Ενασχόληση με τα Τυχερά Παιχνίδια (ΕΤΠ), παθολογικοί παίκτες, προβληματικοί παίκτες Gambling behaviour, pathological gamblers, problem gamblers
Ημερομηνία Έκδοσης:
2015
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια έχει λάβει ιδιαίτερη προσοχή από τους κλινικούς και τους ερευνητές τις τελευταίες τρεις δεκαετίες λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της παικτικής διαδικασίας. Τα περισσότερα υπάρχοντα ψυχομετρικά εργαλεία σχετικά με την προβληματική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια βασίζονται στην κλινική αξιολόγηση της συμπτωματολογίας. Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η δημιουργία και η εκτίμηση ενός εργαλείου αυτοαξιολόγησης το οποίο εμπεριείχε στοιχεία που βασίζονταν σε τρεις παράγοντες: α. ψυχολογικούς, β. βιολογικούς, γ. κοινωνικούς, οι οποίοι έχουν βρεθεί ότι οδηγούν ένα άτομο στην προβληματική ή παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια. Στην πρώτη φάση της έρευνας πραγματοποιήθηκε (δομημένη και ημί - δομημένη) συνέντευξη σε 16 άτομα που επιλέχθηκαν με τη μέθοδο της χιονοστιβάδας. Στη δεύτερη φάση χορηγήθηκε πιλοτικό ερωτηματολόγιο που αποτελούνταν από 227 μεταβλητές σε 91 άτομα του γενικού πληθυσμού. Στην Τρίτη φάση της έρευνας συμμετείχαν 200 άτομα που επιλέχθηκαν από κοινοτικό δείγμα με τη μέθοδο της δειγματοληψίας κατά συστάδες και συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο που αποτελούνταν από 148 λήμματα. Όλες οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου υποβλήθηκαν σε παραγοντική ανάλυση και προέκυψαν 115 ερωτήσεις που ήταν στατιστικά σημαντικές οι οποίες αποτελούν και την τελική μορφή του ερωτηματολογίου. Το συγκεκριμένο εργαλείο εμφάνισε καλές ψυχομετρικές ιδιότητες. Ο δείκτης α Cronbach για όλες τις μεταβλητές του ερωτηματολογίου είναι α=0,973, ενώ για τις δηλώσεις των τριών παραγόντων (βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών) είναι α=0,977 υποδηλώνοντας υψηλή αξιοπιστία. Η συντρέχουσα εγκυρότητα του ερωτηματολογίου ελέγχθηκε βάση του μη παραμετρικού τεστ του Spearman και βρέθηκε ρ = 0,852, sig = 0,000, υποδηλώνοντας ότι η συσχέτιση ανάμεσα στα διαγνωστικά κριτήρια του DSM που χρησιμοποιήθηκαν στο παρόν ερωτηματολόγιο για να αξιολογήσουν την παθολογία του παίκτη και του SOGS είναι ισχυρή και στατιστικά σημαντική. Συνεπώς, όσο αυξάνεται η ολική βαθμολογία του DSM που αφορά την παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια, τόσο αυξάνεται και η βαθμολογία του ερωτηματολογίου SOGS. Για την εκτίμηση της εγκυρότητας εννοιολογικής κατασκευής εφαρμόστηκε Επιβεβαιωτική Παραγοντική Ανάλυση στους τρεις βασικούς άξονες του ερωτηματολογίου οι οποίοι επέδειξαν καλή προσαρμογή για το μοντέλο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ύπαρξη κοινωνικών παραγόντων που μπορεί να καθορίσουν την παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια είναι περισσότερο εμφανής εφόσον συνυπάρχουν ψυχολογικοί παράγοντες (77,8%, p<0,01). Επίσης, εφόσον εμφανίζονται κοινωνικοί παράγοντες στους παίκτες είναι πιο πιθανή και η ύπαρξη βιολογικών παραγόντων (70,8%, p<0,01). Επιπλέον, εφόσον εμφανίζονται ψυχολογικοί παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν τους παίκτες στην ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια είναι πιο πιθανή και η ύπαρξη βιολογικών παραγόντων (69,0%, p<0,01). Περαιτέρω συσχέτιση των τριών παραγόντων πραγματοποιήθηκε βάσει του μοντέλου της λογιστικής παλινδρόμησης με σκοπό την εμφάνιση των ερωτήσεων που θα μπορούσαν να προβλέψουν την προβληματική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια. Από την στατιστική ανάλυση προέκυψαν 15 ερωτήσεις που ήταν στατιστικά σημαντικές για το μοντέλο. Πέντε ερωτήσεις αναδύθηκαν από τον ψυχολογικό παράγοντα και αφορούσαν τις ιδιαίτερες ικανότητες, τον τρόπο σκέψης – αυτοέλεγχο, την έλλειψη ανασχετικών μηχανισμών- ψεύδος, την πίστη στην τύχη και την συμπεριφορά – συναισθηματική κατάσταση του παίκτη. Τέσσερις ερωτήσεις προέκυψαν από τον βιολογικό παράγοντα και αφορούσαν την ευχαρίστηση (ενδογενή οπιοειδή), τις φυσιολογικές/ σωματικές αντιδράσεις, το άγχος/ θυμό (κορτιζόλη), και τα ένστικτα/ βιολογικές ανάγκες του παίκτη. Τέλος, έξι ερωτήσεις που ήταν στατιστικά σημαντικές βρέθηκαν από τον κοινωνικό παράγοντα και πραγματεύονταν την στάση κοινωνικής ομάδας – οικογένειας, τις συντροφικές – οικογενειακές σχέσεις, την κοινωνική πίεση και την αδυναμία του παίκτη να αντιμετωπίσει στρεσσογόνες καταστάσεις. Το παρόν ψυχομετρικό εργαλείο παρέχει ένα πρώτο βήμα στην αυτοαξιολόγηση των προβληματικών και παθολογικών παικτών με σκοπό την αναζήτηση αποτελεσματικών συμβουλευτικών και ψυχοθεραπευτικών τεχνικών για την αποφυγή της εξαρτησιογόνας παικτικής συμπεριφοράς.
Περιγραφή:
Διατριβή (διδακτορική) - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Ψυχολογίας, 2015
