Οι μετασχηματισμοί της εμπορικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα αγροτικά προϊόντα και οι επιπτώσεις για τις ελάχιστα ανεπτυγμένες χώρες
Τίτλος:
The transformation of EU trade policy regarding the agricultural products and the impact on the least developed countries
Κύρια Υπευθυνότητα:
Στεργίου, Γεώργιος Ε.
Επιβλέπων:
Τσάλτας, Γρηγόρης Ι., 1950-
Θέματα:
Keywords:
Ευρωπαϊκή Ένωση, ελάχιστα ανεπτυγμένες χώρες, κοινή αγροτική πολιτική, σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων, συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης European Union, least developed countries, common agricultural policy, generalized system of preferences, economic partnership
Ημερομηνία Έκδοσης:
2017
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας ερευνήθηκε με ποιον τρόπο τα εμπορικά προτιμησιακά καθεστώτα της ΕΈ και η εξέλιξή τους επιδρούν στις εμπορικές ροές των αγροτικών προϊόντων με τις ΕΑΧ. Η έρευνά μας επικεντρώθηκε στα αγροτικά προϊόντα διότι η ανάπτυξη της γεωργίας έχει δυσανάλογα σημαντικό αντίκτυπο στη φτώχεια: περισσότερος από τον μισό πληθυσμό στις αναπτυσσόμενες χώρες διαβιεί σε αγροτικές περιοχές, όπου η φτώχεια είναι πολύ υψηλότερη από ότι σε αστικές περιοχές. Ειδικότερα, μέσα από επίσημα κείμενα και εκθέσεις διεθνών οργανισμών όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων, επιστημονικά άρθρα και συναφή βιβλιογραφία διαφαίνεται ότι: 1. Διαχρονικά, κατά την ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων με τις αναπτυσσόμενες χώρες για τα αγροτικά προϊόντα, η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ως διπλό στόχο τη διασφάλιση ενός βιώσιμου αγροτικού τομέα εντός των ορίων της ιδίας και την ενίσχυση των εμπορικών ροών με τις αναπτυσσόμενες χώρες και ειδικότερα με τις ΕΑΧ. 2. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική αποτέλεσε και παραμένει το κυριότερο μέσο για την επίτευξη ενός δίκαιου βιοτικού επιπέδου για τους ευρωπαίους αγρότες και σταδιακά εντάσσεται στη στρατηγική επίτευξης των Στόχων της Βιώσιμης Ανάπτυξης. 3. Με τα προτιμησιακά εμπορικά καθεστώτα για τις αναπτυσσόμενες χώρες, η ΕΕ προσπάθησε είτε μονομερώς, με το Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων, είτε μέσω συμφωνιών, παλαιότερα του Λομέ και από το 2000 του Κοτονού, να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες σε αυτές τις χώρες για την αύξηση των εξαγωγών τους, προκειμένου με τη δημιουργία θέσεων εργασίας να περιοριστεί η φτώχεια. Σταδιακά μετέβαλλε τα καθεστώτα αυτά επικεντρώνοντας σε εκείνες τις χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη εισάγοντας στο ΣΓΠ το πρόγραμμα «Όλα εκτός από όπλα» που προσφέρει μόνο στις ΕΑΧ πλήρη απελευθέρωση από δασμούς και ποσοστώσεις. Παράλληλα, επιχείρησε να συνάψει επτά ΣΟΕΣ με τις χώρες ΑΚΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Κοτονού, ώστε να συμμορφωθεί με τους κανόνες του ΠΟΕ στην κατεύθυνση ενός απελευθερωμένου από εμπόδια διεθνούς εμπορίου. 4. Η τάση των εξαγωγών από τις ΕΑΧ προς την ΕΕ στην πορεία του χρόνου ακολουθεί την γενικότερη τάση των άλλων αναπτυσσόμενων χωρών που δεν απολαμβάνουν τόσο διευρυμένες προτιμήσεις. Δεν φαίνεται να δημιουργούνται προϋποθέσεις περαιτέρω σύγκλισης, όπως για παράδειγμα μέσω μιας σημαντικής αύξησης των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων. 5. Μελλοντικά, η στρατηγική σημασία της προτιμησιακής πρόσβασης στην αγορά της ΕΕ αναμένεται να μειώνεται, για δύο κυρίως λόγους. Κατ’ αρχάς, η «διάβρωση» των προτιμήσεων αναμένεται να συνεχιστεί όσο η διαδικασία απελευθέρωσης του εμπορίου κερδίζει έδαφος έναντι των προστατευτικών πολιτικών. Δεύτερον, οι εμπορικοί περιορισμοί που επιβάλλουν τα μη δασμολογικά εμπόδια γίνονται όλο και πιο σημαντικοί σε σχέση με τα παραδοσιακά δασμολογικά εμπόδια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις ΕΑΧ, των οποίων τα προϊόντα εξαγωγής υπόκεινται κατά κανόνα σε πολυάριθμα μη δασμολογικά εμπόδια με συνέπεια οι εξαγωγείς επιβαρύνονται με επιπλέον κόστος συμμόρφωσης.
Abstract:
The current study is looking at the way the trade preferential regimes granted from the EU to the Least Developed Countries affect the trade flows of the agricultural products of these countries. The study focuses on the agricultural products, because of the significant importance of agriculture in tackling poverty: indeed, more than half of the population in the developing countries live in rural areas, where poverty is more acute that in the cities. In particular, through official texts and reports by international organizations such as the United Nations, the United Nations Conference on Trade and Development, the World Trade Organization, the European Union institutions and others, scientific articles and related literature, it appears that: 1. Over time, EU trade regimes with developing countries on agricultural products has had a dual objective: to ensure a sustainable agricultural sector within EU borders and to strengthen trade flows with developing countries, in particular with the LDCs. 2. The Common Agricultural Policy has been and remains the main means of achieving a fair standard of living for European farmers. It is gradually aligning with the overall European strategy for accomplishing 2030 Sustainable Development Goals. 3. With trade preferential regimes for developing countries, the EU has tried, either unilaterally, with the Generalized System of Preferences, or following agreements, formerly the Lomé Agreement and since 2000 the Cotonou Agreement, to create favorable conditions in these countries to increase exports, in order to create jobs that reduce poverty. The regimes gradually shifted their focus on those countries most in need, by introducing in the GSP the "Everything But Arms" program, which provides free of tariffs and quotas market access, exclusively for the LDCs. Simultaneously, the EU attempted to conclude seven EPAs with the ACP countries within the framework of the Cotonou Agreement, in order to comply with WTO rules aiming at a barrier-free international trade. 4. The trend of exports from the LDCs to the EU over time is comparable to the general trend of other developing countries that do not enjoy such widespread preferences. There seems to be no preconditions for further convergence, for example through a significant increase in Foreign Direct Investment. 5. In the near future, the strategic importance of the preferential access to the EU market is expected to decline, for two main reasons. First, the preference "erosion" is expected to continue as long as the trade liberalization process is gaining ground against protectionist policies. Secondly, the trade restrictions imposed by non-tariff barriers are becoming more important than traditional tariff barriers. This is particularly true for LDCs whose export products are normally subject to numerous non-tariff barriers, resulting at exporters being burdened with additional compliance costs.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη, 2017
