Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και πολιτικές ασφαλείας: η συγκρότηση ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών
Τίτλος:
European consolidation and security policies: the case for a European intelligence service
Κύρια Υπευθυνότητα:
Αθανασάκης, Ιωάννης Δ.
Επιβλέπων:
Υφαντής, Κώστας
Θέματα:
Keywords:
Πληροφορία, υπηρεσίες πληροφοριών, Παγκοσμιοποίηση, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ευρωπαϊκή Άμυνα, Ευρωπαϊκή Ασφάλεια Intelligence, intelligence agencies, Globalization, European Union, European Defense, European Security
Ημερομηνία Έκδοσης:
2018
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Αντικείμενο της ανά χείρας διπλωματικής είναι η διερεύνηση της πιθανότητας συγκρότησης μιας ενιαίας ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών εντός του επιπέδου των ευρωπαϊκών οργάνων. Η διπλωματική εργασία διακρίνεται σε δύο μέρη ,το πρώτο αποτελεί το θεωρητικό της πλαίσιο που μελετά το διεθνές σύστημα και τα συστατικά στοιχεία από τα οποία αποτελούνται οι υπηρεσίες πληροφοριών, ενώ το δεύτερο αφορά στην μελέτη της δυνατότητας ύπαρξης μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών στα διακριτά επίπεδα ανάλυσης στα οποία μπορεί να μελετηθεί η ΕΕ, ήτοι το διακρατικό, το περιφερειακό και το επίπεδο των ευρωπαϊκών οργάνων. Στο πλαίσιο του ερευνητικού εγχειρήματος μελετήθηκαν οι παράγοντες διεθνούς περιβάλλοντος που συνιστούν τις απειλές στην αντιμετώπιση των οποίων μια τέτοια υπηρεσία θα μπορούσε να συμβάλλει. Αλλά και οι δυσκολίες που ιστορικά ανακύπτουν σε σχέση με την δομή της Ευρωπαϊκή Ένωσης και που αποθαρρύνουν την επίτευξη ενός τέτοιου εγχειρήματος. Η μελέτη προχώρησε επίσης σε συγκριτική ανάλυση της κρατικής κοινότητας πληροφοριών με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή (Europol,SATCEN,INTCEN,EUMS κλπ), με στόχο την ανάδειξη των κενών (έλλειψη τεχνολογικών υποδομών, στελέχωση ανθρώπινου δυναμικού, απουσία συλλογής πρωτογενών δεδομένων στο τακτικό επίπεδο κλπ) που πρέπει να καλυφθούν ώστε να καταστεί εφικτή η συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών. Το εμπειρικό μέρος της εργασίας εξέτασε διάφορες προτάσεις για την δημιουργία της ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών σε τρία επίπεδα ανάλυσης (διακρατικό ,περιφερειακό ,ευρωπαϊκών οργάνων) με στόχο να αναδείξει τόσο τις δυσκολίες που αναφύονται σε καθένα από αυτά αλλά και τις όποιες δυνατότητες μπορούν να προκύψουν προς επίτευξη του εν λόγω εγχειρήματος. Η επιστημονική διερεύνηση του αντικειμένου της διπλωματικής εργασίας βασίστηκε εξ ολοκλήρου στην βιβλιογραφική προσέγγιση, με χρήση πηγών από επίσημα κείμενα της ΕΕ και επιστημονικής βιβλιογραφίας μέσα από την χρήση βιβλίων και κυρίως επιστημονικών άρθρων, και κατέληξε σε τρία βασικά συμπεράσματα. Πρώτον, υπό το βάρος του διλήμματος ασφαλείας τα κράτη δεν θέλουν να απεμπολήσουν την κρατική τους κυριαρχία (hard power), επομένως δεν θέλουν να επιτρέψουν την δημιουργία μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τις αντίστοιχες κρατικές, ιδίως όσο η ΕΕ δεν προχωρά η ίδια σε πρωτοβουλίες για αναβάθμιση της δικής της ισχύς εντός της παραδοσιακής ευρωατλαντικής συμμαχίας. Δεύτερον, η απουσία της ΕΕ από την συλλογή πρωτογενών δεδομένων και πληροφοριών στο πεδίο, και ο ταυτόχρονος περιορισμός των ευρωπαϊκών υπηρεσιών σε επιτελικό ρόλο επεξεργασίας δευτερογενών πληροφοριών και αναφορών, δυσχεραίνει την ανάπτυξη αυτοτελούς υπηρεσίας με επιχειρησιακές δυνατότητες, τόσο πρακτικά όσο και σε επίπεδο σχηματισμού ευρωπαϊκής κουλτούρας συνεργασίας. Τρίτον, με βάση την διερεύνηση των διαφόρων επιπέδων ανάλυσης η δυνατότητα συγκρότησης ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών προτείνεται από ερευνητές δυνητικά να λάβει την μορφή είτε της αυτοτελούς ευρωπαϊκής υπηρεσίας, ως ενιαία κεφαλή επί ευρωπαϊκών υπηρεσιών ή ως προέκταση αρμοδιοτήτων μιας ήδη υπάρχουσας υπηρεσίας, είτε εκείνη της κλαδικής υπόστασης ως τμήματος μιας επιμέρους ομαδοποίησης ευρωπαϊκών μελών ή ως τμήματος ενός ευρωπαϊκού οργανισμού με επιχειρησιακή παρουσία (π.χ. ευρωπαϊκοί σχηματισμοί μάχης). Περαιτέρω μελλοντική έρευνα μπορεί να προσανατολιστεί στην διερεύνηση δύο σημείων προς επιστημονική ανάπτυξη. Αφενός, η διερεύνηση της πιθανότητας μελλοντικής συγκρότησης μιας Ακαδημίας εκπαίδευσης προσωπικού για στελέχωση ευρωπαϊκών υπηρεσιών. Αφετέρου, η διερεύνηση της πιθανότητας μελλοντικής συγκρότησης ενός κλάδου πληροφοριών και αντικατασκοπείας ως τμήμα του ευρωστρατού.
Abstract:
The dissertation presented here inquires the possibility of creating a European intelligence service to serve as a comprehensive intelligence service for EU superstructure. The dissertation consists of two parts, one concerned with theoretical context focusing on international system and consisting parts of statal and european intelligence communities, and another one concerned with empirical inquiry of levels of analysis within which a case for a European intelligence can rise, these levels being interstate one, peripheral one and that of European instruments. In the wider context of this scientific endeavor , the scientific case was made for a number of asymmetric threats in the international system that a potential European agency can possibly address. A number of setbacks, stemming from the historical formation of EU that prevents the consolidation of a European agency is also enumerated for. In the second place, the dissertation provides a comparative analysis of both statal and european intelligence agencies (Europol, SATCEN,INTCEN,EUMS etc) in order for the main shortcomings of the latter to be elucidated. In doing so, dissertation seeks to adequately point out the main functional treats a consolidated European intelligence agency per se needs to develop (e.g. intelligence infrastructure, exclusive manpower, means of collecting primary data on the field etc).The empirical part of the dissertation inquired several suggestions for a consolidated intelligence agency in the EU on three distinct levels (interstate, peripheral ,pan-european), each with their unique set of pros and cons. The dissertation relies on bibliographical approach by means of European regulations and bibliographical citations consisting of books and mostly scientific articles, in doing so the dissertation reached three main conclusions. Firstly, under the influence of security dilemma statal actors are unwilling to give away part of their hard power as to allow a European intelligence agency to be consolidated, this dilemma is reinforced by EU’s reluctance to renegotiate their role regarding hard power in euro-atlantic Partnership. Secondly, given their lack of primary data collection capabilities and as the EU agencies are limited to a merely complementary part vis a vis the intelligence agencies of member states , EU then is unable to consolidate an intelligence agency of their own, as far as practicalities and a lack of european collaboration culture are concerned. Thirdly, based on the inquiry of the three levels of analysis a potential european intelligence agency should either be product of many eu agencies coming together in order to form a single one or that of a coalition of some member states forming a federal type of agency on their own, notwithstanding the case scenario of a european organization creating an intelligence branch in their structure (e.g. EU battle groups). Future research could be undertaken with regard to two foci. There is room for research regarding the creation of a European intelligence agency cadet Academy, so that EU can supply their agencies with personnel they have primarily trained and not seconded. Another focal point would be the potential founding of an intelligence and counterintelligence branch to be paired with Euro-army venture.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2018
