Η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας με τα μέσα του ποινικού δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η πρόσφατη νομολογία του ΔΕΕ
Τίτλος:
Tackling terrorism through EU criminal law in view of ECJs recent legislation
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ψυχογυιού, Δέσποινα Β.
Επιβλέπων:
Τσόλκα, Όλγα Β.
Θέματα:
Keywords:
Τρομοκρατία, Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιτρομοκρατική πολιτική της ΕΕ, πρόληψη, ασφάλεια, ανθρώπινα δικαιώματα, παραβίαση, κυρώσεις Terrorism, European Union, EU counter-terrorism policy, prevention, security, human rights, violation, sanctions
Ημερομηνία Έκδοσης:
2019
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η τρομοκρατία αποτελεί μία από τις σοβαρότερες προσβολές των αρχών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου πάνω στις οποίες εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν και το φαινόμενο αυτό απασχολεί την Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη από τη δεκαετία του 1970, η τρομοκρατία τοποθετείται στις ύψιστες προτεραιότητες της ευρωπαϊκής πολιτικής ατζέντας μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ. Από το 2001, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση εντατικοποίησε τον αγώνα της για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και προέβη -για πρώτη φορά-στην υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου για την πρόληψη και την καταστολή της διεθνούς τρομοκρατίας. Τα μέτρα, όμως, που λαμβάνει στο όνομα της ασφάλειας ξεπερνούν κάποιες φορές τα όρια της νομιμότητας και περιορίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξετάσει διεξοδικά τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας καθώς και κατά πόσο αυτή είναι αποτελεσματική -και ταυτόχρονα συμβατή- με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε η ανάγκη για ασφάλεια να μην εξοστρακίζει τις ατομικές ελευθερίες. Στο πρώτο κεφάλαιο δίνεται ο ορισμός της έννοιας της τρομοκρατίας στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσδιορίζονται οι αιτίες που οδήγησαν την Ένωση να ασχοληθεί με το φαινόμενο αυτό. Στη συνέχεια αναλύεται η νομική βάση επί της οποίας αποκτά αρμοδιότητα η Ένωση στον τομέα καταπολέμησης της τρομοκρατίας με ιδιαίτερη έμφαση στην καθοριστική συμβολή της Συνθήκης της Λισαβόνας. Ακολούθως, εξετάζεται λεπτομερώς η αντιτρομοκρατική πολιτική της Ένωσης, όπως αυτή υιοθετήθηκε στο Πρόγραμμα του Τάμπερε, ενισχύθηκε με τα Προγράμματα της Χάγης και της Στοκχόλμης και κορυφώθηκε με το Πρόγραμμα της Δικαιοσύνης στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Charlie Hebdo και στο Bataclan. Περαιτέρω, παρατίθεται το νομικό πλαίσιο της ΕΕ σχετικά με την τρομοκρατία. Γίνεται αναφορά στις σχετικές αποφάσεις-πλαίσιο και στην ευρωπαϊκή οδηγία περί τρομοκρατίας. Τέλος, μελετάται το φαινόμενο επιβολής κυρώσεων από την ΕΕ σε πρόσωπα που συνδέονται με την τρομοκρατία -ως τρόπος αντιμετώπισης της διεθνούς τρομοκρατίας- καθώς και η συμβατότητα αυτών με τα θεμελιώδη δικαιώματα υπό το φως της πρόσφατης νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Abstract:
European Union is founded upon the principles of democracy and the rule of law and terrorism constitutes one of the most serious violations of these principles. Fighting terrorism is top priority for the European political agenda since the 9/11 terrorist attacks in the USA and despite the existence of terrorism as a global phenomenon since 1970s. The primacy action of EU against radicalization has led the Member States to adopt an integrated European regulatory framework for the prevention and repression of international terrorism. However, the counter-radicalization programmes created for the protection of the international security, often exceed the limits of legality and restrict fundamental human rights to a great extent. The aim of this thesis is to examine the EU counter-terrorism strategy and whether this strategy is effective to fight terrorism globally and make Europe safe. Also, it explores the compatibility of this strategy and the fundamental rights. The first chapter sets out the definition of terrorism as well as the causes that have led EU to deal with this complex phenomenon. It then addresses the legal basis on which EU acquires jurisdiction to take measures against terrorism emphasizing the great contribution of the Treaty of Lisbon. The chapters that follow focus on the EU counter-terrorism policy building on the achievements of its predecessors the Tampere and the Hague and Stockholm Programmes and peaked with the Justice Program in the aftermath of the terrorist attacks in Charlie Hebdo and Bataclan. The EU legal framework regarding terrorism is also explored presenting the relevant European framework-decisions and directives. The final section considers the effectiveness of the EU law to impose sanctions against people associated with terrorism and if this law is believed to violate EU treaties on fundamental rights set out in the ECJ opinion.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Πολιτική, 2018
