Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η στρατηγική άμυνα, ως μέθοδος διεξαγωγής αμυντικού αγώνα, δεν είναι σύγχρονο εφεύρημα, αλλά συναντάται ως στοιχείο στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού σε σημαντικές πολεμικές αναμετρήσεις του παρελθόντος. Αποτέλεσε πολεμικό τέχνασμα ευφυών στρατιωτικών ηγετών, αναγνωρίστηκε η αποτελε-σματικότητά της και υιοθετήθηκε, ως μέθοδος, από τις σύγχρονες ένοπλες δυνάμεις. Αναζητώντας τον ορισμό της, θα μπορούσε να αναφερθεί ότι, είναι η άμυνα που στηρίζεται στην ευρεία χρησιμοποίηση της επιθετικής ενέργειας, με σκοπό, την απορρόφηση της εχθρικής ισχύος, τη διατήρηση της αμυντικής τοποθεσίας, τον εφελκυσμό του εχθρού σε χώρους καταστροφής, την πρόκληση στον εχθρό όσο το δυνατό περισσότερων απωλειών και τη δημιουργία συνθηκών, που θα επιτρέψουν στις φίλιες δυνάμεις να ανακτήσουν την πρωτοβουλία. Σκοπός της παρούσας διατριβής, αποτελεί η ανάλυση της τέχνης της στρατηγικής άμυνας, μέσα από τη μελέτη σύγχρονων στρατιωτικών δογμάτων καθώς και από την ανάλυση ιστορικών παραδειγμάτων αμυντικών επιχειρήσεων τόσο κατά τον Β’ ΠΠ, με έμφαση στους Γερμανούς, όσο και κατά τον ΕλληνοΙταλικό πόλεμο. Ξεκινώντας από το ελληνικό στρατιωτικό δόγμα, παρατηρούμε ότι η στρατηγική άμυνα εμφανίζεται με τον όρο «κινητή άμυνα» και θέτει ως σκοπό την εφέλκυση του εχθρού σε κατάλληλους χώρους και την καταστροφή του, με αποφασιστικές και μεγάλης κλίμακας αντεπιθέσεις. Αντιθέτως στον αμερικανικό ελιγμό, η μέθοδος επικεντρώνεται στην εκτέλεση αντεπιθέσεων και λιγότερο στην απορρόφηση της εχθρικής ενέργειας, όπως συμβαίνει στα ελληνικά δεδομένα. Η διεξαγωγή της στρατηγικής άμυνας, αποτέλεσε το βασικό στοιχείο του αμυντικού σχεδιασμού, κατά τις επιχειρήσεις του Β’ ΠΠ και ιδιαίτερα των Γερμανών, με αντικειμενικό σκοπό την ταχύτερη δυνατή μετάβαση στην επίθεση. Όποτε χρειάστηκε να αμυνθούν οι Γερμανοί, ανεξάρτητα από το μόνιμο αριθμητικό μειονέκτημά τους, εφάρμοζαν την ίδια τακτική. Στρατηγική άμυνα με περιορισμένη διάρκεια στην απορρόφηση της εχθρικής ενέργειας και βεβιασμένη μετάβαση σε άκρατη επιθετικότητα, στα όρια της σπατάλης των λιγοστών διαθέσιμων εφεδρειών. Αντιθέτως, η ελληνική εφαρμογή της στρατηγικής άμυνας στην Πίνδο το 1940 ήταν πιο συνετά σχεδιασμένη και εκτελεσμένη, διαφοροποιώντας τις έννοιες της ταχυκινησίας και ευελιξίας από το απόλυτο στο συγκριτικό. Οι Έλληνες ήταν πιο ευέλικτοι και ταχυκίνητοι από τους Ιταλούς, όχι απόλυτα, αλλά συγκριτικά στο συγκεκεριμένο ορεινό όγκο της Ηπείρου, εισάγωντας έτσι τη φύσης του εδάφους, στους παράγοντες διεξαγωγής της μεθόδου. Σε αντιδιαστολή με την Πίνδο όπου η παραχώρηση εθνικού εδάφους δημιούρ-γησε ευνοϊκές συνθήκες, στον Έβρο οποιαδήποτε αντίστοιχη παραχώρηση είναι απαγορευτική, γιατί κανένα τακτικό πλεονέκτημα δεν συγκρίνεται με τις πολιτικές και ηθικές επιπτώσεις. Στη Θράκη, η διεξαγωγή της στρατηγικής άμυνας δεν είναι εφικτή, γιατί είναι εθνικά απαγορευτική η τακτική κίνηση δυτικά. Η επιτυχής σχεδιάση της στρατηγικής άμυνας αποτελεί αντικείμενο ευφυούς επιχειρησιακού ελιγμού, ενώ η καθ’ υπερβολή μετάβαση από την άμυνα στην επίθεση, όπως φάνηκε από τις γερμανικές επιχειρήσεις στον Β’ ΠΠ, φθείρει τις εφεδρείες και διαμορφώνει δυσμενή δεδομένα. Η στρατηγική άμυνα αποτελεί την χαρακτηριστικότερη επιχειρησιακή έκφραση ελιγμού της αλληλεπίδρασης άμυνας και επίθεσης και συνοψίζεται από τον θεμελιωτή της έμμεσης προσέγγισης Σουν Τσου με την εξής παραίνεση: «Στη μάχη χρησιμοποιείστε την «άμεση» δύναμη για να απασχολήσετε τον εχθρό και την «έμμεση» για να νικήσετε».
Abstract:
Strategic defense, as a method of conducting a defensive struggle, is not a modern invention but it is seen as a component of strategic and operational planning in major warfare in the past. Intelligent military leaders used this method and its effectiveness was recognized and adopted by modern armed forces. In search of its definition, it could be said that it is the defense based on the extended use of aggressive energy, with the aim of absorbing hostile power, preserving the defensive site, beguiling enemy in disaster areas, degrading enemy as much as possible and creating conditions that will enable the friendly forces to regain the initiative This MSc Thesis study the art of Strategic Defense, through modern military doctrines as well as from the analysis of historical examples of defense operations, both in the WW II with emphasis on the Germans and the Greek-Italian war. Starting from the Greek military doctrine, we observe that strategic defense appears with the term "mobile defense" and sets the goal of the enemy to be fired into appropriate areas and to destroy it with decisive and large-scale counter-attacks. On the other hand, American maneuver focusses on counter-attacks and less to the absorption of hostile energy, as is the case in Greek. The conduct of defense strategy was the main element of defense planning, in the case of WW II operations and especially the Germans, with the objective of the fastest possible transition of the attack. Whenever the Germans had to defend themselves, regardless of their permanent numerical disadvantage, they applied the same tactic. Strategic defense with limited duration in the absorption of hostile energy and a hasty transition to extreme aggression, at great expense of critical reserves. As opposed to German design, the Greek implementation of the defense strategy in Pindos in 1940, differentiated the concepts of speed and flexibility from absolute to comparative. The Greeks were more flexible and fast-moving in the mountains, introducing operations area characteristics, to the factors conducting the method. While in Pindos the concession of national territory has created favorable conditions, for Evros is prohibitive. Any tactical advantage is not compared to political impacts. In Thrace, defense strategy is not feasible, because it is politically prohibitive to move west. While the successful adoption of strategic defense is the subject of intelligent operational maneuver, the excessive transition from the defense to the attack, as shown by the Germans in the WW II, destroys reserves and issues unfavorable data. Strategic defense is the most typical operational expression of maneuvering the defense and attack interaction and is summed up by Shun Chu, the founder of the indirect approach with the following assent: "In battle, use the "direct" force to employ the enemy and the "indirect" to defeat".
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2019
