Τα κοινωνικά δικαιώματα και η εφαρμογή τους στην πρώην ΕΣΣΔ: από την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι τη δεκαετία του 1960
Τίτλος:
The social rights and their application in the former USSR: from the October's revolution until the 1960 decade
Κύρια Υπευθυνότητα:
Μπαλτατζής, Κωνσταντίνος Μ.
Επιβλέπων:
Καλτσώνης, Δημήτρης
Θέματα:
Keywords:
Ε.Σ.Σ.Δ., κοινωνικά δικαιώματα USSR, social rights
Ημερομηνία Έκδοσης:
2018
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την πορεία εξέλιξης των κοινωνικών δικαιωμάτων την περίοδο από την Οκτωβριανή Επανάσταση και τη δημιουργία της ΕΣΣΔ, μέχρι τη δεκαετία του 1960. Η εργασία επιχειρεί να περιοριστεί σ’ αυτήν την περίοδο απολύτως σκόπιμα, καθώς είναι η περίοδος που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και γι’ αυτήν έχουν εκφραστεί και εκφράζονται οι πιο μεγάλες πολεμικές, τόσο σε πολιτικό, όσο και επιστημονικό επίπεδο. Η έρευνα είναι βιβλιογραφική και μέσα από τη μελέτη ιστορικών και νομικών ντοκουμέντων για την ΕΣΣΔ εντοπίζει τις θεμελιώδεις διακηρύξεις για τα κοινωνικά δικαιώματα όπως και εκτενείς πλευρές της εφαρμογής τους. Το βασικό ερευνητικό ερώτημα της παρούσας εργασίας ήταν να εντοπίσει και να αναπτύξει τις διακηρύξεις για τα κοινωνικά δικαιώματα και κατά πόσο εφαρμόστηκαν σ’ όλη αυτήν την περίοδο. Η διπλωματική εργασία ξεκινά με μια θεωρητική θεμελίωση της έννοιας των κοινωνικών δικαιωμάτων και εντοπίζει τα διακριτά κοινωνικά δικαιώματα όπως αυτό της εργασίας, της υγείας, της πρόνοιας κ.ά. Στη συνέχεια περιγράφεται η προεπαναστατική περίοδος της τσαρικής Αυτοκρατορίας, εντοπίζοντας τις συνθήκες εργασίας, στέγασης, υγείας, παιδείας κ.ά. Έπειτα σκιαγραφούνται τα γεγονότα που διαμόρφωσαν την Οκτωβριανή Επανάσταση και δίνεται ιδιαίτερο βάρος στις δύο πρώτες Διακηρύξεις του νέου καθεστώτος, που αποτέλεσαν ένα πρόγραμμα δράσης της νέας Σοβιετικής Εξουσίας. Στη συνέχεια μελετάται αναλυτικά το Πρώτο Σοβιετικό Σύνταγμα δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στα άρθρα που αφορούν άμεσα ή έμμεσα τα κοινωνικά δικαιώματα. Έπειτα αναδεικνύονται τα πρώτα μέτρα που πάρθηκαν από τη νεαρή σοβιετική εξουσία προκειμένου να υλοποιηθούν τα διακηρυγμένα κοινωνικά δικαιώματα. Σ’ αυτό το σημείο της εργασίας δίνεται έμφαση στο ιστορικό πλαίσιο που διαμόρφωσε τον πολεμικό κομμουνισμό και στη συνέχεια μελετώνται τα έκτακτα μέτρα που επηρέασαν και το πεδίο εφαρμογής των διακηρυγμένων κοινωνικών δικαιωμάτων. Έπειτα μελετάται το ιστορικό πλαίσιο της Νέας Οικονομικής Πολιτικής και αναλύεται ο τρόπος που επηρέασε αυτή η νέα προσέγγιση τα κοινωνικά δικαιώματα. Ακολουθεί το πρώτο πεντάχρονο πλάνο και οι επιδράσεις στα κοινωνικά δικαιώματα. Στη συνέχεια αναδεικνύεται το πνεύμα του δεύτερου πεντάχρονου πλάνου και της κολεκτιβοποίησης, καθώς και το πώς επηρέασαν τα κοινωνικά δικαιώματα. Σε αυτό το σημείο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο πεδίο της εκπαίδευσης και της καταπολέμησης του αναλφαβητισμού. Έπεται η ανάλυση της συνταγματικής πορείας της ΕΣΣΔ, με τις συνταγματικές αναθεωρήσεις σε όλη τη δεκαετία του 1920 και μελετάται ενδελεχώς το Σοβιετικό Σύνταγμα του 1936, με ιδιαίτερο βάρος στα κοινωνικά δικαιώματα. Ακολουθεί μια ανάδειξη του ιστορικού πλαισίου λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και πώς επηρεάστηκε η εφαρμογή των κοινωνικών δικαιωμάτων. Έπειτα αναδεικνύεται η περίοδος της ανοικοδόμησης της ΕΣΣΔ και δίνεται μια συνολική εικόνα της εξέλιξης των κοινωνικών δικαιωμάτων από την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι τη δεκαετία του 1960. Τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από τη δοσμένη βιβλιογραφική έρευνα είναι πως η ΕΣΣΔ υλοποίησε, παρά τις αντιφάσεις, τις υπερβολές και τις οπισθοχωρήσεις, τις βασικές διαστάσεις των κοινωνικών δικαιωμάτων που εξήγγειλε καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η εφαρμογή τους δεν γνώρισε πολλές φορές μια εργαλειακή μεταχείριση ή τον παραγκωνισμό και την παραβίαση.
Abstract:
The present paper deals with the course of social rights development in the period from the October Revolution and the establishment of the USSR until the 1960s. This work deliberately attempts to be limited to this period, as it is the period of greatest interest and for which the greatest conflicts have been expressed and are still in debate in both political and scientific terms.This research is bibliographical and through the study of historical and legal documents for the USSR it identifies fundamental declarations on social rights as well as extensive aspects of their application. The main goal of this research was to identify and develop the declarations on social rights and whether they were applied throughout this period. The present diplomatic work begins with a theoretical foundation of the concept of social rights and identifies distinct social rights such as work, health, welfare, etc. Subsequently the pre-revolutionary period of the Tsarist Empire is described, identifying working conditions, housing, health, education, etc. The events that took place in the October Revolution are then outlined, and the first two Statements of the new regime, which served as an agenda for the new Soviet State, are examined thoroughly. In addition the First Soviet Constitution is studied in detail, with particular emphasis on articles that directly or indirectly concern social rights. Afterwards follows a list of the first actions taken by the young Soviet State expressing its intention to bring about the proclaimed social rights. At this point of the work, emphasis is placed on the historical context that shaped the War communism and the extraordinary measures that influenced the scope of the declared social rights. Next, the historical context of the New Economic Policy is studied and the way social rights were affected by this new approach. At this point the first five-year plan and its effects on social rights are mentioned. Then, the spirit of the second five-year plan and collectivization, as well as how they affected social rights, are highlighted. At this point special emphasis is placed on education and the struggle against illiteracy. Henceforth follows the analysis of the constitutional course of the USSR followed by the constitutional revisions throughout the 1920s and a thorough study of the Soviet Constitution of 1936, with particular emphasis on social rights. Then follows an overview of the historical background just before and during the Second World War and how the implementation of social rights was affected. The period of reconstruction of the USSR is then highlighted as well as an overview of the evolution of social rights from the October Revolution till the 1960s. The conclusions that can be extracted from the bibliographic research are that the USSR implemented, despite the contradictions, excesses and retreats, the foundations of social rights that it announced throughout this period. This does not in any way mean that their application was often not experienced by instrumental treatment or by crowding-out and violation.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, ΠΜΣ "Κοινωνική Πολιτική: Μέθοδοι και Εφαρμογές", 2018
