Στρατηγικές μετάβασης της ελληνικής περιφέρειας και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την στασιμότητα στην ανάπτυξη: η περίπτωση της Κορινθίας
Τίτλος:
Transition strategies of the greek region and local authorities from stagnation to growth: the case of Corinthia
Κύρια Υπευθυνότητα:
Λυμπερίου, Αναστάσιος Δ.
Επιβλέπων:
Μουστάκας, Μελέτιος
Θέματα:
Περιφερειακός σχεδιασμός -- Ελλάδα -- Κόρινθος Κοινοτική ανάπτυξη -- Ελλάδα -- Κόρινθος Regional planning -- Greece -- Corinth Community development -- Greece -- Corinth
Keywords:
Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Στρατηγικές Ανάπτυξης, Μητροπολιτικές Περιοχές, «Συνοριακές» Περιοχές, Αειφόρος Ανάπτυξη, Ενδογενή Ανάπτυξη, Κορινθία Local Government Organizations, Strategies for Development, Metropolitan Areas, "Border Areas", Sustainable Development, Inner Development, Corinthia
Ημερομηνία Έκδοσης:
2018
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η θεματολογία της παρούσας διατριβής εστίασε σε ένα κρίσιμο τόσο για την Ελλάδα όσο και διεθνώς θέμα της μετάβασης στην ανάπτυξη περιοχών και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) που βρίσκονται σε στασιμότητα, την εποχή μάλιστα που διεθνώς διενεργείται η διαδικασία προσαρμογής της παγκόσμιας οικονομίας και κοινωνίας στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Περιοχές και Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης που βρίσκονται σε κατάσταση στασιμότητας αντιμετωπίζουν πολλαπλά θέματα που έχουν να κάνουν με την προσαρμογή στα νέα δεδομένα της τεχνολογίας, της αλλαγής της εργασιακής διαδικασίας, της αδυναμίας προσέλκυσης αποδοτικών επενδύσεων, της διαρροής υψηλής ποιότητας εργατικού δυναμικού σε άλλες ελκυστικές περιοχές, της περιβαλλοντικής υποβάθμισης κ.ο.κ. αλλά και της «ανικανότητας» της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να προσελκύσει δυνάμεις και να αξιοποιήσει πόρους για να αντιμετωπίσει τη συγκεκριμένη κατάσταση. Τουναντίον σε διεθνές επίπεδο, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει ήδη αποδείξει με επιτυχία την ικανότητά της όχι μόνο να διαχειριστεί τα τοπικά θέματα, αλλά να σχεδιάσει, να προγραμματίσει και να υλοποιήσει στρατηγικού χαρακτήρα προγράμματα, έργα και υπηρεσίες με αντίκτυπο όχι μόνο τοπικό, αλλά πολλές φορές και διεθνές. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, σύμφωνα και με τη βιβλιογραφία που εξετάζεται στην παρούσα διατριβή, είναι ο κατάλληλος φορέας για την ανάπτυξη μιας περιοχής, με αειφορική μάλιστα διάσταση, ικανοποιώντας, στο μέτρο του δυνατού, τους τομείς της οικονομίας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Στην παρούσα διατριβή εξετάζεται, ως μελέτη περίπτωσης, μια μη αστική περιοχή η οποία διαθέτει μια σειρά από επιπλέον ιδιαιτερότητες, τις οποίες η διεθνής βιβλιογραφία δεν τις έχει αναλύσει σε βάθος. Η περιοχή που εξετάζεται είναι ο Νομός της Κορινθίας, ο οποίος έχει άμεσες σχέσεις σε πολλά επίπεδα με την αδιαμόρφωτη Μητροπολιτική Περιοχής της Αττικής. Παράλληλα, η περιοχή αυτή, λόγω αυτής της εγγύτητας και αλληλεξάρτησης με την Πρωτεύουσα ενός Κράτους, έχει σε βάθος χρόνου αλλοιώσει τη φυσιογνωμία της κοινωνικό-οικονομικής ζωής, αλλά και το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Από μια αγροτική περιοχή, ο Νομός έχει εξελιχθεί ανισοβαρώς σε χωρικό επίπεδο, σε βιομηχανική ζώνη, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν και κάποιες μεγάλες τουριστικές μονάδες, σημειακά. Το ανθρώπινο δυναμικό βρίσκεται σε μια διαρκή κίνηση καθώς οι νέες οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές, δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες της Κορινθίας και της Αττικής, να κάνουν καθημερινώς διαδρομές εκατέρωθεν για εργασία, αναψυχή ή για άλλου είδους υπηρεσίες (π.χ. υγεία). Αυτό το μίγμα των χαρακτηριστικών εντοπίζεται σε ελάχιστες περιοχές διεθνώς, οι οποίες όμως οφείλουν να εξεταστούν με ιδιαίτερη προσοχή για να εντοπιστούν τα εργαλεία και οι στρατηγικές πολιτικές ανάπτυξής τους. Για αυτό το λόγο στην παρούσα διατριβή εξετάστηκε, στο Α΄ Μέρος, η θεωρητική συζήτηση για τα θέματα της τοπικής αυτοδιοίκησης, της ενδογενούς και αειφόρου ανάπτυξης, των στρατηγικών πολιτικών και του προγραμματισμού χωρικής ανάπτυξης, των μητροπολιτικών περιοχών, ιστορικά στοιχεία για την εξέλιξη του θεσμού τοπικής αυτοδιοίκησης, τις ευρωπαϊκές πολιτικές, την καινοτομία και τις τάσεις που διαμορφώνονται διεθνώς κ.ά. Στο Β’ Μέρος εξετάζονται ενδελεχώς, όλα τα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά δεδομένα της περιοχής της Κορινθίας διαχρονικά, καθώς και τα θέματα που έχουν να κάνουν με την Τοπική Αυτοδιοίκηση της περιοχής, με σκοπό να εντοπιστούν οι επιπτώσεις που έχουν προκληθεί διαχρονικά, τα προβλήματα αλλά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής. Η ανάλυση αυτή εκτός από την στατιστική επεξεργασία δεδομένων περιλαμβάνει ποσοτική και ποιοτική ανάλυση από έρευνα μέσω ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε από κατοίκους, πολίτες και φορείς της περιοχής. Τέλος, σε συνέχεια της ανωτέρω ανάλυσης και σε συνδυασμό με την εξέταση της διεθνούς βιβλιογραφίας εντοπίζονται μοναδικά δεδομένα που αφορούν τις συγκεκριμένες «συνοριακές» περιοχές με Μητροπόλεις. Παράλληλα, εξετάζονται τα εναλλακτικά σενάρια, βάση των οποίων, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης της Κορινθίας (αλλά και γενικότερα) μπορούν να υλοποιήσουν στρατηγικές ανάπτυξης που θα οδηγήσουν «συνοριακές» περιοχές από τη στασιμότητα στην ανάπτυξη. Παράλληλα, προτείνονται θέματα προς περαιτέρω έρευνα και διερεύνηση προκειμένου να αναπτυχτούν μοντέλα στρατηγικής ανάπτυξης, που μπορούν να εφαρμοστούν και σε άλλες αντίστοιχες περιοχές με παρόμοια χαρακτηριστικά.
Abstract:
The subject matter of this thesis focused on both the Greek and international aspects of the transition to the development of regions and local authorities that are in a stagnation, at a time when the process of adapting the world economy and society to the fourth Industrial Revolution. Areas and local authorities which are in stagnation, face with multiple issues related to adaptation to new technology, changing labor processes, failure to attract profitable investment, leakage of high-quality workforce to other attractive regions, environmental degradation and so on. but also the "inability" of the local government to attract forces and exploit resources to cope with the specific situation. On the contrary, at the international level, Local Government has already successfully demonstrated its ability not only to manage local issues but to organize, plan and implement strategic projects, works and services with an impact not only on local but also on many occasions international. Local Government, according to the bibliography examined in this thesis, is the appropriate body for the development of a region, with a sustainable dimension, as well as satisfying as much as possible the sectors of economy, society and the environment. In the present study, as a case study, a non-urban area is considered, which has a number of additional peculiarities, which the international bibliography has not analyzed in depth. The area under consideration is the Prefecture of Corinth, which has direct relations on many levels with the undeveloped Metropolitan Area of Attica. At the same time, due to this proximity and interdependence with the capital of the state, this region has in the long run altered the physiognomy of social and economic life, as well as the natural and cultural environment. From a rural area, the Prefecture has evolved unevenly in a spatial level, into an industrial zone, while at the same time there are some large tourist units, in point. Manpower is in constant motion as new road and rail infrastructures enable the citizens of Corinthia and Attica to make day-to-day journeys for work, leisure or other services (e.g. health). This mix of features is found in a few areas internationally, but they need to be carefully examined to identify their tools and strategic development policies. For this reason, the theoretical discussion on the issues of local self-government, endogenous and sustainable development, strategic policies and spatial development planning, of the metropolitan areas, historical data on the evolution of the institution local government, European policies, innovation and trends shaped internationally, and so on. In Part II all the economic, social and environmental facts of the Corinthian region are thoroughly examined, as well as the issues that have to do with the Local Government of the region, in order to identify the impacts that have been caused over time, the problems and comparative advantages of the area. This analysis, in addition to statistical data processing, includes quantitative and qualitative analysis from questionnaire survey completed by residents, citizens and actors in the region. Finally, following the above analysis and in conjunction with the examination of the international bibliography, unique data concerning the "border" areas with Metropolises is identified. At the same time, alternative scenarios are examined, on the basis of which the local authorities of Corinth (and more generally) can implement development strategies that will lead "border areas" from stagnation to growth. At the same time, issues are proposed for further research and exploration in order to develop strategic development models that can be applied to other similar areas with similar characteristics.
Περιγραφή:
Διατριβή (διδακτορική) - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, 2018
