Ο ρόλος των σκαφών μεγάλου εκτοπίσματος στη ναυτική στρατηγική: το τεχνολογικό άλμα από το θωρηκτό στο αεροπλανοφόρο, η στρατηγική και τακτική τους σημασία, ιστορικές περιπτώσεις και σύγχρονη εφαρμογή
Τίτλος:
The role of capital ships in naval strategy: the technological leap from battleships to aircraft carriers, their strategic and tactical significance, historical cases and modern implementation
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η διπλωματική εργασία επικεντρώνεται στο ρόλο των σκαφών μεγάλου εκτοπίσματος (ή capital ships) στη σύγχρονη ναυτική στρατηγική, και ιδιαίτερα στους λόγους που οδήγησαν τη ναυτική στρατηγική σκέψη να εγκαταλείψει το θωρηκτό ως το μεγαλύτερο πλοίο ενός στόλου, αντικαθιστώντας το οργανικά με το αεροπλανοφόρο. Το πρώτο κεφάλαιο εξερευνά την εξέλιξη του θωρηκτού στις αρχές του 20ού αιώνα υπό ορισμένα θεωρητικά και ιστορικά πρίσματα. Σε θεωρητικό επίπεδο, χρησιμοποιούνται οι προσεγγίσεις των Άλφρεντ Θάγιερ Μάχαν και Τζούλιαν Κόρμπετ, και αντλούνται οι αρχές ναυτικής στρατηγικής, στις οποίες υπόκεινται τα μεγάλα πλοία ως τμήμα ενός πολεμικού ναυτικού. Σε ιστορικό επίπεδο, δίνεται αρχικά έμφαση στις λειτουργίες που επιτέλεσαν τα μεγάλα πλοία στους δύο παγκόσμιους πολέμους, καθώς αποτέλεσαν εξέχον εργαλείο στα χέρια στρατιωτικών και πολιτικών ηγετών για τον πόλεμο στη θάλασσα. Επίσης, παρατίθενται οι τρείς κύριες ναυτικές συνθήκες του Μεσοπολέμου, που επηρέασαν από κοινού με τους μεγάλους πολέμους το σχεδιασμό και τη χρήση των θωρηκτών. Το δεύτερο κεφάλαιο εστιάζει στο αεροπλανοφόρο, και πιο συγκεκριμένα στην ανάλυση των χαρακτηριστικών που το κατέστησαν προτιμότερο του θωρηκτού. Μέσα από μια σύντομη ιστορική αναδρομή στη δημιουργία και τελειοποίηση του αεροπλανοφόρου, δίνεται η αφορμή να παρατεθούν οι επιθετικές και υποστηρικτικές ικανότητες του σκάφους, που χαρακτηρίζουν τη δράση του στο αεροναυτικό περιβάλλον. Οι πρώτες αφορούν τη δομή του και τη χρήση των αεροπορικών μοιρών που μεταφέρει για την επίτευξη πληγμάτων, τόσο κατά θαλάσσιων όσο και κατά χερσαίων στόχων. Οι δεύτερες αφορούν τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με την εχθρική δραστηριότητα, καθώς και την εκμετάλλευση αυτών για την επίτευξη τακτικού ή ακόμα και στρατηγικού αιφνιδιασμού. Το τρίτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο εξ ολοκλήρου σε ιστορικές περιπτωσιολογικές μελέτες, που αποδεικνύουν την υπεροχή του αεροπλανοφόρου έναντι του θωρηκτού ή άλλων αεροπλανοφόρων, και την επικράτησή του σε κρίσιμες μάχες. Παρατίθενται οι βυθίσεις των θωρηκτών Μπίσμαρκ και Γιαμάτο, που αποτελούσαν το κέντρο βάρους του γερμανικού και ιαπωνικού στόλου αντίστοιχα κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η εκμηδένιση του στόλου αεροπλανοφόρων του Ιαπωνικού Ναυτικού στο Μίντγουεϊ, καθώς και η σημαντική επιτυχία των Αμερικανών στη ναυμαχία του Λέυτε. Τέλος, το τέταρτο κεφάλαιο φέρνει την ανάλυση στα σημερινά δεδομένα, και δη στη χρήση του αεροπλανοφόρου ως το μεγαλύτερο σκάφος στο ναυτικό των παγκόσμιων υπερδυνάμεων του 21ου αιώνα. Το ενδιαφέρον μονοπωλεί η περίπτωση των αμερικανικών Carrier Strike Groups, η πιο ολοκληρωμένη σύγχρονη εφαρμογή του αεροναυτικού όπλου. Επεξηγούνται τα συστατικά στοιχεία ενός στολίσκου με κέντρο το αεροπλανοφόρο, οι επιχειρησιακές του ικανότητες σε συνθήκες εκτός και εντός μάχης, καθώς και τα συμβατικά ή μη συμβατικά καθήκοντα που μπορεί να κληθεί να εκπληρώσει. Επιπροσθέτως, γίνεται αναφορά στις μελλοντικές προοπτικές που παρουσιάζει το αεροπλανοφόρο για το πολεμικό ναυτικό, και την εξέλιξη που μπορεί να έχει.
Abstract:
The thesis focuses on the role of capital ships in modern naval strategy, particularly on the reasons that influenced naval strategic thought to abandon battleships as the largest vessels in a fleet, replacing them instead with aircraft carriers. The first chapter explores the evolution of the battleship in the early decades of the 20th century, putting it under theoretical and historical scrutiny. The works of Alfred Thayer Mahan and Julian Corbett are used on a theoretical level, providing the principles of naval strategy that govern the role and action of capital ships as part of a navy. On a historical level, emphasis is put on the functions that capital ships fulfilled in both world wars, seeing as they were an exceptional tool to use for military and political leaders alike, in order to wage war at sea. The main naval treaties of the interwar period are analysed as well, which influenced the design and use of battleships as much as the world wars did.\r\n\r\nThe second chapter looks into the matter of aircraft carriers, analyzing the characteristics that made it a more preferable solution than battleships. After a brief historical look at the aircraft carrier's inception and fine-tuning, the vessel\'s strike and support capabilities are presented. The former are closely connected with its structure and the use of its aircraft squadrons to achieve effective strikes against both naval and land-based targets, while the latter are related to the collection of military intelligence on enemy activity, as well as the use of said intelligence to orchestrate surprise attacks on a tactical or even strategic level. The third chapter is solely devoted to historical case studies. These serve the purpose of proving the aircraft carrier's superiority against battleships or other aircraft carriers, prevailing in some of the most critical battles. Therefore, the sinking of the battleships Bismarck and Yamato are mentioned, which were the pride and joy of the German and Japanese navies respectively, as well as the decisive American victories in Midway (where the main Japanese carrier force was wiped out) and in the Gulf of Leyte. Last but not least, the fourth chapter brings the analysis into today's reality and data, as far as the use of aircraft carriers by global superpowers in the 21st century is concerned. The Carrier Strike Groups of the US Navy are inevitably the center of attention, as they are arguably the quintessential and most complete contemporary implementation of aircraft carriers in naval strategy. Consequently, the elements of a carrier strike group are analysed, giving insight as to what their combat and non-combat capabilities are, and which traditional or non-traditional duties they can fulfill. Furthermore, a special mention is made on the future potential of aircraft carriers, and how they can be further evolved and developed.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2016
