Αυτόνομη επικοινωνία: συστημικότητα και αυτονομία της επικοινωνίας στα νέα μέσα
Τίτλος:
Autonomous communication: systemic character and autonomy of communication in new media
Κύρια Υπευθυνότητα:
Σκομβούλης, Μιχάλης Ι.
Επιβλέπων:
Αυλάμη, Χρυσάνθη
Θέματα:
Keywords:
Αυτονομία επικοινωνίας, συστημική θεωρία, γνωσιακός καπιταλισμός, υποκειμενικότητες, νέα μέσα Autonomous communication, systemic theory, cognitive capitalism, subjectivities, new media
Ημερομηνία Έκδοσης:
2017
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η θεωρητική αφετηρία της διπλωματικής αυτής εργασίας βρίσκεται στην προκείμενη ότι η επικοινωνία είναι μία διαδικασία που έχει την τάση να αυτονομείται σε σχέση με τα υποκείμενα που αποτελούν τους φορείς της. Η προκείμενη αυτή θα νομιμοποιηθεί κατά την πραγμάτευση του αντικειμένου μας, μέσα από τη θεωρητική εμπλοκή μας με τη σύγχρονη συστημική κοινωνική θεωρία και πρωτίστως μέσα από τη θεματοποίηση της έννοιας της επικοινωνίας που πραγματοποιεί η τελευταία, ως δηλαδή του ενοποιητικού –συντονιστικού στοιχείου της διαδικασίας διαφοροποίησης των νεωτερικών κοινωνιών και ιδιαίτερα των υψηλά διαφοροποιημένων σύγχρονων καπιταλιστικών κοινωνιών. Πρόκειται για μορφές κοινωνίας που δεν διέπονται από συγκρότηση στη βάση ενός ενοποιημένου («υποκειμενοκεντρικού») κέντρου, και γι’αυτό μόνο το στοιχείο της έκκεντρης και μη ουσιολογικής επικοινωνίας μπορεί να θεματοποιήσει εντός τους ενοποιητικές-συντονιστικές δυνατότητες. Κατά συνέπεια, η έννοια «μέσο επικοινωνίας» κατανοείται εδώ καταρχάς υπό την ευρεία έννοια της δυναμικής και ταυτόχρονα εξαφανιζόμενης διαμεσολάβησης κατά την ανταλλαγή μεταξύ «φυσικών υποκειμένων» (βλ. περίπτωση γλώσσας, χρήματος κλπ.). Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ανάδυση των Νέων Μέσων την τελευταία δεκαετία κατανοείται ως η εμφάνιση ενός συνόλου ιδιαίτερα δυναμικών-πλαστικών τέτοιων διαμεσολαβήσεων, που διευκολύνουν την περαιτέρω ρευστοποίηση των επικοινωνιακών ενεργημάτων και μέσω αυτής την περαιτέρω διαφοροποίηση των κοινωνικών συστημάτων (τα συστήματα λαμβάνουν έτσι μία επικοινωνία υψηλής ροϊκότητας –βλ. την έννοια της flussigkeit- ώστε να την εξειδικεύσουν ευκολότερα κατά την αυτοποιητική τους δράση). Η εξειδίκευση του θέματος σε ένα περισσότερο εμπειρικό επίπεδο θα γίνει στη βάση των τριών ακόλουθων θεματικών-ερωτημάτων: κατά πόσον η υλικότητα των Νέων Μέσων (το «καλώδιο», το rooter, το hardware κλπ.), είναι ακριβώς το συγκροτητικό εκείνο στοιχείο τους που κατά αναγκαίο τρόπο αποκρύβεται/ «απορρίπτεται», ώστε να πραγματοποιηθεί η αναπαράσταση της «από-υλοποιημένης» επικοινωνίας. Κατά πόσον οι μορφές υποκειμενικότητας που αναδύονται ως « οι χρήστες » στα Νέα Μέσα, δεν είναι παρά τα ίδια τα μέσα που θα ωθήσουν την περαιτέρω πύκνωση ενός ροϊκού χώρου αυτονομούμενων επικοινωνιακών ενεργημάτων. Κατά πόσον οι παραπάνω θεματικές των Νέων Μέσων συνδέονται εσωτερικά με τους δομικούς μετασχηματισμούς του σύγχρονου καπιταλισμού (γνωσιακός καπιταλισμός, financialization κλπ.). Κατά πόσον με άλλα λόγια συνδέονται με τον πυρήνα της αυτονομούμενης δυναμικής των σύγχρονων μορφών του κεφαλαίου. Η πίεση που ασκείται πάνω στην πολιτική και τη δημοκρατία, ώστε να προσαρμοστούν ως κοινωνικό σύστημα στις απαιτήσεις των παραπάνω μετασχηματισμών, ιδιαίτερα μέσα από την εισαγωγή τεχνολογιών των νέων μέσων στις πολιτικές διαδικασίες.
Abstract:
The theoritical point of departure of this thesis can be found in the premise that communication is a procedure which tends to autonomize itself beyond the subjects that consist its carriers. This premise is legitimised through the discussion the discussion of our object in relation to the contemporary systemic social theory, but also through the discussion of other theoritical perspectives on the autonomy of communication (philosophical, psychoanalytical etc.). In the second part of our thesis we specify our object in a more empirical-synthetic level, focusing on the following points: 1) The materiality of the means of communication as a crucial element that is concealed in the rhetoric of "new media" revolution 2) The subjectivities which emerge as "users" in social media: in which degree the construction of their subjectivity includes elements of domination 3) In which degree the aforementioned problematics are related with the contemporary transformations in the forms of capitalist system (cognitive capitalism, financialization etc.) 4) The pressure that is exercised upon politics and democracy in order to systemically adapt their selves in these transformation, especially through the introduction of new media technologies in political procedures.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, ΠΜΣ, κατεύθυνση Νέα Μέσα και Δημοσιογραφία, 2017
