Η βυζαντινο-τουρκική σύγκρουση 1071-1204: πολιτική - στρατηγική ανάλυση και διδάγματα
Τίτλος:
The byzantine-tourkish conflict 1071-1204: political-strategic analysis and lessons
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ντίλιος, Ευάγγελος Β.
Επιβλέπων:
Παπασωτηρίου, Χαράλαμπος
Θέματα:
Keywords:
Βυζαντινο-τουρκική σύγκρουση - Πολιτική και στρατηγική ανάλυση Byzantine-tourkish conflict - politicak and strategic analysis
Ημερομηνία Έκδοσης:
2017
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Συνδέοντας το πρόσφατο παρελθόν (μετά το 1025, χρονολογία θανάτου του Βασιλείου Β΄) με την περίοδο που εξετάζουμε, διαπιστώνεται ότι ταυτόχρονα με την έναρξη της καθοδικής πορείας του Βυζαντίου, δύο νέες εξωτερικές απειλές εμφανίζονται, οι Δυτικοί και οι Σελτζούκοι στα ανατολικά. Κατά την ανάλυση της υψηλής στρατηγικής – πολιτικής, φαίνεται ότι στη διάσταση της στρατιωτικής στρατηγικής, το Βυζάντιο έχει απολέσει την στρατιωτική υπεροχή. Στον τομέα της οικονομίας, αν και το Βυζάντιο δεν έχει τόσο σοβαρά οικονομικά προβλήματα, όσο κακή δημοσιονομική διαχείριση, η Δύση αναπτύσσεται οικονομικά, κυρίως λόγω της άνθησης του εμπορίου. Στην εσωτερική πολιτική - κατάσταση των αντιπάλων, στο Βυζάντιο υπάρχει μία σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των ελίτ, ενώ η πρωτεύουσα έχει απομονωθεί από τις επαρχίες, χάνοντας την πλήρη εσωτερική νομιμοποίηση. Αντίθετα, το Σουλτανάτο των Σελτζούκων αρχίζει να οργανώνεται με τη ίδρυση σημαντικών κρατικών θεσμών, ενώ παράλληλα παίρνει και ένα καθαρά σουνιτικό χαρακτήρα και με αυτό τον τρόπο υποστηρίζεται από όλες τις γειτονικές ορθόδοξες σουνιτικές περιοχές. Η εξωτερική πολιτική του Βυζαντίου, είναι φιλολατινική αρχικά, μέσω των συμμαχιών που δημιουργεί με τους Ενετούς και τους Σταυροφόρους, αλλά μετά την αποτυχία της Β΄ Σταυροφορίας, αποξενώνεται από τη Δύση. Στα Βαλκάνια, στηρίζεται στη διπλωματία και στις ειρηνικές σχέσεις με τα ισχυρότερα κάθε φορά νομαδικά φύλα (Πετσενέγκους ή Κουμάνους). Στην Ανατολή, παρά την προσπάθεια για αποκατάσταση των συνόρων στον Ευφράτη και την ανάκτηση ελέγχου της κεντρικής Μικράς Ασίας, δεν μπορεί τελικά να αμφισβητήσει το status quo, λόγω της κατακόρυφης αύξησης ισχύος των Σελτζούκων, μετά τη διάσπαση των Δανισμένδων, η οποία είχε δημιουργήσει μια ισορροπία ισχύος στη Μικρά Ασία. Αναφορικά με τον πυλώνα του πολιτισμού, η πολυπολιτισμικότητα που υπήρχε στο κεντρικό οροπέδιο της Μικράς Ασίας, δεν επέτρεπε την ανάπτυξη κοινωνικών και πολιτισμικών δεσμών μεταξύ των πληθυσμών και έκανε ευκολότερη την κατάκτηση των περιοχών από τους Τούρκους, ενώ στον εξισλαμισμό βοήθησε και η πολιτική εποικισμού των Σελτζούκων. Στα συμπεράσματα που εξάγονται, διαπιστώνεται ότι: - Η ειρηνική συνύπαρξη των Βυζαντινών με τους Τουρκομάνους στην ζώνη – λωρίδα (μεταξύ Βυζαντινών και σελτζουκικών εδαφών) εγκατάστασης των τελευταίων, αλλά και αυτή μεταξύ Βυζαντινών και Σελτζούκων στην ευρύτερη περιοχή της Μικράς Ασίας, ήταν εφικτή και ως εκ τούτου οι Τούρκοι δεν αποτελούν την αιτία πτώσης του Βυζαντίου. - Αντιθέτως, τα βασικά αίτια είναι η απώλεια από τους Βυζαντινούς του αποτελεσματικού ελέγχου των κεντρικών και ανατολικών επαρχιών της Μικράς Ασίας και η διείσδυση των Δυτικών σε πολλά επίπεδα της Βυζαντινής κοινωνίας.
Abstract:
Associated with the recent past (after 1025, when died Vasileios B΄) with the period we examine), it is realized that simultaneously with the start of Byzantine collapse, new exterior threats appear, so from the West as from the East (Seljukids). During the analysis of the grand strategy – policy, in the dimension of military strategy, Byzantium has lost the military superiority. On the field of economy, although Byzantium has not serious difficulties, but mainly bad money management, West is developing, due to the commercial growth. In the internal politic – situation among opponents, in Byzantium exists a clash of interest between elites, while the capital has isolated from the provinces, loosing the internal legitimization. Contrarily, the Sultanate of Rum started to be organized, establishing significant public institutions, while the same time was characterized as a Sunni state, so it was supported by the neighbouring orthodox Sunni regions. At the beginning, the foreign policy of Byzantium is close to West, by the alliance with Venice and Crusaders, but after the fail of B΄ Crusade, alienated of West. In Balkans, develop peaceful relationships with the stronger nomadic clan (Pezenegs or Kommans), by diplomacy. In East, they try to restore the borders and to recoup the control of central Asia Minor, but finally were not capable to dispute the status quo, due to the power expansion of Selzukids, especially after the breakup of Danishmendids, and the power balance in the Asia Minor. As regards the pillar of culture, the multi-cultural of central plateau, did not foster the creation social and cultural bonds among the populations and made easier the conquest those territories, by the Turks. Additionally, the proselytism about Islam, enhanced by the settlement policy of Selzukids. The main conclusions which drawn, are as followed: - The peaceful coexistence Byzantines and Turks (Turkomans and Selzukids) was possible and feasible. So, Turks is not the reason of the collapse of Byzantium. - The basic causes are the incapability of Byzantines to control effectively the central and eastern provinces, as well the Latin penetration into many levels of Byzantine society.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2017
