Η τήξη των πάγων στον αρκτικό ωκεανό και η νέα διαμόρφωση των εμπορευματικών ναυτικών οδών από πλευράς Ρωσίας σε σύγκριση με τις δυτικές εμπορευματικές ροές: γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές μεταβολές και επιπτώσεις στην προβολή ισχύος των κρατών μελών του ΝΑΤΟ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στη Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή
Τίτλος:
The melting of the ice in the Arctic ocean and the new configuration of freight naval routes by Russia compared to western freight flows: geopolitical and geostrategic changes and implications for the prominence of the NATO and Russian Federation member states, in the Mediterranean and the Middle East
Κύρια Υπευθυνότητα:
Καραγκούνης, Χρήστος Ν.
Επιβλέπων:
Παπασωτηρίου, Χαράλαμπος
Θέματα:
Keywords:
Κλιματική αλλαγή, επιπτώσεις στη ναυσιπλοΐα, διεθνές δίκαιο, κυρίαρχες πολιτικές κρατών, διεκδικήσεις στην Αρκτική, γεωπολιτικά συμφέροντα Climate Ccange, impact on navigation, international law, senior states policies, Arctic claims, geopolitical Iiterests
Ημερομηνία Έκδοσης:
2018
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία αποσκοπεί στην ανάδειξη, περιγραφή και ανάλυση της τήξης των πάγων, λόγω της κλιματικής αλλαγής και της εκ τούτου μείωσης της παγοκάλυψης του Αρκτικού Ωκεανού. Επιπλέον αποβλέπει στη μελέτη της διαμόρφωσης των νέων εμπορευματικών ναυτικών οδών από πλευράς Ρωσίας, σε σύγκριση με τις Δυτικές εμπορευματικές ροές, καθώς και στις γεωπολιτικές - γεωστρατηγικές μεταβολές και επιπτώσεις, στην προβολή ισχύος των κρατών μελών του ΝΑΤΟ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στην Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή. Οι κλιματικές αλλαγές μπορεί να έχουν, είτε θετικές είτε αρνητικές επιπτώσεις. Οι νέες θαλάσσιοι οδοί και η αύξηση της στάθμης της θάλασσας, είναι μερικές από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που έχουν αντίκτυπο στη ναυτιλία. Στην περιοχή της Αρκτικής υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον όχι μόνο από περιβαλλοντικής άποψης αλλά και από πολιτικοοικονομικής, καθόσον διαμορφώνονται εξωτερικές πολιτικές και συμμαχίες λόγω των διαγραφόμενων νέων ενεργειακών προοπτικών, οι οποίες σε συνδυασμό με την οικονομικότερη εκμετάλλευση των μεταφορών από Ατλαντικό προς Ειρηνικό, έχουν δραστηριοποιήσει τις κυβερνήσεις της περιοχής στον ανταγωνισμό δικαιωμάτων ή και καθορισμό διεκδικήσεων με γνώμονα το οικονομικό τους συμφέρον. Παρόλο που οι κλιματικές αλλαγές έχουν καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον του πλανήτη μας, από οικονομικής άποψης παρουσιάζονται ευκαιρίες ανάπτυξης επιχειρηματικότητας αφού εκτός των άλλων ανοίγουν νέους, συντομότερους δρόμους για τα εμπορικά πλοία. Το προς σπουδή θέμα της διπλωματικής εργασίας, δημιουργεί τη μεθοδολογική απαίτηση συστημικής γεωπολιτικής ανάλυσης και τον προσδιορισμό του προς εξέταση γεωπολιτικού συστήματος (Γεωγραφικό Σύμπλοκο), που είναι ο Αρκτικός Κύκλος. Το Υπερσύστημα ταυτίζεται με το Σύστημα, το οποίο μπορεί να χωριστεί σε Υποσυστήματα, με βάση τα χαρακτηριστικά των Χωρών που περιλαμβάνει, και συγκεκριμένα στο Ρωσικό Υποσύστημα και το Αρκτικό Υποσύστημα (το οποίο περιλαμβάνει τα υπόλοιπα μέλη του Αρκτικού Κύκλου). Επισημαίνεται ότι, ο γεωπολιτικός παράγοντας, είναι οι διανοιγόμενες νέες θαλάσσιες διαδρομές, οι οποίες ανήκουν στον οικονομικό πυλώνα. Η εργασία έχει διαρθρωθεί σε επτά κεφάλαια, ως εξής: Στο πρώτο κεφάλαιο, γίνεται ο προσδιορισμός των γεωγραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής της Αρκτικής και των λεγόμενων «αρκτικών κρατών», παρουσιάζονται τα ιστορικά δεδομένα της περιοχής και τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος και εκτίθενται τα στοιχεία που αποδεικνύουν το μέγεθος της συντελούμενης κλιματικής αλλαγής. Στο δεύτερο κεφάλαιο, παρουσιάζονται, οι μεταβολές που εκτιμάται ότι θα επέλθουν παγκοσμίως στις διεθνείς ναυτιλιακές μεταφορές, λόγω των νέων ναυτιλιακών ο-δεύσεων που διανοίγονται στον Αρκτικό Ωκεανό. Στο τρίτο κεφάλαιο, γίνεται η περιγραφή του νομικού καθεστώτος που χαρακτηρίζει την Αρκτική καθώς και των επιπτώσεων που έχει στη διαμόρφωση των διακρατικών συνόρων. Στο τέταρτο κεφάλαιο, περιγράφεται η στρατικοποίηση της Αρκτικής καθώς και οι κυρίαρχες πολιτικές των ενδιαφερομένων κρατών. Στο πέμπτο κεφάλαιο περιγράφονται οι διεκδικήσεις των ενδιαφερομένων κρατών στον αρκτικό ωκεανό. Στο έκτο κεφάλαιο γίνεται περιγραφή και μελέτη των στοιχείων του διεθνούς γεωπολιτικού δικτύου, εξετάζονται οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ της Αρκτικής και της Μεσογείου, γίνεται εξέταση - αναφορά υπό το πρίσμα του ΝΑΤΟ, επισημαίνεται ο ρόλος της Κίνας - Ιαπωνίας - Νοτίου Κορέας και Ινδίας και τέλος περιγράφονται τα προβλήματα ασφαλείας καθώς και οι πιθανές αμφισβητήσεις και διενέξεις. Στο έβδομο κεφάλαιο αναφέρονται τα συμπεράσματα που προ¬κύπτουν από τις αναλύσεις των προηγουμένων κεφαλαίων και επί τη βάση αυτών επιχειρείται να εκτιμηθεί αν η Αρκτική θα συνεχίσει να αποτελεί πεδίο ανταγωνισμού ισχύος ανάμεσα στα παράκτια αρκτικά κράτη και τις συμμαχίες τους σε Ευρώπη και Ασία ή θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα πεδίο εμπορικής και οικονομικής διακρατικής συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο.
Abstract:
This diploma thesis aims at highlighting, describing and analyzing the melting of ice because of climate change and hence the reduction of the Arctic Ocean ice sheet. In addition, it aims to study the formation of new freight waterways by Russia as compared to Western Commodity flows, geopolitical - geostrategic changes and impacts, the prominence of the NATO and Russian Federation states, the Mediterranean and the Middle East. Climate change can have either positive or negative effects. New waterways and rising sea levels are some of the impacts of climate change that have an impact on shipping. In the Arctic region, there is enormous interest not only from an environmental point of view but also from a political and economic point of view, as external policies and alliances are shaped by the emerging new energy prospects which, combined with the more economical exploitation of Atlantic-Pacific transport, competition rights and / or the definition of claims in their economic interest. Although climate change has devastating effects on our planet\environment, there are economic opportunities for developing entrepreneurship since, among other things, new, shorter roads for merchant ships are opening up. The topic of diplomacy, which is to be studied, creates the methodological requirement of systemic geopolitical analysis and the identification of the geopolitical system (Geographical Complex) to be examined, which is the Arctic Circle. The Hypersystem is identified with the System, which can be divided into Subsystems, based on the characteristics of the Countries it includes, namely the Russian Subsystem and the Arctic Subsystem (which includes the rest of the Arctic Circle members). It should be noted that the geopolitical factor is the newly opened maritime routes, which are part of the economic pillar. The work has been structured into seven chapters, as follows: In the first chapter, the geographic characteristics of the Arctic region and the so-called Arctic states are presented, the historical data of the area and elements of the natural environment are presented and the evidence of the magnitude of climate change. In the second chapter, the changes that are expected to occur globally in international shipping due to the new shipping lines opened in the Arctic Ocean are presented. The third chapter describes the legal status that characterizes the Arctic and its impact on the formation of transnational borders. The fourth chapter describes the Arctic militarization as well as the sovereign policies of the states concerned. The fifth chapter describes the claims of the states concerned in the Arctic Ocean. The sixth chapter describes and analyzes the elements of the international geopolitical network, examines the interactions between the Arctic and the Mediterranean, examines NATO reference, highlights the role of China, Japan, South Korea and India and describes the security issues as well as potential disputes and disputes. The seventh chapter outlines the conclusions of the analyzes of the previous chapters and, on the basis of these, attempts to assess whether the Arctic will continue to be a field of competitive power between the Arctic Arctic States and their alliances in Europe and Asia; or could become a field of commercial and economic transnational cooperation at international level.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2018
