Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμέτωπη με την τρομοκρατική απειλή: η πολιτική ασφαλείας, οι αντιτρομοκρατικές δράσεις και τα θεμελιώδη δικαιώματα
Τίτλος:
The European Union confronted with the terrorist threat: security policy, anti-terrorism actions and fundamental rights
Κύρια Υπευθυνότητα:
Τσιαφίτσια, Παναγιώτα Α.
Επιβλέπων:
Οικονόμου, Χαράλαμπος
Θέματα:
Keywords:
Τρομοκρατία, Ευρωπαϊκή Ένωση, ατομικά δικαιώματα, κατάσταση εξαίρεσης, αντιτρομοκρατική στρατηγική Terrorism, European Union, individual rights, state of exception, Counter-terrorism Strategy
Ημερομηνία Έκδοσης:
2017
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Δίχως αμφιβολία, οι σύγχρονες αστικές δημοκρατίες διανύουν μια περίοδο όπου οι απειλές είναι ποικίλες και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να θέτουν υπό αμφισβήτηση τόσο τα κεκτημένα τους όσο και την ίδια την υπόστασή τους. Το σύγχρονο κράτος προσπαθεί να διασφαλίσει τον ύψιστο σκοπό ενός κράτους, την προστασία δηλαδή των πολιτών του, απέναντι στην τρομοκρατική απειλή, χωρίς να παραγκωνίσει θεμελιώδεις έννοιες της ύπαρξής του όπως η δικαιοκρατική αρχή, τα ατομικά δικαιώματα κ.ά. Η τρομοκρατία έχει εισβάλλει ανεμπόδιστα στην καθημερινότητα των πολιτών και αποτελεί σταθερή αναφορά στο δημόσιο λόγο με τρομοκρατικά χτυπήματα ή τρομοκρατικές απειλές να διασπείρονται παντού στον κόσμο και ολοένα περισσότερο στη Δύση, σε πόλεις- σύμβολα του δυτικού πολιτισμού, που αν μη τι άλλο θορυβούν και προκαλούν φρίκη στον πληθυσμό. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι αναντίλεκτο γεγονός πως η Ευρωπαϊκή Ένωση ως ιδιότυπο μόρφωμα με διεθνή νομική προσωπικότητα λαμβάνει τα δικά της μέτρα απέναντι στην τρομοκρατία και τα επιμέρους κράτη- μέλη, αναγνωρίζοντας πως η τρομοκρατία είναι συλλογικό πρόβλημα που δε γνωρίζει σύνορα, όπως τα γεγονότα το μαρτυρούν, είναι αποφασισμένα να το αντιμετωπίσουν ως τέτοιο. Στην παρούσα εργασία θα εξεταστεί το πώς η ΕΕ αντιμετωπίζει την τρομοκρατική απειλή, πώς η αντιτρομοκρατική στρατηγική εξελίσσεται μέσα από τις Συνθήκες αλλά και από τις πρακτικές των θεσμικών οργάνων και των κρατών-μελών και το κατά πόσο συνολικά η αντιτρομοκρατική στρατηγική είναι αποτελεσματική και ταυτόχρονα συμβατή με τα θεμελιώδη δικαιώματα, ώστε η ανάγκη για ασφάλεια να μην εξοστρακίζει τις ατομικές ελευθερίες. Αρχικά, επιχειρείται μία προσέγγιση του φαινομένου της τρομοκρατίας, μια ιστορική αναδρομή σε αυτό με έμφαση στα χαρακτηριστικά του, αλλά και στη νέα μορφή που έχει λάβει σήμερα, την εποχή της παγκοσμιοποίησης και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Στη συνέχεια, εξετάζεται λεπτομερώς η αντιτρομοκρατική στρατηγική της ΕΕ, οι αυξανόμενες αρμοδιότητές της στον τομέα αυτών και τα αποτελέσματά της σύμφωνα με Εκθέσεις και Συμπεράσματα των θεσμικών οργάνων. Τέλος, στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζεται η συμβατότητα αυτής της στρατηγικής με το σεβασμό των ατομικών ελευθεριών, καθώς η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και οι εξαιρετικές ρυθμίσεις που αυτή συνεπάγεται επιφέρουν σοβαρούς περιορισμούς στα θεμελιώδη δικαιώματα και πρέπει να προσεγγίζεται με προσοχή, ειδάλλως δεν μπορεί κανείς να μιλά για κράτος δικαίου, το οποίο συνιστά τον πυρήνα της σύγχρονης αστικής δημοκρατίας.Μελλοντικές έρευνες πρέπει να λάβουν υπόψη τα μέτρα που προστίθενται συνεχώς στην αντιτρομοκρατική στρατηγικής της ΕΕ, την εμβάθυνση που επιχειρείται στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα στον τομέα αυτό, αλλά και τις δυσκολίες επίτευξης που συναντά η ΕΕ λόγω της εγγενούς αντίστασης ενός κράτος να εκχωρεί κρατική κυριαρχία σε θέματα υψηλής πολιτικής, όπως είναι η άμυνα. Αναντίρρητα, η τρομοκρατία και η εξέλιξή της είναι ένα δυναμικό φαινόμενο που πρέπει να μελετάται στο χωροχρονικό πλαίσιο όπου εμφανίζεται και γι’ αυτό η συνεχής μελέτη των εξελίξεων γύρω από αυτό είναι απαραίτητη.
Abstract:
Undoubtedly, modern civilian democracies are going through a period with various threats which in some cases may call into question both their achievements and their existence. The modern state strives to secure the highest purpose of a state, the protection of its citizens, against the terrorist threat, without overshadowing the fundamental notions of its existence such as the rule of law, individual rights, etc. Terrorism has invaded uninterruptedly in the daily routine of citizens and is a steady reference to the public discourse, while terrorist attacks or terrorist threats spreading throughout the world and increasingly in the West, in cities-symbols of Western civilization, and this situation causes panic to the citizens. Against this background, it is irresistible that the European Union, as a special structure with an international legal personality, takes its own measures against terrorism and the member states, recognizing that terrorism is a collective problem that knows no borders, as the events testify, they are determined to treat it like this. This paper will examine how the EU treats the terrorist threat, how the counter-terrorism strategy evolves through the Treaties and through the practices of the institutions and member states, and whether the counter-terrorism strategy, as a whole, is both effective and compatible with the fundamental rights, so that the need for security does not exaggerate individual freedoms. Firstly, an attempt is made to approach the phenomenon of terrorism, a historical retrospection on it emphasizing on its characteristics and mainly on the new form it has taken today, at the time of globalization and the mass media. The EU Counter-Terrorism Strategy, the growing responsibilities of EU in this field and the results of this Strategy as presented through the Reports and Conclusions of the Institutions. Finally, Chapter III examines the compatibility of this Strategy with respect for individual freedoms, since “state of exception” and the exceptional arrangements it implies entail severe restrictions on fundamental rights and must be approached with caution, otherwise no one can speaks of the rule of law, which is the core of modern civilian democracy. Future investigations must take into account the measures that are being continually added to the EU counter-terrorism strategy, the deepening of European integration in this field, and the difficulties encountered by the EU due to the inherent resistance of a state to surrender state sovereignty over high-policy fields such as defense. Undoubtedly, terrorism and its evolution is a vry dynamic phenomenon so it would be studied in the space-time context where it occurs, and therefore continuous study of developments around it is necessary.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνιολογία", κατεύθυνση Κοινωνιολογία της Σύγχρονης Ελλάδας, 2017
