Υψηλή στρατηγική της Ρωσικής Ομοσπονδίας (2000-2017)
Τίτλος:
Grand strategy of Russian Federation (2000-2017)
Κύρια Υπευθυνότητα:
Επίσκοπος, Λεωνίδας Λ.
Επιβλέπων:
Παπασωτηρίου, Χαράλαμπος
Θέματα:
Keywords:
Υψηλή Στρατηγική, Διεθνείς Σχέσεις, Ρωσική Ομοσπονδία, Βλάντιμιρ Πούτιν Grand Strategy, International Relations, Russian Federation, Vladimir Putin
Ημερομηνία Έκδοσης:
2017
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η Ρωσία για αιώνες αποτελούσε έναν από τους σημαντικότερους δρώντες στη διεθνή σκακιέρα. Στη σημερινή μεταψυχροπολεμική εποχή εξακολουθεί να συνιστά κεντρικό παράγοντα διαμόρφωσης της διεθνούς πραγματικότητας και του διεθνούς συστήματος. Παρά την ιδιαίτερα δυσμενή για τη ρωσική ισχύ κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 και την μεγαλύτερη κατά τον πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας «γεωπολιτική καταστροφή του αιώνα», η χώρα κατόρθωσε να ανακάμψει σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική, οικονομική, κοινωνική και ιδεολογική της ήττα στο τέλος του προηγούμενου αιώνα, να διέλθει δια πυρός και σιδήρου μέσα από το ναδίρ της δεκαετίας του ΄90 και σταδιακά να αναρριχηθεί κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 2000 εκ νέου σε κρίσιμο παίκτη της διεθνούς σκηνής. Αυτή η ανάκαμψη της ρωσικής ισχύος δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να περάσει απαρατήρητη και φυσικώς φέρνει το ζήτημα της ρωσικής υψηλής στρατηγικής και ισχύος στο επίκεντρο του διεθνολογικού ενδιαφέροντος. Το τέλος του 20ου αιώνα, της ταραχώδους δεκαετίας του ΄90 που ακολούθησε τη σοβιετική κατάρρευση και η αυγή της νέας χιλιετίας έφεραν ριζικές αλλαγές για την Ρωσία. Στην ηγεσία της βρισκόταν πλέον όχι ο πολιτικά ανεπαρκής και στερούμενος πολιτικού status Boris Yeltsin, αλλά ένας σχετικά νέος και άσημος εν πολλοίς μέχρι εκείνη την εποχή πολιτικός. Ο πολιτικός αυτός δεν ήταν άλλος από τον Vladimir Πούτιν. O τελευταίος δεν είχε διόλου εύκολο έργο. Όφειλε σε μικρό χρονικό διάστημα να ανασυστήσει μία χώρα καθημαγμένη πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και στρατιωτικά, να αναπτερώσει το πληγωμένο εθνικό φρόνημα του ρωσικού λαού και να οδηγήσει τη χώρα του σε ταχεία επανάκαμψη στη διεθνή σκακιέρα. Ωστόσο, ο δρόμος προς την κορυφή δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί ποτέ στον ελάχιστο χρόνο που συνεπάγεται μία προεδρική θητεία. Η ανάκτηση της χαμένης της ισχύος, του status της μεγάλης δύναμης και κυρίως η διατήρησή τους, απαιτεί τη διαμόρφωση και πιστή στις κατευθυντήριες αρχές της υλοποίηση μίας πολυδιάστατης και πολυσύνθετης μακροσκοπικής υψηλής στρατηγικής. Η υλοποίηση της ρωσικής υψηλής στρατηγικής πραγματώνεται σε πέντε βασικές διαστάσεις: α) στρατιωτική στρατηγική, β) οικονομική διάσταση, γ) εσωτερική πολιτική, δ) διεθνής νομιμοποίηση και τέλος ε) διπλωματία. Ειδικότερα, βασικός στόχος του εν λόγω πονήματος αποτελεί η διερεύνηση, κατανόηση, καθώς και η παροχή επιστημονικής γνώσης για την εναργέστερη μελέτη της ρωσικής υψηλής στρατηγικής, όπως αυτή διαμορφώθηκε από την αρχή της νέας χιλιετίας και συνεχίζει να διαμορφώνεται έως σήμερα. Επιπρόσθετα, στην εργασία αυτή θα αναλυθεί ο ακριβής τρόπος με τον οποίο η Μόσχα προωθεί τον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό της, δηλαδή οι διάφορες επιμέρους μακροσκοπικές στρατηγικές της. Θα ερευνηθεί σε βάθος ο βαθμός στον οποίο η Μόσχα χρησιμοποιεί τη στρατηγική της στρατιωτικής ανάσχεσης – επέκτασης, την στρατηγική των συμμαχιών, την στρατηγική των εξισορροπήσεων και την στρατηγική του κατευνασμού για την προάσπιση και προαγωγή των εθνικών της συμφερόντων. Όπως συμβαίνει με σχεδόν οποιαδήποτε άλλη χώρα στη διεθνή πραγματικότητα, οι στρατηγικές αυτές δεν αποτελούν αλληλοαποκλειόμενες επιλογές. Αντιθέτως, η ρωσική εξωτερική πολιτική αργά αλλά σταθερά προωθεί τα εθνικά συμφέροντα με τη χρήση μίας πολυδιάστατης υψηλής στρατηγικής. Επί παραδείγματι, εν πρώτοις, διατυπώνει στρατιωτικά δόγματα και αφιερώνει μεγάλα ποσοστά του κρατικού προϋπολογισμού στις αμυντικές δαπάνες και τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων της. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιεί ιδιαιτέρως αποτελεσματικά τα γιγαντιαία αποθέματα της σε φυσικούς πόρους, ακολουθώντας μια επιτυχημένη ενεργειακή στρατηγική και διπλωματία. Ακόμη, την ίδια στιγμή προωθεί διμερείς και πολυμερείς συμμαχίες με κομβικά κράτη ή προωθεί πολιτικές που υπερασπίζουν την «σφαίρα επιρροής της». Οι συγκεκριμένες στρατηγικές έχουν ως απώτερο στόχο την επιβίωση του ρωσικού κράτους στη σημερινή έντονα ανταγωνιστική διεθνή κονίστρα. Αναμφισβήτητα, καθίσταται πρόδηλη η εξόχως διαχρονική τους ισχύ και ακολούθως η εμβριθής ανάλυση τους παρέχει ένα ικανοποιητικό θεωρητικό υπόδειγμα και πλαίσιο για την μελέτη των διεθνών ζητημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει η Ρωσική Ομοσπονδία. Παράλληλα, η εργασία θα υποστηρίξει την ιδιαίτερη σημασία που ενέχει η γεωγραφία, η οποία και κρίνεται ως θεμελιακός παράγων επηρεασμού της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής. Το έδαφος της Ρωσίας αποτελείται κυρίως από τεράστιες επίπεδες πεδιάδες, γεγονός που ιστορικά κατέστησε τη χώρα ευάλωτη και θύμα πολλών εξωτερικών επιδρομών. Κατά συνέπεια, η Ρωσία αισθάνθηκε πάντοτε την ανάγκη να δημιουργηθούν ζώνες ασφαλείας γύρω από τον πυρήνα της, διευρύνοντας το χώρο γύρω από αυτήν, ώστε να καταστεί δυσκολότερη η εισβολή. Αυτό το είδος στρατηγικής σκέψης μπορεί να φαίνεται ξεπερασμένο, ανήκοντας πλέον στο παρελθόν. Εντούτοις, έχει επηρεάσει τους Ρώσους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα και στο 21ο. Με την συγκεκριμένη ερευνητική εργασία θα επιχειρηθεί να δοθεί μία απάντηση στο ερώτημα αναφορικά με τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής και θα σκιαγραφηθούν οι βασικοί πυλώνες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται διαχρονικά με έμφαση στην περίοδο της διακυβέρνησης Πούτιν.
Abstract:
Russia for centuries has been one of the most important players in the international chessboard. In today's post-Cold War era, it continues to be a central factor in shaping the international reality and the international system. Despite the collapse of the Soviet Union in 1991 and Russia's largest "geopolitical disaster of the century", the country managed to recover to a large extent from its political, economic, social and ideological defeat end of the last century, to pass through fire and iron through the dawn of the 90s and gradually to climb during the 2000s again to a critical player on the international stage. This recovery of Russian power could by no means go unnoticed and naturally brings the question of Russian high-level strategy and strength to the center of international interest. The end of the 20th century, the turbulent 90s that followed the Soviet collapse and the dawn of the new millennium brought radical changes for Russia. Its leadership was no longer the politically incompetent and deprived of political status of Boris Yeltsin, but a relatively new and uncaring politician until that time. This politician was none other than Vladimir Putin. The latter had no easy task. He had to reconstruct a country politically, economically, socially and militarily, revive the wounded national sentiment of the Russian people, and lead his country to a swift return to the international chessboard. However, the road to the summit could never be achieved in the very short time that a presidential term implies. The recovery of lost power, the status of great power and, above all, their preservation, requires that a multidimensional and complex macroscopic high strategy be developed and faithful to the guiding principles. The implementation of the Russian High-Level Strategy is realized in five key dimensions: a) military strategy; b) economic dimension; c) internal policy; d) international legitimacy; and finally e) diplomacy. In particular, the main objective of this toolkit is exploring, understanding, and providing scientific knowledge for a more in-depth study of Russia's high-level strategy as it has been shaping since the beginning of the new millennium and continues to be shaped to date. In addition, this paper will analyze the precise way in which Moscow promotes its long-term strategic planning, ie its various macroscopic strategies. It will thoroughly investigate the extent to which Moscow uses the strategy of military containment - expansion, alliance strategy, balancing strategy, and the strategy of appeasement to defend and promote its national interests. As with almost any other country in international reality, these strategies are not mutually exclusive choices. By contrast, Russian foreign policy slowly but steadily promotes national interests by using a multidimensional high-level strategy. For example, it first formulates military doctrines and dedicates large proportions of the state budget to defense spending and the modernization of its armed forces. At the same time, it uses its huge giant reserves of natural resources very efficiently, following a successful energy strategy and diplomacy. It also promotes bilateral and multilateral alliances with key nations or promotes policies that defend its "sphere of influence". These strategies are ultimately aimed at the survival of the Russian state in today's highly competitive international conquest. Undoubtedly, their extreme temporal validity becomes evident, and then their in-depth analysis provides a satisfactory theoretical model and framework for studying the international issues that the Russian Federation is called upon to face. At the same time, the work will support the particular importance of geography, which is seen as a fundamental factor in influencing Russian foreign policy. The territory of Russia consists mainly of huge flat plains, which historically made the country vulnerable and the victim of many external raids. As a result, Russia has always felt the need to create safety belts around its core, expanding the area around it to make the invasion more difficult. This kind of strategic thinking may seem outmoded, now belonging to the past. However, it has influenced the Russian policy makers by the end of the 20th century and the 21st century. This research will attempt to provide an answer to the question of the possibilities and constraints of Russian foreign policy and outline the main pillars around which it is revolving over time with emphasis on the Putin rule.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2017
