Οι πολιτικές της Σοβιετικής Ένωσης και της σύγχρονης Ρωσίας στη Μέση Ανατολή: από τις πολιτικές του Χρουστσόφ, του Μπρένζιεφ έως την πολιτική του Πούτιν σήμερα
Τίτλος:
Former Soviet Union's and current Russia's policy toward Middle East: from Khrushchev and Brezhnev policy to the Putin policy nowadays
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Για την πρώην Σοβιετική Ένωση και νυν Ρωσία η Μέση Ανατολή, εξαιτίας της εγγύτητάς της με τις χώρες του «Εγγύς Εξωτερικού» (Near Abroad), αποτελεί περιοχή ιδιαίτερης σημασίας, όπου υπάρχουν παραδοσιακές σχέσεις από την περίοδο της ΕΣΣΔ με κράτη, τόσο σε πολιτικόοικονομικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο, καθόσον οι απειλές που προέρχονται από τη Μέση Ανατολή δεν αφορούν μόνο την εξωτερική της πολιτική αλλά και την εσωτερική της πολιτική. Η Χρουστσοφική περίοδος αποτελεί τη χρυσή περίοδο της ΕΣΣΔ στη Μέση Ανατολή, καθώς οι Σοβιετικοί είχαν αναπτύξει ισχυρές σχέσεις με την Αίγυπτο του Νάσερ, με τη Συρία και το Ιράκ. Επίσης οι σχέσεις τους με το Ιράν και την Τουρκία βελτιώνονταν σταθερά. H αποτυχία χειρισμού των αραβοισραηλινών κρίσεων, συνετέλεσε στην «εκδίωξή της» από την Αίγυπτο το 1973 επί προεδρίας Μπρέζνιεφ και την απαρχή της μείωσης της επιρροής της στη Μέση Ανατολή, η οποία ολοκληρώθηκε με τη στροφή της πολιτικής Γκορμπατσώφ στη «νέα σκέψη» και το τέλος του Ψυχρού πολέμου. Αν και στην περίοδο Γιέλτσιν απουσίαζε κάθε σκέψη προώθησης πολιτικών στόχων εκτός συνόρων της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης και της Μέσης Ανατολής, δη-μιουργήθηκαν οι βάσεις για επανάκαμψη στο Διεθνές Σύστημα με τον ερχομό στην προεδρία του προέδρου Πούτιν. Ο Πούτιν προσπάθησε να αποϊδεολογικοποιήσει τη Ρωσική εξωτερική πολιτική, αντικαθιστώντας την με ένα «ψυχρό» πραγματισμό ή κατά άλλους έναν «πολιτικό ρεαλισμό». Η πολιτική Πούτιν μέχρι την έναρξη της «Αραβικής Άνοιξης» σημείωσε σημαντικές επιτυχίες σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο με τα περισσότερα κράτη της Μέσης Ανατολής. Αλλαγή στάσης σημειώθηκε με την χρήση στρατιωτικής δύναμης ως μέσο της «έξυπνης ισχύος» (smart power) με τη στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, εξαιτίας της «Αραβικής Άνοιξης» και της έξαρσης του ριζοσπαστικού Ισλάμ, επενδύοντας ταυτόχρονα, σε ισχυρές συμμαχίες, συνεργασίες και θεσμούς σε όλα τα επίπεδα και προβάλλοντας μια υψηλή περιφερειακή στρατηγική, σε μία πολυκεντρική παγκόσμια τάξη, σε σχέση με τα αναδυόμενα παγκόσμια κέντρα ισχύος και τα παγκόσμια θέματα ασφάλειας.
Abstract:
Middle East for the former USSR and current Russia Federation, because of the closest to the Near Abroad countries, is an area of critical importance, where there are traditional relations from the USSR era in the political – financial and military framework, due to the fact that the threats which are derived from the Middle East is not only a matter of Russia’s foreign affairs but also a matter of domestic politics. The Khrushchev era is the golden period for the USSR in the Middle East because of the development of strong relationship with Egypt, Syria and Iraq. Additionally during this period the relations with Iran and Turkey were being improved significantly. The Arab-israel crisis handling failure by the USSR during the Brezhnev era, was the starting point of the Soviet Union’s influence reduce in the Middle East which eventually completed during the Gorbachev era and the end of the Cold War. Although during Yeltsin era there were no thought of political goals in the foreign affairs, including the Middle East, was set the conditions for the Russian Federation to come back to the international System by the appointment of Putin as President of the Russian Federation. President Putin tried to replace the ideological foreign policy of the past with a political realism. The Putin’s policy in the Middle East, achieved crucial goals in the political, financial and social level, with many countries of the Middle east until “Arab Spring”. Because of the “Arab Spring’, the Russian’s policy in the Middle East changed stance with the use of military power with the military intervention in Syria, as a factor of the “smart power”, trying simultaneously to promote strong initiatives, cooperation and institutions in many levels by projecting a regional grand strategy, in a polycentric world order which is related with the new world power centers and the world security matters.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2016
