing the first part, the European Union is presented in terms of its influence in the area. Following the description of its dependence relation with Russia, the EU’s goals and policies related to the area will be presented. It is also interesting to examine the way EU achieves its goals along with the important bond maintained with the Organization of the Black Sea Economic Cooperation (BSEC). The Energy Community is included in this part to highlight the importance of the energy sector to the EU’s policy. To conclude, we need to emphasise on the attention paid to the protection of the environment by the EU using Greece as an example of the green development launched in the area. In the second part of this paper, TAP will be presented in order to describe the geopolitical impact of its building and the way it has changed the dynamics in the area. Additionally, we will analyse the so called “War of Pipelines” to examine the efforts of the Great Powers to prevail in the area. Finally, it is worth mentioning what an important role Greece has played in the building of this pipeline as well as how much attention the consortium focused on the protection of the environment according to the EU policies.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη, 2018
